در تاریخ ۱۹ حوت ۱۳۹۸، افغانستان وارد یک بحران سیاسی بی‌سابقه شد که تبعات آن تا امروز هم مشهود بوده و بهای آن‌را مردم بی‌چاره افغانستان می‌پردازد. این روز شاهد یک اتفاق نادر در تاریخ افغانستان بود؛ دو مراسم تحلیف به‌طور همزمان برگزار شد و دو تن خود را به‌عنوان رییس‌جمهور افغانستان معرفی کردند. این بحران سیاسی، آغاز یک دوره جدید از بی‌ثباتی در کشور بود که اثرات آن بر روند صلح و امنیت همچنان محسوس بود.
انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان که در سپتامبر ۲۰۱۹ برگزار شد، به دلیل ادعاهای گسترده از تقلب و تخلفات، یکی از پرچالش‌ترین انتخابات تاریخ این کشور به‌شمار می‌رود. کمیسیون انتخابات افغانستان پس از ماه‌ها تأخیر و کشمکش‌های سیاسی، در ۲۹ بهمن ۱۳۹۸ اشرف غنی را به‌عنوان برنده اعلام کرد. این اعلام نتیجه باعث بروز اعتراض‌های شدید از سوی عبدالله عبدالله، رقیب اصلی اشرف غنی، شد که او این نتیجه را غیرقانونی دانسته و آن را «نتیجه تقلب» خواند.
عبدالله عبدالله به سرعت اعلام کرد که تشکیل حکومت همه‌شمول را در دستور کار قرار می‌دهد و به همین دلیل برگزاری مراسم تحلیف جداگانه‌ای را در نظر گرفته‌است. این بحران انتخاباتی در شرایطی رخ داد که مذاکرات صلح میان طالبان و ایالات متحده همچنان ادامه داشت و این وضعیت، فشارهای داخلی و خارجی را برای رسیدن به یک توافق سیاسی افزایش داده بود.
پس از اعلام نتایج، تلاش‌های زیادی برای حل اختلاف‌ها و رسیدن به یک توافق برای تشکیل حکومت وحدت ملی انجام شد. میانجی‌گری‌های داخلی و بین‌المللی، از جمله زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه ایالات متحده برای صلح افغانستان، حتی تا صبح روز مراسم تحلیف ادامه داشت، اما این مذاکرات بی‌نتیجه ماند. در نهایت، اشرف غنی و عبدالله عبدالله هر کدام در همان روز مراسم تحلیف خود را برگزار کردند. اشرف غنی در کاخ ریاست‌جمهوری و عبدالله عبدالله در قصر سپیدار.
این دو مراسم تحلیف که در یک روز برگزار شدند، نه‌تنها وضعیت سیاسی افغانستان را به شدت تضعیف کرد، بلکه مشروعیت نهادهای دولتی را زیر سوال برد. این وضعیت، به خصوص در شرایطی که طالبان در حال پیشروی و مذاکرات برای صلح در حال انجام بود، زمینه‌ساز مشکلات بزرگ‌تری برای حکومت افغانستان شد. اختلافات میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله سبب شد که نظام جمهوری افغانستان دچار فروپاشی داخلی شود و توانایی دولت در پاسخ به تهدیدات طالبان و دیگر بحران‌ها کاهش یابد.
یکی از پیامدهای اساسی اختلاف‌ها میان غنی و عبدالله، جسورتر شدن طالبان بود. گروه طالبان که از شروع مذاکرات صلح با ایالات متحده بهره‌برداری زیادی کرده بود، با مشاهده وضعیت بی‌ثبات سیاسی در کابل، به سرعت حمله‌های خود را شدت بخشید. طالبان به خوبی متوجه شده بودند که دولت افغانستان در این شرایط به دلیل اختلافات داخلی و ضعف در مدیریت بحران‌ها نمی‌تواند به طور مؤثر مقابله کند. این موضوع باعث شد تا طالبان با سرعت بیشتری پیشروی کرده و مناطق بیشتری از کشور را تحت کنترل خود درآورند.
اختلافات سیاسی همچنین روند مذاکرات صلح با طالبان را پیچیده‌تر کرد. دولت افغانستان که در آن زمان به دلیل شکاف‌های داخلی به‌دو بخش تقسیم شده بود، نتوانست موضع واحدی در مقابل طالبان اتخاذ کند. این وضعیت باعث شد که طالبان به‌جای برخورد با یک دولت مستحکم و متحد، با یک دولت ضعیف و متفرق مواجه شوند که هیچ‌گونه قاطعیت و توانایی برای رسیدگی به مشکلات را نداشت.
واکنش‌های جهانی به این بحران نیز منفی بود. مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت ایالات متحده، از تشکیل یک دولت موازی در افغانستان انتقاد کرد و این امر را مخالف سیاست‌های ایالات متحده دانست. کای آیده، نماینده سابق دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان، نیز برگزاری دو مراسم تحلیف را «غم‌انگیز» و «خطرناک» توصیف کرد و هشدار داد که این بحران می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر افغانستان منجر شود.
این بحران سیاسی همچنین تأثیرات شدیدی بر روند صلح با طالبان داشت. مذاکرات صلح که در آن زمان در جریان بود، به دلیل تضعیف دولت مرکزی و نبود یک حکومت واحد در افغانستان، پیچیده‌تر شد. اختلاف‌های داخلی باعث شد که دولت افغانستان نتواند به‌طور مؤثر با طالبان مذاکره کند و در نتیجه، روند صلح به چالش کشیده شد.
بحران سیاسی پس از انتخابات ۲۰۱۹ و برگزاری دو مراسم تحلیف در ۱۹ حوت، نقطه عطفی در تاریخ معاصر افغانستان بود. این بحران، باعث تضعیف شدید مشروعیت نهادهای دولتی شد و به شکاف‌های عمیق سیاسی در کشور دامن زد. عدم موفقیت در ایجاد یک حکومت وحدت ملی و ادامه اختلافات میان رهبران سیاسی افغانستان، موجب شد که توانایی دولت در مقابله با تهدیدات طالبان کاهش یابد.
همچنان، این وضعیت مشکلات زیادی را برای روند صلح به وجود آورد و تأثیرات منفی آن بر امنیت و ثبات کشور تا امروز احساس می‌شود.
تحلیلگران این رویداد را به‌عنوان یک بحران عمیق سیاسی که نه‌تنها بر روند داخلی افغانستان، بلکه بر روابط بین‌المللی این کشور نیز تأثیر گذاشته، ارزیابی کرده‌اند. سقوط نظام جمهوری افغانستان و صعود طالبان به قدرت، پیامد مستقیم این بحران و اختلاف‌های داخلی بود که به مرور زمان به نقطه‌ای غیرقابل بازگشت رسید.
