پاسخی به مطلب «کرکتر تاجیک»؛ کرکترهای ذهنی، واقعیت بیرونی ندارند!

دسته: تحلیل
نویسنده: صالح هاشمی
1403/02/30
1:39 ب.ظ
بازدید: 39

پایگاه خبری تحلیلی روایت : ایشان گفته‌اند: «در میان تاجیک‌ها، افکار عقب‌ماندگی مانند: استان‌گرایی، محلی‌گرایی، و منطقه‌گرایی گسترده است». در این مورد باید اشاره کرد که در میان تاجیک‌ها خط کم‌رنگی از سمت گرایی دیده می‌شود ولی همین‌هم رو به افول و زوال است نه تنها که گسترده نیست بلکه کم رنگ و رو به نابودی است. در عین حال، تاجیکان مردم با فرهنگ اند و اصول و روش‌های شهرنشینی را بیش‌تر می‌دانند، از این منظر الگویی خوبی برای دیگران بوده‌اند. روستانشین‌های که تازه وارد شهرها می‌شوند سبک شهرنشینی و زندگی شهری را از تاجیک‌ها که مردم شهرنشین اند فرا می‌گیرند‌ و آرام آرام آن‌را وارد روستاها و محله‌های خود می‌کنند و درکل از نظر آداب و فرهنگ و احترام گذاشتن به قانون شهرنشینی، دیگران از آن‌ها تاثیر پذیرفته‌اند. تاجیکان از نگاه اجتماعی مردم بسته، متحجر و گره شده در ذهنیت قومی نیستند بل مردم گشاده، منعطف و دیگرپذیر اند. یعنی اگر در مقایسه با ملیت‌های باشنده در این کشور بگیریم دیگرپذیرتر از دیگران اند.

امروز با نوشته‌ی از دوست ارجمند ما جناب دکتور جعفر پویا برخوردم. این یادداشت با عنوان «کراکتر تاجیک» نگاشته شده است. در این نوشته به نکاتی انگشت‌گذاشته‌شده که از نگاه من قابل تامل می‌باشد. پاره‌ای از این گفته‌ها واقعیت‌هایی است که نمی‌شود از آن چشم پوشید یا کدام توجیه برای آن دست و پا کرد ولی برخی دیگر آن محلی برای بررسی و تبصره دارد که در پایین به آن می‌پردازیم.

ایشان گفته‌اند: «در میان تاجیک‌ها، افکار عقب‌ماندگی مانند: استان‌گرایی، محلی‌گرایی، و منطقه‌گرایی گسترده است». در این مورد باید اشاره کرد که در میان تاجیک‌ها خط کم‌رنگی از سمت گرایی دیده می‌شود ولی همین‌هم رو به افول و زوال است نه تنها که گسترده نیست بلکه کم رنگ و رو به نابودی است. در عین حال، تاجیکان مردم با فرهنگ اند و اصول و روش‌های شهرنشینی را بیش‌تر می‌دانند، از این منظر الگویی خوبی برای دیگران بوده‌اند. روستانشین‌های که تازه وارد شهرها می‌شوند سبک شهرنشینی و زندگی شهری را از تاجیک‌ها که مردم شهرنشین اند فرا می‌گیرند‌ و آرام آرام آن‌را وارد روستاها و محله‌های خود می‌کنند و درکل از نظر آداب و فرهنگ و احترام گذاشتن به قانون شهرنشینی، دیگران از آن‌ها تاثیر پذیرفته‌اند. تاجیکان از نگاه اجتماعی مردم بسته، متحجر و گره شده در ذهنیت قومی نیستند بل مردم گشاده، منعطف و دیگرپذیر اند. یعنی اگر در مقایسه با ملیت‌های باشنده در این کشور بگیریم دیگرپذیرتر از دیگران اند.

باز نوشته‌اند: «تاجیک‌ها یک قطب تعیین‌کننده در چشم انداز سیاسی افغانستان هستند، اگرچه به‌دلیل سرکوب پشتون‌ها و سلطه آن‌ها بر سیاست در افغانستان، به جز دوره کوتاه ریاست جمهوری استاد ربانی، هرگز حاکمیت نداشته‌اند».

