۱۰ درسی که می‌توان از انتخابات ترکیه آموخت:
۱. مشروعیت
حضور ۸۸.۷ در صد افراد مستحق رای در انتخابات ترکیه بلند ترین رقم مشارکت سیاسی در جهان است. انتخابات ترکیه نشان داد که دموکراسی بهترین انتخاب برای مردم این کشور است. این دموکراسی است که می‌تواند در باب قدرت‌مند ترین سیاست‌مداران ترکی تصمیم بگیرد.
۲. دموکراسی و اسلام
دموکراسی با اسلام می‌تواند هم‌گام زندگی کند. برخلاف آنانی‌که باور دارند دموکراسی گزینه مساعد برای جوامع اسلامی نیست، ترکیه نشان داد که اسلام و آزادی سیاسی می‌توانند باهم کار کنند.
۳. کثرت‌گرایی
انتخابات ترکیه قدرت، دولت، ایدیولوژی و اسلام را حرمت نمود و جامعه کثرت‌گرا را به نمایش گذاشت. این نمایش عالی به ویژه در انتخابات پارلمانی که در یک روز دایر شد، متبلور گردید.
۴. فرهنگ مدنی
ترکیه از بالاترین شمار مراکز آموزشی، مکاتب، دانش‌گاه و مراکز تحقیق در جهان اسلام برخوردار است. مردم ترکیه از آگاهی بالای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و سیاسی در باب کشور شان بهره مند هستند. بنا آگاهی اجتماعی مشروعیت اجتماعی و تصامیم مدنی و جمعی بار می‌آورد.
۵. فرهنگ سیاسی
آزادی سیاسی و آزادی رسانه ها سبب شده است که مردم در گفتمان‌های ارزشی مشارکت فعال داشته باشند و فرهنگ سیاسی رشد عالی داشته باشد. هرچند رسانه ها بیش‌تر به نفع اردغان کار می‌کنند. اما مردم این را به خوبی می‌دانند و با جدیت بر آن داوری می‌کنند.
۶. جامعه‌ی تحلیل‌گر
میزان میان چالش‌ها و فرصت‌ها و ارایه تحلیل واقع‌بینانه سبب شده است که حتا مردم ترکیه با وجود نرخ بالای انفلاسیون و چالش های اقتصادی بر وضعیت دولت نقد و داوری کنند. این قدرت بالای تحلیل مردم ترکیه حیران‌کننده است.
۷. واقعیت‌گرایی
توسعه و پیشرفت قربانی می‌خواهد. ترک‌ها علاوه بر دشواری‌های گسترده اقتصادی شاهد دستاوردهای بزرگ اقتصادی در دوران ۲۳ ساله اردغان بوده اند. استقبال از انتخابات با پذیرش این قربانی کلان بی‌نظیر است.
۸. جامعه‌ی امیدوار
امید به آینده در میان ترک‌ها بسیار بالا گرفته است. ترک‌ها در سطح جهان از ملی‌گراترین ملت‌‌ها هستند. این ناسیونالیسم مثبت سبب شکوفایی امید در میان مردم شده است.
۹. ترکیه‌ی مشترک و برای همه
پل سازنده و کارا میان ترک‌ها در داخل و خارج یکی از گذرگاه‌های توسعه برای آینده این کشور زیبا است. ترک‌های که در خارج از ترکیه زندگی می‌کنند، میانه عالی با کشور خود دارند و منبع خوبی برای تجددگرایی و توسعه شده است. گروه های اجتماعی (دیاسپوره) های ترکی در اروپا و امریکا از فعال‌ترین گروه های اجتماعی در جهان هستند و برای کشور خود لابی می‌کنند.
۱۰. منافع ملی، هدف نهایی
سیاست خارجی در انتخابات جاری بر پایه منافع ملی این کشور استوار است. هر بازی‌گر سیاسی به منافع ملی وفادار است. این وقار ملی ترک‌هاست که آئینه و آینده‌ی دولت ترکیه را در سطح جهان به نمایش می‌گذارد.
یادداشت
من با دقت و با حضور در ترکیه، انتخابات را از نزدیک دنبال کرده‌ام و این درس‌ها را آموخته ام. حالا با کمال میل آن‌را برای شما پیش‌کش می‌کنم. این‌را وجیبه‌ی خود می‌دانم تا از آن‌چیزی که می‌آموزم برای شما نیز پیش‌کش‌کنم.
با درود ها
Malek Sitez
