یحیی سنوار به عنوان یکی از رهبران برجسته حماس و فردی با تجربه گسترده در حوزه نظامی و سیاسی، نقشی محوری در هدایت و رهبری حماس ایفا می‌کرد. سنوار که به عنوان یکی از طرفداران سرسخت مقاومت مسلحانه علیه اسرائیل شناخته می‌شود، از جمله رهبرانی است که استراتژی‌های بلندمدت حماس را در برابر اسرائیل هدایت می‌کرد.
او در سال ۱۹۶۲ در شهر خان‌یونس، واقع در نوار غزه، به دنیا آمد و از دوران جوانی به یکی از فعالان برجسته این جنبش تبدیل شد. سنوار نقش کلیدی در بنیان‌گذاری شاخه نظامی حماس، یعنی گردان‌های عزالدین قسام، داشت و به همین دلیل به عنوان یکی از مهمترین فرماندهان نظامی این گروه شناخته می‌شود.
یحیی سنوار در دوران کودکی و نوجوانی خود در محیطی رشد کرد که به شدت تحت تأثیر درگیری‌های اسرائیل و فلسطین بود. او در این دوران با ایدئولوژی مقاومت اسلامی آشنا شد و به جنبش حماس پیوست که در سال ۱۹۸۷ تأسیس شده بود. سنوار در دانشگاه اسلامی غزه تحصیل کرد و در رشته عربی فارغ‌التحصیل شد. در همین دوران بود که به یکی از اعضای فعال حماس تبدیل شد و با سایر بنیان‌گذاران این جنبش، مانند شیخ احمد یاسین و محمد ضیف، همکاری نزدیک داشت.
یحیی سنوار مانند بسیاری دیگر از مبارزان فلسطینی، در تبعید و آوارگی به دنیا آمده و عملاً از دوران کودکی، ظلم و جنایات صهیونیست‌ها را به صورت عینی، درک کرده است. این زندانی قدیمی و مبارز جانباز و خستگی ناپذیر، پایبندی به آرمان و مبارزه و تداوم سازماندهی در خفا را به استراتژی مستحکمی مبدل ساخت و در طول سالیان گذشته نیز حماس را به یک سازمان قدرتمند تبدیل کرد.
در مقایسه با دورانی که شهید هنیه در قطر، ترکیه و کشورهای دیگر به سر می‌برد، مبادله پیام و اطلاعات بین دفتر سیاسی و مبارزان نظامی حماس در غزه، با ریسک و مخاطرات بالایی همراه بود. اما حالا چنین ریسکی در میان نیست و مهمترین تصمیمات سیاسی و نظامی حماس، در همان شبکه پیچیده و مخفی تونل‌هایی اتخاذ خواهد شد که چندین گروهان مخابراتی رژیم صهیونیستی با پیشرفته‌ترین تجهیزات شنود و تحلیل سیگنال، نتوانسته‌اند حتی در حد فهم یک واژه، چیزی از آن بیرون بیاورند. در نتیجه، این اصل حفاظتی مهم، باعث می‌شود که حماس، کنترل دقیق و سریعی بر روند اتخاذ و اجرای تصمیمات خود داشته باشد.
چهار ویژگی بارز یحیی سنوار
یحیی سنوار که بیش از دو دهه از عمر خود را در زندان‌های رژیم صهیونیستی سپری کرده و در آن دوران، دو کار مهم انجام داده است:
اول اینکه با کاریزمای ذاتی و نظم خلل ناپذیر خود، به یک رهبر محبوب بین زندانیان دیگر تبدیل شده و همواره روحیه انقلابی و مقاومت آنان را تقویت کرده است.
دوم اینکه در دوران زندان به طور کامل بر زبان عبری تسلط پیدا کرده و با مطالعه منابع فراوان، توانسته شناخت عمیقی بر دشمن صهیونیستی خود پیدا کند. پس تا اینجای کار باید کاریزمای مؤثر بر قلب و ذهن دوست و دشمن و توانایی بالا در امر دشمن شناسی را به عنوان دو ویژگی مهم یحیی سنوار تلقی کنیم.
ویژگی سوم یحیی سنوار، اعتقاد راسخ او به تنظیمات و سازماندهی مخفیانه انقلابی است. به گواه همه مبارزان فلسطینی، یحیی سنوار فرمانده و مدیر توانمندی است که مطالعات امنیتی را نه در کلاس‌های دانشگاهی و خواندن منابع خارجی بلکه در میدان عمل فرا گرفته است و به سطحی از فهم امنیتی دست یافته که در تاریخ حماس نظیر نداشته است. از روزی که سنوار از زندان آزاد شده و در غزه فعالیت خود را ادامه داده، اصول حفاظتی و امنیتی در این جنبش مهم مقاومت سیاق دیگری یافته و امکان نفوذ و مداخله برای موساد و دیگر سرویس‌های جاسوسی به حد صفر رسیده است.
