در حالی که مأموریت کمک سازمان ملل در افغانستان (UNAMA) با هزینه‌ای نزدیک به ۷۰۰ میلیون دالر برای حفظ حضور خود در افغانستان فعالیت می‌کند، بسیاری از تحلیل‌گران و ناظران بین‌المللی به شدت از ناکامی‌های این مأموریت انتقاد می‌کنند. با گذشت بیش از سه سال از سلطه طالبان، به نظر می‌رسد که یوناما نه تنها در دستیابی به موفقیت‌های ملموس ناتوان بوده، بلکه در مقابله با چالش‌های پیش‌رو نیز شکست خورده است.
ده ناکامی بزرگ یوناما در افغانستان
۱. اجرای قانون طالبان بدون ممانعت
یوناما علیرغم اعتراضات فراوان نتواسته است از تصویب و اجرای قانون “امر به معروف و نهی از منکر” توسط طالبان جلوگیری کند، که خود نمادی از محدودیت‌های فزاینده و سرکوب حقوق انسانی در افغانستان است.
۲. عدم پیگیری اخراج زنان از نهادهای غیردولتی
اگرچه یوناما اخراج زنان از سازمان‌های غیردولتی را «خط قرمز» خود اعلام کرده بود، اما طالبان بدون مواجهه با هیچگونه واکنش جدی از سوی یوناما، این اقدام را عملی کرد.
۳. مذاکرات دوحه بدون حضور نمایندگان غیرطالبانی
روند مذاکرات دوحه که یوناما آن را فرصت گفت‌وگوی فراگیر می‌دانست، بدون حضور نمایندگان جامعه مدنی و گروه‌های غیرطالبانی برگزار شد که نشانه‌ای از حاشیه‌نشینی یوناما از مذاکرات واقعی بود.
۴. اعتماد به منابع غیررسمی برای اطلاعات
یوناما به دلیل فقدان دسترسی مستقیم به زندان‌ها و منابع اطلاعاتی، به منابع غیررسمی از جمله خبرچین‌ها و داوطلبان متکی شده است که این مسأله باعث کاهش اعتبار گزارش‌ها و اطلاعات این نهاد می‌شود.
۵. برگزاری نشست‌های آنلاین به‌جای تعامل واقعی با جامعه مدنی
با از دست دادن ارتباط مستقیم با جامعه مدنی افغانستان، یوناما به برگزاری نشست‌های آنلاین با افراد ناشناس بسنده کرده که قطعاً جایگزین مناسبی برای گفت‌وگوهای واقعی نیست.
۶. تلاش‌های ضعیف برای تشکیل حکومت فراگیر
یوناما تلاش‌های خود برای ایجاد یک حکومت فراگیر را به «حکومت فراگیر» تقلیل داده است، که در آن حتی حضور یک روحانی غیرطالب به عنوان پیشرفتی در نظر گرفته می‌شود، در حالی که شمولیت واقعی و نمایندگی اقلیت‌ها و زنان در این حکومت‌ها همچنان نادیده گرفته می‌شود.
۷. وابستگی به رقابت‌های ژئوپلیتیکی
یوناما به‌جای متمرکز شدن بر بحران داخلی افغانستان، درگیر رقابت‌های جهانی و جلب حمایت کشورهای مختلف شده است، که این مسئله او را از هدف اصلی خود، یعنی برقراری صلح و ثبات در افغانستان، دور کرده است.
۸. نقض مصونیت دیپلماتیک یوناما
طالبان بارها مصونیت دیپلماتیک یوناما را نقض کرده است، اما این نهاد تاکنون هیچ واکنش قوی یا اجرایی در برابر این اقدامات نشان نداده است.
۹. ترس از انتقام‌جویی طالبان
یوناما به دلیل ترس از انتقام‌جویی طالبان، از دعوت افغان‌های غیرطالب به دفتر خود برای مشاوره و گفت‌وگو اجتناب می‌کند. علاوه بر این، بخش عمده‌ای از کارکنان محلی این نهاد تحت نظارت طالبان انتخاب می‌شوند، که باعث عدم تنوع در تیم یوناما می‌شود.
۱۰. پرداخت هزینه امنیت به طالبان
یوناما اکنون برای تأمین امنیت خود مجبور به پرداخت پول به طالبان است. این تصمیم نه‌تنها شفافیت کار یوناما را زیر سؤال می‌برد، بلکه باعث انزوای بیشتر این نهاد و جلوگیری از حضور مردم عادی در دفاتر آن می‌شود.
نتیجه‌گیری
در نهایت، به نظر می‌رسد یوناما به‌جای ایفای نقش یک میانجی مستقل و مؤثر در افغانستان، به نهاد وابسته‌ای تبدیل شده که قادر به اعمال فشار بر طالبان و تحقق اهدافش نیست. ناکامی‌های مستمر این نهاد در زمینه حقوق بشر، حمایت از مردم افغانستان، و شفافیت در فعالیت‌هایش، به‌شدت باعث کاهش اعتبار آن در سطح جهانی و محلی شده است.
