گروه بینالمللی بحران میگوید که برخی از کشورهای منطقه به دنبال یک «معاملهی بزرگ» با طالبان بودند و میخواستند در بدل تشکیل دولت فراگیر، این گروه را به رسمیت بشناسند.
این نهاد در گزارشی که روز سهشنبه (۱۰ دلو) با عنوان «همسایگی طالبان: دیپلماسی منطقهای با افغانستان» منتشر کرده، روابط طالبان با کشورهای منطقه و همسایهی افغانستان را بررسی کرده است.
در این گزارش آمده است که اکثر کشورهای جهان بهدلیل نقض حقوق زنان و دختران از کابل دوری میکنند، اما کشورهای منطقه برای نیازهایشان در زمینهی امنیت و ثبات اقتصادی با این گروه «معامله» میکنند.
گروه بینالمللی بحران در این گزارش گفته است که سیاست کشورهای منطقه در قبال طالبان متفاوت است، اما همهی آنها توافق دارند که تماس با این گروه «ضروری» است.
این نهاد افزوده است که حتا زمانی که دیپلماتهای غربی در واکنش به ممنوعیت آموزش و تحصیل زنان و وضع قوانین سختگیرانه از سوی طالبان، ملاقاتهای خود با این گروه را لغو کردند، بازیگران منطقهای بهدنبال تعامل بیشتر با آنان بودند.
براساس گزارش گروه بینالمللی بحران، شماری از کشورهای منطقه ممنوعیت آموزش و تحصیل زنان و دختران را محکوم کردهاند، اما بهطور کلی آنان تمایل دارند که در تعامل با طالبان، در مورد حقوق زنان و دختران تأکید نداشته باشند.
گروه بینالمللی بحرانگفته است که کشورهای منطقه متقاعد شدهاند که بهترین راه تأمین منافع شان و تعدیل رفتار طالبان در درازمدت، «مشورت صبورانه» با این گروه است و نه «طرد» آنان.
این نهاد بینالمللی اضافه کرده است که با وجود این، همکاریهای منطقهای از سوی طالبان از آنچه که برخی همسایههای افغانستان میخواستند، محدود بوده است.
براساس گزارش این نهاد، برخی از همسایههای افغانستان میخواستند طالبان در بدل به رسمیتشناسی، حکومت فراگیر تشکیل دهند و در آن سیاستمداران مورد حمایت این کشورها که در گذشته مخالف طالبان بودهاند، دخیل باشند.
گروه بینالمللی بحران اما گفته است که طالبان به تمام این تلاشها پاسخ رد دادهاند و آن را «مداخله خارجی» در امور افغانستان دانستهاند.
این نهاد افزوده است که دیدگاه طالبان در مورد حکومتداری مبتنی بر حفظ انحصار در دستگاه دولتی و گماشتن افراد وفادار در پستهای کلیدی است و به همین دلیل، به صراحت پیشنهادهای کشورها در مورد تشکیل دولت فراگیر با حضور مقامهای سابق را رد میکنند.
ناامیدی از طالبان
گروه بینالمللی بحران گفته است که شماری از کشورهای منطقه در حال ناامیدی از طالبان هستند و به نظر میرسد که تلاش برای دستیابی به توافق فراگیر با این گروه را متوقف کردهاند.
این نهاد گفته است که در عوض، کشورهای منطقه به مذاکرات مقطعی با طالبان در مورد شماری از نگرانیهای محدود دوجانبه، روی آوردهاند.
براساس گزارش گروه بینالمللی بحران، هماهنگی بسیار کمی در مورد نگرانیهای کوچک در رابطه با طالبان وجود دارد و یا اصلا وجود ندارد، اما آنها از همدیگر در مورد نحوهی بهترین برخورد با طالبان میآموزند.
گروه بینالمللی بحران گفته است که دیپلماتها متوجه شدهاند که مقامهای طالبان در کابل از «زبان آشتیجویانه» کار میگیرند، اما در وقت عمل با مشکل مواجه میشوند؛ زیرا اغلب توسط مافوقهایشان در قندهار تضعیف میشوند.
این نهاد گفته است که تلاشها برای دورزدن مقامهای طالبان در کابل و مذاکرهی مستقیم با رهبر این گروه در قندهار نیز تا اکنون ثمری نداشته است؛ به این دلیل که هبتالله آخوندزاده اکثرا طرحهای دیپلماتیک را رد میکند.
گروه بینالمللی بحران گفته است که با وجود این، برخی از کشورهای همسایهی افغانستان هنوز در حال سرمایهگذاری زمان و انرژی برای بازکردن کانالهای مستقیم با رهبر طالبان است، اما تجربهی آنها نشان میدهد که رهبر این گروه میخواهد در انزوا بماند.