چهارم ویژگی یحیی سنوار این است که در مورد مساله رعایت اصول و ترتیبات سازمانی با احدی شوخی نداشته و نظم و جدیت آهنین او مثال زدنی است. حفظ نظم داخلی صفوف مبارزه، مسائل حفاظتی و کار و تلاش برنامه‌ریزی شده در طراحی و اجرای شبکه‌های تونلی در غزه، نمونه روشنی از مدیریت و فرماندهی یحیی سنوار است که در جریان عملیات تاریخی طوفان الاقصی، هیمنه امنیتی رژیم صهیونیستی را از بین برد و فعالیت حماس را آنقدر مخفیانه پیش برده که تل آویو برای مبارزه با حماس، راهی جز نسل کشی و حمله به زنان و کودکان نیافته است. بنابراین انتخاب یحیی سنوار، نشان دهنده عزم جدی جنبش حماس برای تداوم مبارزه در مسیری است که بنیادهای آن بر مقاومت، ظلم ستیزی و رفتارشناسی دقیق دشمن، استوار شده است.
سنوار از دید رژیم صهیونسیتی اسراییل از نگاهِ رژیم اسرائیل و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی آن یحیی سنوار، در مقایسه با دیگر رهبران حماس، چهره‌ای افراطی‌تر است. مرکز سیاست‌ها و استراتژی اسرائیل در گزارشی به این نکته اشاره می‌کند که یحیی سنوار توانسته قواعد تقابل مقاومت فلسطین با رژیم اسرائیل را تغییر دهد.
بسیاری از ناظران و تحلیلگران اسرائیلی بر این باورند که آزاد کردن یحیی سنوار، بزرگترین اشتباهی بوده که رژیم اسرائیل علیه منافع خود مرتکب شده است.
یحیی ابراهیم سنوار”، رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه است که در سال ۲۰۱۷ جانشین اسماعیل هنیه شده است. او بنیانگذار سرویس امنیتی حماس موسوم به “مجد” است. دستگاه امنیتی که نقطه تمرکز آن بر پرونده‌های امنیت داخلی است.
بنیان‌گذاری شاخه نظامی حماس
در دهه ۱۹۸۰، یحیی سنوار و تعدادی از همفکرانش تصمیم گرفتند تا شاخه‌ای نظامی را به منظور دفاع از حقوق فلسطینیان و مبارزه با اشغالگری اسرائیل تأسیس کنند. این شاخه نظامی که به گردان‌های عزالدین قسام معروف است، به مرور زمان به یکی از قدرتمندترین گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه تبدیل شد. نقش سنوار در تأسیس این گروه و سازماندهی آن بسیار حائز اهمیت بود و او به سرعت به یکی از فرماندهان ارشد این شاخه تبدیل شد.
بازداشت و دوران زندان
سنوار در سال ۱۹۸۸ توسط نیروهای اسرائیلی بازداشت شد. او به دلیل نقش کلیدی‌اش در سازماندهی عملیات‌های نظامی حماس و فعالیت‌های امنیتی این جنبش، به حبس ابد محکوم شد. در دوران زندان، سنوار همچنان ارتباط خود را با اعضای حماس حفظ کرد و به عنوان یکی از رهبران فکری و استراتژیک این گروه در داخل زندان شناخته می‌شد. او در این دوران به آموزش و تربیت سایر زندانیان فلسطینی در مسائل سیاسی و نظامی پرداخت و نقش مهمی در تقویت روحیه مقاومت در میان آنها ایفا کرد.
تبادل زندانیان و بازگشت به غزه
یحیی سنوار پس از گذراندن بیش از ۲۰ سال در زندان‌های اسرائیل، در سال ۲۰۱۱ در پی تبادل زندانیان میان اسرائیل و حماس آزاد شد. این تبادل که به نام “معامله شالیت” معروف است، منجر به آزادی هزاران زندانی فلسطینی در ازای آزادی گیلعاد شالیت، سرباز اسرائیلی که توسط حماس به اسارت گرفته شده بود، شد. آزادی سنوار یکی از مهمترین رویدادهای این تبادل بود و او پس از بازگشت به غزه به سرعت به فعالیت‌های سیاسی و نظامی خود در حماس ادامه داد.
