طالبان به دنبال فشارهای مضاعف بر زنان و دختران در افغانستان، دهها تن را در کابل به اتهام «بدحجابی» بازداشت و شکنجه کردهاند. منابع معتبر در کابل میگویند که طی دو روز گذشته در مناطق مختلف این شهر، جنگجویان مسلح طالبان با شماری از محتسبان این گروه که زنان نیز در میان آنان هستند، دهها دختر را از منطقه پلسرخ تا قلعه نو دشت برچی و شماری از مناطق شمال کابل با زور و تهدید بازداشت کرده و به حوزههای امنیتی انتقال دادهاند. زنان و دختران در کابل میگویند که این بازداشتها تنها به دلیل عدم رعایت حجاب مورد نظر طالبان نیست و آنان زنان را به اتهام اعتراض و توهین به مقامهای این گروه بازداشت میکنند. از سوی دیگر، منابع آگاه میگویند که برنامه تسویه حساب با زنهایی که «حجاب طالبانی را مراعات» نمیکنند، در سراسر کابل شروع شده است. طالبان در بیش از دو سال گذشته به رغم فشارهای گسترده داخلی و خارجی، به سرکوب، اعمال منموعیت و حذف کامل زنان از جامعه ادامه دادهاند. برخی از زنان ادعا میکنند که طالبان زنان و دختران به شمول یوتیوبران را به اتهام همدستی با فاطمیون جستوجو میکنند.
طالبان در دو روز گذشتهها دهها زن و دختر را در کابل به اتهام نداشتن حجاب با زور بازداشت و شکنجه کردهاند. چندین شاهد عینی در گفتوگو با رسانه ها تایید کردهاند که این گروه در نقاط مختلف شهر کابل از جمله مسیر پلسرخ تا قلعه نو دشت برچی، دهها زن و دختر را با زور لتوکوب و شکنجه بازداشت کرده و به حوزههای امنیتی انتقال دادهاند.
یک شاهد عینی که نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، در صحبت با رسانه ها که روز گذشته در چهار تا پنج قسمت منطقه برچی، کوتهسنگی و پلسرخ این بازداشتها جریان داشت. او میافزاید که دختران و زنان را به بهانههای گوناگون از کوچهها و پسکوچههای شهر تعقیب، بازداشت و زندانی کردهاند.
این شاهد عینی میگوید: «در کوتهسنگی بودم، تجمع مردم زیاد بود. دیدم که دخترها را به بهانههای مختلف جمع میکردند و به زور میبردند. یک زن طالب همراهشان بود. چندین بادیگارد مرد داشت. زنان را به زور کش میکردند، حتا در کوچهها پشت دخترها میدویدند.»
این زن که از ستم و تعقیب طالبان به ستوه آمده، میگوید که طالبان حتا زنان را به بهانه ارتباط داشتن با فاطمیون از برچی بازداشت میکنند و بارها خانههای مردم را برای شناسایی زنان معترض و همسویی آنان با فاطمیون، بازرسی کردهاند.
چندین زن در گفتوگو با رسانه ها از وضعیت دشوار زنان سخن گفتهاند. این زنان میگویند: «متاسفانه هیچ کس نیست صدای زنان را بشنود که چه رنج و ستمی را بر دوش میکشند. همه خاموشند. زنان مجبورند برای حفظ جان خود، خود را مرده متحرک در یک جای بیندازند و فعلا هیچ زنی وضعیت خوب ندارد.»
با این حال، یک زن دیگر که نیز نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، چشمدید خود را چنین روایت میکند: «با حجاب اسلامی بودم، فقط ماسک نداشتم. از کوچه میگذشتم، یک خانم مرا ایستاد کرد و گفت چرا ماسک نداری. گفتم چرا ماسک داشته باشم. چندین مسلح از پشتش گفتند که حجاب اسلامی ماسک است. از تفنگ میترسم، گفتم درست، دیگر ماسک میداشته باشم.»
یک شاهد عینی دیگر میگوید که طالبان روز گذشته در بخشهای مختلف ناحیه هفتم، زنان و دختران را ایستاد میکردند و اخطار میدادند. او افزود: «حتا از برچی برادر دختری که همراهش بود، دختر را بردند، برادرش بیچاره هیچ کاری نتوانست.»
یک زن دیگر تجربه خود از جریان برخورد طالبان و بازداشت توسط جنگجویان این گروه را چنین روایت میکند: «امروز تخت خریدن میرفتیم. یک زن از امر به معروف و نهی از منکر از دستم گرفته گفت که بیحیا، بیشرم، نمیشرمی این رقم کالا را پوشیدی. میخواستند به رنجر بالا کنند، باز کشانکشان به یک جبر خود را از دستشان خلاص کردیم و گفتیم دیگر لباس تنگ نمیپوشیم.»
در همین حال، یک عضو طالبان به مرکزهای آموزشی گفته که براساس دستور وزارت امر به معروف و نهی از منکر این گروه، به همه زنان هدایت داده شده تا حجاب شرعی مورد نظر طالبان را مراعات کنند.
این عضو طالبان افزوده که اگر زنی به دلیل سرپیچی از این دستور بازداشت شود، چند روز در بازداشتگاه حوزه امنیتی این گروه به سر خواهد برد. او از بستهگان زنان بازداشتشده نیز خواسته که به حوزههای امنیتی بروند و ضمانت بدهند که این زنان بعد از این مطابق دستور طالبان عمل میکنند.
یافتههای رسانه ها نیز نشان میدهد که محتسبان امر به معروف و نهی از منکر طالبان دو زن را در ولایت تخار به دلیل نداشتن برقع، بهشکل شدید لتوکوب و شکنجه کردهاند. این زنان تصاویر قسمتهایی از بدنشان را که زیر شکنجه طالبان آسیب دیده، با رسانه ها در میان گذاشتهاند که نشان میدهد اکثر اعضای بدن آنان کبود، زخمآلود و خونین شده است.
طالبان با تسلط مجدد بر افغانستان، بهطور مستمر بر وضع محدودیت بر زنان ادامه دادهاند. زنان در حال حاضر از رفتن به پارک، حمام، سفر بدون محرم، آموزش و کار محروم شدهاند.
پیشین از این کارشناسان ارشد شورای حقوق بشر با نشر گزارشی گفتهاند که برخورد و رفتار طالبان با زنان میتواند «آپارتاید جنسیتی» را افزایش دهد. به گفته آنان، طالبان در افغانستان بهطور سیستماتیک حقوق بشری زنان و دختران را محدود کرده و فضا را در تمام جنبههای زندهگی برای زنان تنگ کردهاند.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد، گفته است: «زنان و دختران در افغانستان تبعیض شدیدی را تجربه میکنند که ممکن است به آزار جنسیتی منجر شود – جنایت علیه بشریت – و بهعنوان آپارتاید جنسیتی شناخته شود.»
طالبان در این مدت به هیچیک از مطالبات زنان و جامعه جهانی مبنی بر رعایت حقوق انسانی آنان و پذیرش واقعیتهای جامعه متکثر افغانستان، پاسخ مثبت ندادهاند. رهبران این گروه گفتهاند که حقوق زنان را در چوکات اصول اسلامی رعایت میکنند.