دیروز متن توافقنامه طالبان با اهل تشیع افغانستان در بارهی برگزاری مراسمهای سوگواری محرم در شبکههای اجتماعی منتشر شد که حاکی از وضع محدودیت شدید بر اهل تشیع افغانستان میباشد.
در یکی از بندهای این توافقنامه آمده است که شیعیان افغانستان حق ندارند از اهل سنت در این مراسمها دعوت کنند.
من نمیدانم طالبان بر بنیاد کدام دلیل شرعی و فقهی و تاریخی، مانع دعوت اهل تسنن از سوی شیعیان میشوند. اگر نگاهی به تاریخ شیعه و سنی در افغانستان و خراسان قدیم بیندازیم، خواهیم دریافت که همیشه اهل تسنن، به ویژه احناف، در مراسمهای سوگواری حسینی شرکت میکردهاند.
عبدالجلیل رازی، از متکلمان معروف، تایید میکند که در میان مکاتب اهل سنت، حنفیان بیشتر از بقیه در محبت اهل بیت پیامبر به شیعیان نزدیکاند.
او به خصوص، در این زمینه اشاره میکند به محبت ویژهی حنفیان خراسان، ماوراءالنهر، ترکستان و غزنه به حضرت علی و خانوادهی پیامبر.
یکی از سلسلههای شاهی که نقش بزرگی در گسترش حنفیت از آسیای میانه تا آناطولی و آسیای صغیر داشت، سلسله سلجوقیان بود.
در باب محبت آنها به خانوادهی پیامبر آوردهاند که سربازان ترک در مراسمهای عزاداری امام حسین شرکت میکردند و حتا در شهرهای کاملا حنفیمذهب در دوران سلجوقیه، این مراسم برگزار میشد.
از تاریخ خراسان قدیم که بگذریم، در افغانستان نیز تا همین اکنون اهل سنت در مراسمهای سوگواری اهل تشیع شرکت میکنند و در این زمینه با شیعیان احساس همدلی و همگرایی مینمایند.
اینکه طالبان دستور دادهاند که از اهل سنت در مراسم سوگواری امام حسین دعوت صورت نگیرد، بدعتی است که نه ریشه در مذهب احناف دارد و نه در تاریخ افغانستان.
مبنای این بدعت، همان نظر شیخ عبدالحکیم حقانی است که در کتاب خود به مردم افغانستان تهمت بسته است که اعتقاد به مذهب شیعه را ننگ و عار میدانند.
علیه این بدعت باید به صورت جدی موضع گرفت و ایستاد. زیرا اگر این بدعت در افغانستان عملی گردد، آهسته آهسته طالبان، نظام مبتنی بر تفکیک مذهبی را در افغانستان عملی خواهند کرد.
تفکیک مذهبی، چیزی شبیه تفکیک نژادی است. تفکیک نژادی، عبارت از یکسری قوانینی در ایالات متحده آمریکا بود که اجازه نمیداد سفیدپوست و سیاهپوست در یک رستوران غذا بخورند و در یک مدرسه درس بخوانند و در یک محله زندگی کنند.
این قانون غیرعادلانه، که میراث دوره بردگی سیاهان در آمریکا بود، سرانجام با اعتراضات جنبش حقوق مدنی به رهبری مارتین لوترکینگ برانداخته شد.
به نظر میرسد طالبان تلاش دارند چیزی شبیه این قوانین در افغانستان وضع کنند و به نحوی نظام مبتنی بر تفکیک مذهبی را برقرار سازند.
بهتر است از همین اکنون در برابر این بدعت ایستاد.