پس از آزادی از زندان، یحیی سنوار به عنوان یکی از رهبران برجسته حماس در نوار غزه شناخته شد. او به دلیل تجربه‌اش در دوران زندان و نقش استراتژیکش در سازماندهی گردان‌های عزالدین قسام، به یکی از چهره‌های کلیدی این جنبش تبدیل شد. در سال ۲۰۱۷، سنوار به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه انتخاب شد و این موقعیت او را به یکی از مهمترین تصمیم‌گیران سیاسی در حماس تبدیل کرد.
سنوار به عنوان یکی از طرفداران رویکرد سختگیرانه در برابر اسرائیل شناخته می‌شود و معتقد است که مقاومت مسلحانه تنها راه آزادسازی فلسطین است. او همچنین به دنبال تقویت توان نظامی حماس و توسعه شبکه‌های امنیتی و اطلاعاتی این گروه در غزه بوده است. با این حال، سنوار در برخی مقاطع تلاش کرده تا روابط حماس را با سایر بازیگران منطقه‌ای، مانند ایران و حزب‌الله، تقویت کند تا حمایت‌های مالی و نظامی بیشتری را برای مقاومت فلسطین به دست آورد.
رویکرد سیاسی و نظامی یحیی سنوار
سنوار به عنوان یکی از رهبران نظامی حماس، همواره بر اهمیت مقاومت مسلحانه تأکید داشته است. او معتقد است که تنها از طریق مقاومت فعال و مسلحانه می‌توان به حقوق فلسطینیان دست یافت و اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی کرد. در عین حال، سنوار تلاش کرده تا روابط حماس را با کشورهای منطقه به ویژه ایران، قطر و ترکیه تقویت کند. این کشورها به عنوان حامیان مالی و نظامی حماس شناخته می‌شوند و نقش مهمی در تقویت توانمندی‌های این گروه ایفا کرده‌اند.
سنوار همچنین به دلیل مدیریت داخلی حماس و توانایی‌هایش در حفظ اتحاد داخلی این جنبش مورد تحسین قرار گرفته است. او در شرایطی که حماس با چالش‌های متعددی از جمله محاصره اقتصادی غزه و اختلافات داخلی مواجه بوده، توانسته است این جنبش را به عنوان یک نیروی قدرتمند در صحنه فلسطین حفظ کند.
حضور یحیی سنوار به عنوان یکی از رهبران ارشد حماس نه تنها بر وضعیت داخلی فلسطین بلکه بر سیاست‌های منطقه‌ای نیز تأثیرگذار بوده است. او از یک سو تلاش کرده تا روابط حماس با ایران و حزب‌الله را تقویت کند و از سوی دیگر به دنبال حفظ روابط با کشورهای عربی مانند قطر و مصر بوده است. این توازن در سیاست خارجی حماس به ویژه در شرایط پیچیده منطقه‌ای که بسیاری از کشورهای عربی روابط خود را با اسرائیل بهبود داده‌اند، چالشی بزرگ برای سنوار و سایر رهبران حماس بوده است.
عملیات ۷ اکتبر
یحیی سنوار، به عنوان یکی از رهبران ارشد و رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه، نقشی کلیدی در برنامه‌ریزی و هدایت بسیاری از فعالیت‌های نظامی این گروه ایفا می‌کند. با توجه به موقعیت او در ساختار رهبری حماس، گفته می‌شود که او در تصمیم‌گیری‌های مربوط به عملیات‌های بزرگ و مهم این گروه، از جمله عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، نقشی محوری داشته است.
در عملیات ۷ اکتبر، حماس یک حمله گسترده و غافلگیرانه علیه اسرائیل انجام داد که به بزرگترین حمله علیه این کشور در دهه‌های اخیر تبدیل شد. این حمله که شامل موشک‌باران شدید و نفوذ زمینی به مناطق اسرائیلی بود، منجر به تلفات گسترده‌ای در اسرائیل شد و باعث شد که اسرائیل واکنش نظامی گسترده‌ای را علیه غزه آغاز کند.
نقش یحیی سنوار در عملیات ۷ اکتبر
یحیی سنوار به عنوان یکی از رهبران اصلی حماس و مسئول شاخه سیاسی این گروه در غزه، به احتمال زیاد در هماهنگی و برنامه‌ریزی استراتژیک این عملیات نقش داشته است. با توجه به تجربیات او در مدیریت و هماهنگی عملیات‌های نظامی پیچیده، می‌توان فرض کرد که سنوار در تصمیم‌گیری‌های کلان مربوط به زمان‌بندی و اهداف این عملیات مشارکت داشته است.
برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که عملیات ۷ اکتبر نتیجه ماه‌ها برنامه‌ریزی و آماده‌سازی دقیق توسط حماس بوده است و یحیی سنوار به عنوان یکی از استراتژیست‌های اصلی این گروه، نقش مهمی در تدوین و نظارت بر این برنامه‌ها ایفا کرده است. سنوار به عنوان رهبر شاخه سیاسی حماس در غزه، یکی از افرادی است که احتمالاً بر هماهنگی میان شاخه‌های نظامی و سیاسی این گروه نظارت داشته است.
اهمیت عملیات ۷ اکتبر
عملیات ۷ اکتبر به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ درگیری‌های اسرائیل و فلسطین تلقی می‌شود. این عملیات نه تنها باعث واکنش شدید نظامی اسرائیل شد، بلکه تنش‌ها را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نیز افزایش داد. نقش یحیی سنوار در هدایت و مدیریت حماس به ویژه در زمان‌های بحرانی از جمله این عملیات، او را به یکی از چهره‌های کلیدی در این تحولات تبدیل کرده است.
شهادت یحیی سنوار
ماجرای شهادت استاد یحیی السنوار از قلم هدایت رمضانی را که یکی از دوستانم در رخنامه‌اش منتشر شده بود نقل می کنم:
( درگیری شدید بین سه مجاهد دلیر و نیروهای تروریست اسرائیل میان تانک هایشان در منطقه تل سلطان رفح شروع شد.
این یک درگیری معمولی نبود، این شجاعت توجه نظامیان صهیونیست را به خود جلب کرد و پس از بمباران محل آنها رفتند تا بفهمند اینها کی هستند!
ناخودآگاه گیج شدند، شوک وحشتناکی به آنها وارد شد، انتظار دیدن این چهره را نداشتند، رهبری بزرگ در میدان جنگ آنهم صف مقدم مبارزه!!!!
بین خودشان دعوا می کردند که اوست یا نه؟!
حق دارند که باور نکردند؛ اولین تحت تعقیب روی زمین توسط تمام جبهه های کفر و نفاق و شرک و مرتدان در میدان نبرد در نقطه ی صفر لشکر اسرائیل شهید می شود!!
این حادثه دیروز رخ داد، سربازان آنقدر گیج شده بودند که تمام قوانین نظامی را فراموش کردند که بدون دستور رسمی ارتش نباید اطلاعات منتشر شود.
آنها عکس اجساد مبارک را برای دوستان و برخی کانال های رسانه ای ارسال می کنند.
سربازان تروریست اکنون تحت بازجویی نظامی هستند که چرا این کار را انجام داده اند.
چون کل رویا و تخیلات صهیونیستی برای پینه کردن بزرگترین شکست اطلاعاتی، نظامی صهیونیستی و همپیمانانش را با انتشار تصویر نابود کردند.
اگر انتشار عکس‌های او نبود، سناریویی ترتیب می‌دادند و جسدش را به سوراخ می‌بردند و لباس‌های غیرنظامی به ان می‌پوشانیدند. میگفتند خود ما کشفش کردیم.
اما خداوند متعال خواست که مرگ این مرد به بزرگی زندگی او باشد و لکه دار نشود!
بلی! او در جبهه نخست نبرد و زمین خویش به شهادت رسید، نه پشت صحنه و تونل تاریک که در نهایت دشمن کودککش حتی نمی دانست او در چند متری تانک های شان قرار دارد و او در آن لحظه جنگ همراه او؛ هیچ اسیر اسرائیلی نبود.
بلی! فرماندهان در غزه در قلب میدان نبرد بودند. آنها در پیشاپیش مبارزان و در خطرناکترین و شدیدترین مناطق زیر آتش و دود!
تاریخ گواهی خواهد داد که او به عنوان جنگجویی دلیر در میدان مقدم نبرد به شهادت رسید و بزرگترین تکنولوژیها و بزرگترین ارتش های دنیا نتوانستند او را ترور کنند!
حقا که او با رهبری جنگ میدانی خویش؛ با تصمیم خویش در جوار تانکهای دشمن به شهادت رسید؛ نه با تصمیم دشمن!چه شهادت زیبایی رو به رو؛ نه در حال فرار.آیا از این اتفاق خیر آشکارتر و بزرگتر برای السنوارمان روی زمین وجود دارد؟
سلاح مبارزه بر دست، تسبیح عشق بر لب، رمان ذکر در آغوش و جلیقه نظامی بر تن!!! ).
نویسنده: عدیل غزنوی
