شتابِ فارسی‌ستیزی طالبان و سکوت فارسی‌زبانان

دسته: پرونده ویژه زبان فارسی در افغانستان, تحلیل
نویسنده: فریدون حامد
1402/09/19
10:28 ق.ظ
بازدید: 42

پایگاه خبری تحلیلی روایت : خبری از ولایت هرات بدست رسیده که بل‌های برق جدید، تنها به زبان پشتو چاپ شده‌است. پیش ازین، هردو زبان (فارسی و پشتو) در بل‌های برق دولتی گنجانیده شده‌بود تا عام فهم باشد. هرات یکی از نادر ولایات فارسی‌زبان افغانستان است، که حتی اقلیت پشتون آن ولایت نیز به زبان فارسی صحبت می‌کند؛ یعنی هیچ غیر فارسی زبانی در آن ولایت وجود ندارد. این اقدام طالبان، نهایتی خشم و خصم این گروه را در برابر زبان فارسی نشان می‌دهد و توهین بزرگی به زبان فارسی و مردم هرات است.با این شتابی که گروه طالبان در دشمنی با زبان فارسی در پیش گرفته‌اند، شکی ندارم که بزودی، زبان فارسی را از نصاب‌های درسی معارف و تحصیلات عالی نیز برمی‌دارند. این دشمنی آشکار گروه طالبان با زبان فارسی، هرچند برای فارسی زبانان افغانستان، سطحی به نظر میرسد؛ اما ترمیم آن، در آینده هزینه‌های هنگفتی در پی دارد.

دیروز خبری از طریق شبکه‌های اجتماعی از ولایت هرات دست به دست می‌شد، مبنی بر اینکه گروه طالبان در یک اقدام بی‌پیشینه، زبان فارسی را از بل‌های برق دولتی این ولایت حذف کرده‌اند. این خبر، باری دیگر بر فارسی‌ستیزی طالبان مهر تایید می‌گذارد و از پروژه‌ی پنهان آنان در برابر حذف زبان فارسی پرده بر می‌دارد. از سوی هم، به تمام فارسی‌زبانان کشور هشدار می‌دهد که تا دیر نشده، در برابر این فارسی‌ستیزی طالبان بی‌ایستند. اینجا بر حسب تاکید، یک بار دیگر از رفتارهای خصمانه‌ی گروه طالبان با زبان‌فارسی یادآوری می‌کنم تا هشداری باشد به تمام فارسی‌زبانان افغانستان، که زبان فارسی به طرز وحشتناکی در خطر نابودی قرار گرفته است.

از وقتی طالبان به قدرت رسیده‌اند، یکی از پروژه‌هایی را که به شدت دنبال می‌کنند، دشمنی با زبان فارسی است. این دشمنی طالبان، از نخستین روزهای حاکمیت این گروه آغاز شد. نخستین اقدام آنان در ستیز با این زبان، تغییر زبان ادارات دولتی از فارسی به پشتو بود. با وجود اینکه، تا هنوز درین زمینه باچالش مواجه اند، اما از اجرای این برنامه، نه تنها دست برنداشته‌اند، بلکه شدت نیز داده‌اند. در پی این، کم‌کم به دشمنی آشکار علیه زبان فارسی آغاز کردند، که اینجا چند مورد از فارسی‌ستیزی آشکار این گروه را نقل می‌کنم:
۱- تغییر دادن زبان ادارات دولتی از فارسی به پشتو و اجباری ساختن نوشتن مکاتب اداری به زبان غیر فارسی از سوی گروه طالبان، نخستین اقدام فارسی‌ستیزی این گروه به شمار می‌رود.
۲- برداشتن زبان فارسی از لوحه‌های تمام دانشگاه‌های کشور، دومین اقدام عجولانه‌ی این گروه در ستیز با زبان فارسی بود. گذشته ازین، شکایاتی از سوی استادان بخش ادبیات فارسی دانشگاه‌های کشور به گوش می‌رسد که طالبان، فعالیت بخش ادبیات فارسی را در مجله‌های علمی دانشگاه‌ها نیز محدود کرده‌اند. یکی از نمونه‌های محدودسازی بخش ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها، جلوگیری از برگزاری مراسم فراغت دانشجویان ادبیات فارسی دانشگاه بلخ بود.
۳- برداشتن زبان فارسی از لوحه‌های شهری و بنرهای خوشامدگویی محافل دولتی نیز، از نشانه‌های فارسی‌ستیزی این گروه است. مثلا، در محفل افتتاح حلقه‌های جدید چاه نفت در ولایت سرپل، در بنر خوشامدگویی طالبان، زبان انگلیسی بکار رفته بود، اما زبان فارسی وجود نداشت. دشمنی ازین واضح‌تر نمی‌شود.
۴- نزدیک به دو هفته پیش، طالبان نخستین تصاویر بازسازی تونل سالنگ را با آرایش و زینت تبلیغاتی، نمایش دادند. در اولین تصاویری که نشر شد، جای زبان فارسی خالی بود. امروز، یکی از دوستان در سفری به کابل، تصویر جدید تونل سالنگ را نشر کرده بود و هنوز جای زبان فارسی خالی بود. هیچ بهانه‌ی نمی‌تواند این تمسخر و تحقر به زبان فارسی را از سوی گروه طالبان توجیه کند.
۵- در آخرین مورد نیز، خبری از ولایت هرات بدست رسیده که بل‌های برق جدید، تنها به زبان پشتو چاپ شده‌است. پیش ازین، هردو زبان (فارسی و پشتو) در بل‌های برق دولتی گنجانیده شده‌بود تا عام فهم باشد. هرات یکی از نادر ولایات فارسی‌زبان افغانستان است، که حتی اقلیت پشتون آن ولایت نیز به زبان فارسی صحبت می‌کند؛ یعنی هیچ غیر فارسی زبانی در آن ولایت وجود ندارد. این اقدام طالبان، نهایتی خشم و خصم این گروه را در برابر زبان فارسی نشان می‌دهد و توهین بزرگی به زبان فارسی و مردم هرات است.

همچنین بخوانید: وزیران خارجه امریکا و پاکستان در مورد افغانستان گفت‌وگو کردند

با این شتابی که گروه طالبان در دشمنی با زبان فارسی در پیش گرفته‌اند، شکی ندارم که بزودی، زبان فارسی را از نصاب‌های درسی معارف و تحصیلات عالی نیز برمی‌دارند. این دشمنی آشکار گروه طالبان با زبان فارسی، هرچند برای فارسی زبانان افغانستان، سطحی به نظر میرسد؛ اما ترمیم آن، در آینده هزینه‌های هنگفتی در پی دارد. اگر به یاد داشته باشیم، در دور جمهوریت که فارسی‌ستیزی به صورت آشکار وجود نداشت، تنها نزاع ما بر سر “دانشگاه و پوهنتون” چندین سال طول کشید. حالا تصور کنید، فردا اگر تحولی پیش بیاید، برای راه دادن زبان فارسی به ادارات دولتی و جاهایی دیگری که زبان فارسی حذف شده‌است، چقدر باید هزینه بپردازیم و انرژی و زمان مصرف کنیم؟

نوشته های مرتبط :