بازرس آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) با نشر گزارشی درباره‌ی دارایی بانک مرکزی افغانستان در صندوق امانی در سوئیس گفته است که هیچ کنترل خاصی وجود ندارد تا اطمینان حاصل شود که وجوه به سمت طالبان منحرف یا از آن سوءاستفاده نمی‌شود.
از هفت میلیارد دالر دارایی بانک مرکزی افغانستان، ۳.۵ میلیارد در بانکی در سوئیس نگهداری می‌شود.
دارایی بانک مرکزی افغانستان پس از روی‌کارآمدن طالبان در بانکی در آمریکا مسدود شده بود، اما دولت این کشور نیمی از آن را آزاد و به بانکی در سوئیس منتقل کرد.
در حال حاضر دارایی بانک مرکزی افغانستان در سوئیس، توسط یک هیأت مدیره که افرادی از مقام‌های حکومت پیشین عضو آن هستند، مدیریت می‌شود.
سیگار در گزارشی که به درخواست کمیته‌ی روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا درباره‌ی مدیریت صندوق امانی افغانستان تهیه کرده، گفته است که با گذشت بیش از یک سال از ایجاد این صندوق، تا اکنون از آن برای فعالیت‌هایی که به نفع مردم افغانستان است، پرداخت نشده است.
سیگار گفته است که علی‌رغم تلاش‌های متعدد برای بدست‌آوردن اطلاعات در مورد پرداخت‌های احتمالی آینده، نتوانسته است مشخص کند که هیأت مدیره‌ی صندوق قصد دارد از چه فعالیت‌هایی حمایت کند.
انورالحق احمدی، از اعضای هیأت مدیره در مصاحبه با سیگار گفته است که هیأت مدیره «آن‌طور که ما پیش‌بینی می‌کردیم فعال نبوده است، اما ما همچنان به بخش بزرگی از هدف خود که حفظ دارایی‌ها و حفاظت از [آن‌ها] به نفع بانک مرکزی و مردم افغانستان است، دست یافتیم.»
در ادامه‌ی گزارش سیگار آمده است که اگرچه رویه‌ی رأی واحد هیأت مدیره‌ی صندوق می‌تواند به جلوگیری از مشارکت صندوق در فعالیت‌های مخاطره‌آمیز کمک کند، اما در حال حاضر هیچ کنترلی وجود ندارد که به‌طور خاص به موضوع انحراف وجوه توسط طالبان رسیدگی کند.
با این حال و به‌گفته‌ی سیگار، ممکن است در آینده تدابیر حفاظتی دیگری که انحراف را برطرف می‌کند، ایجاد شود.
در گزارش این نهاد آمده است هنگامی که صندوق امانی افغانستان در سوئیس ایجاد شد، خزانه‌داری و دولت آمریکا گفتند: «طالبان بخشی از صندوق افغانستان نیستند و تدابیر قوی برای جلوگیری از استفاده‌ی [پول‌های صندوق] برای فعالیت‌های غیرقانونی ایجاد شده است.»
اما به‌گفته‌ی سیگار، در اساس‌نامه‌ی صندوق به صراحت به طالبان اشاره نشده و در حال حاضر هیچ کنترل خاصی وجود ندارد تا اطمینان حاصل شود که وجوه به سمت طالبان منحرف یا از آن‌ها سوءاستفاده نمی‌شود.
این نهاد افزوده است که علی‌رغم ادعای قبلی مقام‌های آمریکایی مبنی بر این‌که صندوق از قبل «ضمانت‌های قوی» داشته است، خزانه‌داری گزارش داده است که تدابیری را برای جلوگیری از تأمین بودجه به افراد تحریم‌شده یا جنایتکار، از جمله اعضای طالبان روی دست دارد.
سیگار در گزارش خود آورده است که وزارت خزانه‌داری و دولت آمریکا گفته‌اند تا زمانی که بانک مرکزی افغانستان کنترل‌های کافی برای مبارزه با پولشویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم را اجرا نکند، از بازگرداندن پول از صندوق امانی حمایت نخواهند کرد.
همچنین طبق شروط آمریکا، بانک مرکزی افغانستان باید استقلال خود را از نفوذ و مداخله نشان دهد و تحت نظارت و ارزیابی یک شاخص ثالث معتبر قرار گیرد.
در گزارش سیگار به نقل از وزارت خزانه‌داری و دولت آمریکا آمده است که بانک مرکزی افغانستان تا اکنون این شرایط را برآورد نکرده است.
به نقل از گزارش سیگار، در حال حاضر بانک مرکزی افغانستان مستقل از طالبان نیست و سه مقام ارشد این گروه که تحت تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل هستند، آن را مدیریت می‌کنند.
همچنین به‌گفته‌ی سیگار، دفتر توسعه بین‌المللی ایالات متحده (یواس‌ای‌آی‌دی) در ارزیابی خود در مارچ ۲۰۲۳ ضعف‌هایی را در اقدامات بانک مرکزی افغانستان در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم شناسایی کرده است.
وزارت خزانه‌داری گفته است که ارزیابی دیگری برای بدست‌آوردن درک بهتر از ضعف‌های عملیاتی بانک مرکزی افغانستان مورد نیاز است.