این نهاد گفته است که در حال حاضر کادر کوچکی از دیپلماتهای منطقهای که اغلب با پرسنل اندک و بودجهی ناچیز در سفارتخانهها در کابل حضور دارند، با طالبان تعامل میکنند.
براساس گزارش این نهاد، این دیپلماتها نیز به دلیل ملاحظات امنیتی تعاملات خود با طالبان را محدود کردهاند، از جمله دیپلماتهای روسیه و چین بهدلیل حملات بر شهروندان کشورهای شان در کابل تحرکات خود را در این شهر کاهش دادهاند.
این نهاد دلیل ادامهی تعامل کشورهای منطقه با طالبان را موضوعاتی چون نگرانیهای امنیتی، درگیریهای مرزی، تکثیر سلاح و مبارزه با مواد مخدر و مسائل اقتصادی مانند تجارت، سرمایهگذاری خارجی، مدیریت آب و تغییرات اقلیمی دانسته است.
همکاریهای منطقهای اقتصادی
گروه بینالمللی بحران گفته است که یکی دیگر از حوزههای اصلی همکاری کشورهای منطقه با طالبان، همکاریهای منطقهای اقتصادی است.
این نهاد گفته است که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، کشورهای منطقه در حال مشاهدهی فرصتهای تجاری هستند و طرحهایی را برای انتقال کامیونها، واگنهای ریلی، گاز و برق از مرزها، مطرح میکنند.
براساس گزارش این نهاد، طالبان برای شروع کار روی چنین پروژههایی بیتاب هستند، هرچند برخی از موانع در کوتاهمدت غیرقابل اجتناب است.
این نهاد گفته است که منطق برای اتصال بهتر اقتصادی منطقهای بسیار زیاد است، بهویژه در بخش انرژی که کشورهای آسیای مرکزی در جستجوی بازارهای جدید هستند، در حالی که آسیای جنوبی به منابع جدید نفت، گاز و برق نیاز دارد.
با این حال، گروه بینالمللی بحران گفته است که موانع همکاریهای اقتصادی منطقهای با طالبان نیز زیاد است، از جمله تحریمهای بینالمللی که سرمایهگذاری سکتور خصوصی در افغانستان را با چالش مواجه کرده است.
گروه بینالمللی بحران گفته است که برخی اقدامات طالبان، از جمله ایجاد زیرساختهای آبی بدون هماهنگی کشورها تنشهایی را با همسایگان افغانستان، از جمله ایران و ازبیکستان ایجاد کرده و این تنشها گاهی به درگیری نظامی انجامیده است.
این نهاد گفته است: «در چنین فضای تبآلودی، دولتهای منطقه ممکن است وسوسه شوند که از جاهطلبیهای خود برای تعامل با طالبان کم کنند. با این حال، انجام این کار احتمالاً حل چنین مشکلاتی را دشوارتر میکند و راهحلهای دیگر چالشهایی را که همسایگان در افغانستان با آن روبهرو هستند دور از دسترس قرار میدهد.»
گروه بینالمللی بحران گفته است که بسیاری از گامها به سمت همکاری منطقهای با طالبان شامل کشورهای غربی نمیشود، اما آن کشورها از نتایج آن سود میبرند. به عنوان نمونه اروپا از منطقهی باثبات و خودکفا که منبع اصلی مواد مخدر، مهاجران و تروریسم نباشد، سود میبرد.
این نهاد افزوده است: «با این حال، تحریمها و سایر اقداماتی که از غرب سرچشمه میگیرد و هدفشان نشاندادن عدم موافقت با طالبان است، موانعی بر سر راه روابط کارآمدتر بین کابل و پایتختهای منطقه هستند؛ خواه رأیگیری در بانک جهانی در مورد یک پروژه آب باشد یا اجازه ارسال تجهیزات به مرزبانان طالبان علیرغم تحریمها.»
این نهاد تأکید کرده است که «پیشرفت بیشتر به حمایت غرب بستگی دارد – یا حداقل رضایت. در حالی که چنین اقدامات عملی نباید متضمن به رسمیت شناختن رژیم طالبان باشد، اما به صلح و امنیت منطقه کمک خواهد کرد».
گروه بینالمللی بحران نتیجه گرفته است که رژیم طالبان در صورت احترام به حقوقبشر، روزی عضو جامعهی بینالمللی خواهد شد، اما این امر در آیندهی قابل پیشبینی اتفاق نخواهد افتاد.
این نهاد گفته است که این بدان معنا است که «افغانستان احتمالاً برای سالهای آینده توسط یک رژیم منحوس ناشناخته اداره خواهد شد».
گروه بینالمللی بحران گفته است که مردم افغانستان نباید گروگان این مسأله شوند و بهخاطر میلیونها نفر فقیر در افغانستان و سراسر منطقه، تلاشها باید ادامه یابد تا روابط طالبان با جهان کارآمدتر شود، حتا به صورت مقطعی.
