چرا رسانه‌ها بی‌طرف نمی‌مانند؟

دسته: تحلیل
نویسنده: شیون شرق
1404/03/25
2:40 ب.ظ
بازدید: 10

پایگاه خبری تحلیلی روایت : تقریبا همه‌ی رسانه‌ها ادعا می‌کنند مستقل اند و در اخبار و نشرات خود پایبند اصل بی‌طرفی و ثبات اند. اما چنین نیست؛ اکثر رسانه‌ها براساس پیش‌ فرض‌ها، اصول خودساخته و منافع مورد نظر فعالیت می‌کنند. هررسانه خطوطی را دنبال می‌کند و حرکتش به ارزش‌های استوار است، اما نیازهای مهم رسانه هراز گاهی باعث می‌شود جنگ علیه حق و حتا سرکوب صدای مظلوم و دفاع از کار ناصواب اصل خبری رسانه شود. ما اگر رسانه‌ها را به‌عنوان یک نهاد شغلی-کاری بپذیریم، پرسش بالا بی‌معنا می‌شود. کارگر طبق فرمان کارفرما اجراآت می‌کند و کارفرما براساس دف منافع یا زبان نفع خودی دستور می‌دهد.

تقریبا همه‌ی رسانه‌ها ادعا می‌کنند مستقل اند و در اخبار و نشرات خود پایبند اصل بی‌طرفی و ثبات اند. اما چنین نیست؛ اکثر رسانه‌ها براساس پیش‌ فرض‌ها، اصول خودساخته و منافع مورد نظر فعالیت می‌کنند. هررسانه خطوطی را دنبال می‌کند و حرکتش به ارزش‌های استوار است، اما نیازهای مهم رسانه هراز گاهی باعث می‌شود جنگ علیه حق و حتا سرکوب صدای مظلوم و دفاع از کار ناصواب اصل خبری رسانه شود. ما اگر رسانه‌ها را به‌عنوان یک نهاد شغلی-کاری بپذیریم، پرسش بالا بی‌معنا می‌شود. کارگر طبق فرمان کارفرما اجراآت می‌کند و کارفرما براساس دف منافع یا زبان نفع خودی دستور می‌دهد.

بدون تردید، رسانه‌ها نیاز به حامی اقتصادی دارند، حتا نشرات‌شان بدون حمایت منتفی است یا دست کم نمی‌توانند رشد کنند و به‌رسانه‌های درجه یکم یک کشور تبدیل شوند. در کشورهای جهان سومی یا ذی‌نفع امریکا و غرب، معمولا رسانه‌ها ابزار تبلیغاتی امورات و فرمایش‌های غربی است؛ زیرا کارشان بسته به‌حمایت آن کشورها است. اکثر رسانه‌های فعال در ایران و افغانستان توسط قدرت‌های کلان یا نهادهای مربوط به این قدرت‌ها که در رأس امریکا و اسراییل قرار دارد، حمایت می‌شود. این‌جاست رسانه‌ها به‌زبان آن قدرت تبدیل می‌شود و همواره ارزش‌ها یا به‌سود ارزش‌های آن‌ها نشرات می‌کند. البته تمامندی نشراتش مربوط و منوط به مرجع حمایتی نیست، تنها بخش مورد خواست آن‌ها است. از این بابت، کانال‌های نهایتا شخصی افراد، در ضمن اینکه اخبار پرطرفدار حتا جعلی را منتشر می‌کنند اما گاهی به نشر اخبار بی‌طرفانه هم توجه می‌کنند. برای صاحبان کانال‌های شخصی، وجدان و احساس که دارد حس حمایت از حق و مظلوم را به کارشان شلیک می‌کند، اما رسانه‌های مورد حمایت یک کشور مکلف است کار سپرده شده‌اش را به درستی انجام بدهد تا از حمایت بعدی و قوی برخودار شود.

ریچارد پل در کتاب « چگونه سوگیری و تبلیغات را در رسانه‌ها تشخیص دهیم» می‌گوید تقریبا همه‌ی رسانه‌ها مستقل نیستند؛ بلکه وابسته به دستورات و خواست‌های تمویل‌کنندگان خود اند. شما وقتی کارمند یک رسانه باشید این حرف را زود می‌پذیرید.

سال گذشته یک گزارش در مورد جنایت اسراییل در غزه تهیه کردم. این گزارش به دست صاحب امتیاز رسانه رسید. او پیام کرد و گفت: « کارت اشتباه است، این‌جا ملک شخصی تو نیست هرطور خواستی بنویسی، باید پایبند مقررات رسانه باشی.» بعد تاکید کرد هیچ‌گاه ضد اسراییل گزارش تهیه نکنم. همین مساله دوباره اتفاق افتاد، من اتفاقا گزارش را بی‌جانبه نوشتم که اسراییل متهم به کشتار عمومی در غزه شده. دوباره پیام گذاشت: «آقای شرق بابت این اشتباهت… از معاشت کسر شد!» آن‌قت فهمیدم رسانه‌ی مستقل وجود ندارد، الا رسانه‌های که خود درآمد دارد و به‌قدرت‌های استعماری و شدیدا منفعت‌جو و انتشارکننده‌ی جنگ فکری وابسته نیستند. روزنامه‌نگاران در محیط کاری خود با این برخوردها و حقیقت‌ها مواجه می‌شوند و خوب می‌دانند رسانه‌داری یعنی چه! رسانه چطور زنده می‌ماند و رشد می‌کند.

یک رسانه برای رشد خوب، نیاز به‌حامی خوب دارد. این حامی نیز توقع و نیاز دارد، پس رسانه مکلف است چیزی بدهد تا چیزی قسمتش شود. صاحب رسانه به‌سختی موفق می‌شود حمایت یک نهاد را جلب کند، پس به‌سادگی نمی‌تواند حمایت نهاد را از دست بدهد. برای همین، به‌دستورات او گوش می‌دهد تا رسانه رشد کند، نیاز مادی کارمند برآورده شود و اهداف مورد نظر تحقق پیدا کند.

به این تربیت، نباید انتظار داشت رسانه‌های کلان فقط از کشور یا فردی‌که تصور می‌کنیم مظلوم یا حق به‌جانب است، دفاع کنند یا اتفاقِ افتاده را انتشار بدهند. در این صورت، پایه‌ای نشراتی خود آسیب می‌بیند. در جنگ اسراییل و ایران حمایت برخی رسانه‌ها به‌همین مساله مربوط است.

نوشته های مرتبط :