همچنین بخوانید: جبهه آزادی افغانستان: حملات به هزاره‌ها و شیعیان "با هماهنگی طالبان" انجام می‌شود

باید خاطر نشان‌کرد که علاوه بر دوره‌ی ریاست جمهوری استاد ربانی، آقای ببرک کارمل نیز از میان تاجیک‌ها برخواسته بود که به ریاست جمهوری افغانستان رسید و مدتی ریاست جمهوری وی بیش از شش سال بود. کارمل با به قدرت رسیدن، اراده قاطع‌تر از خود به نمایش گذاشت و دست‌آوردهای درشتی نسبت به سایرین از خود برجای‌گذاشت که از آن جمله می‌شود از این‌ها یاد کرد: سیاست های تند حزب و دولت تحت رهبری حزب دموکراتیک خلق را تا حد زیادی ملایم کرد و برای نخستین بار مشارکت ملی در نهادهای دولتی را مطرح کرد و تا حدود زیادی آن را به اجرا گذاشت.

او هم‌چنین زمین های تقسیم شده میان کشاورزان و افراد بی زمین را پس گرفت به صاحبان آن‌ها واگذار کرد و دیدگاه حزب را در باره مذهب، جامعه و سیاست هم تغییر داد. کارمل همچنین هزاران زندانی سیاسی را از بند آزاد کرد. وی برای نخستین بار یک فرد شیعه و هزاره را به نخست وزیری کشور برگزید.(بی‌بی سی، زندگینامه ببرک کارمل، ۱۳۸۸)

از این‌جا بود که آهسته آهسته راه برای حضور ملیت‌های غیر پشتون برای رسیدن به مناسب بلند حکومتی باز شد و از این منظر کار بسیار با اهمیت به حساب میرود، چون پیش از این جای‌گاه همه در نظام سیاسی درجه بندی گردیده بود. چیزی که در باره‌ی تاجیک‌ها قابل یاددهانی است و یکی از اشتباهات تکراری و غیر قابل برگشت تاجیک‌ها است این است که همواره ‌به عوض سیاست کردن، کاکه‌گی و عیاری را در دستور کار خویش قرار داده اند که موجب ناکامی شان در عرصه‌ی سیاست شده است.

همچنین بخوانید: نامه‌ای به علی امیری: سخنی کوتاه درباره‌ی ناسیونالیسم هزاره‌، باتأکید بر اصل وحدت در دیدگاه مزاری!

جای دیگری می‌گویند: «هزاره ها که شانه به شانه‌ی تاجیک‌ها در… در مقاومت اول جنگیده بودند، توسط تاجیک‌ها طرد و به حاشیه رانده شدند.»

نخست چنین چیزی مصداق‌های بیرونی ندارد و آن‌چه در این‌جا ذکر شده است ماحصل برداشت نویسنده از ذهنیت سیاسی تبلیغ شده در بیست سال گذشته می‌باشد. گیریم که چنین چیزی اتفاق‌افتیده‌باشد ریشه‌ آن بر ‌می‌گردد به منازعات داخلی سال‌های حکومت دولت اسلامی در افغانستان که در آن زمان رهبر وقت حزب وحدت اسلامی عبدالعلی مزاری خود بنیان آن را ریخت و ‌علیه دولتی قرار گرفت که رهبری آن‌را یک تاجیک‌تبار عهده‌دار بود. پس از آن هزاره‌ها فروپاشیده و چند دسته شده بودند که حضور منسجم و بسیار تعریف شده نداشتند و گاهی اگر از یکی از شاخه‌ها به تاجیکان نزدیک شده اند از اثر رقابت های درونی خودشان بوده تا اهداف بلند راهبردی. چون رهبران‌ این شاخه ها مدتی در پنحشیر و بدخشان زندگی کردند و پس از آن به بیرون از کشور نقل مکان کردند و درنهایت در آخرین ماه‌های آن دوره، دوباره به وسیله رهبران تاجیک‌ در آن زمان به صحنه منتقل شدند و مورد حمایت آن‌ها قرار گرفتند و پس از نشست بن هم رهبران هزاره‌ها بازی دوگانه را در پیش گرفتند و هیچ گاه موضع تعریف شده و روشن نگرفتند. در کنار آن چیزی که نیاز به یاد آوری دارد این است که پس از «بن» تاجیک ها دیگر در اقتدار نبودندکه هزاره هارا تحویل می‌گرفتند یا طرد می‌کردند بلکه این رهبران هزاره ها بودندکه تاجیکان را تنها گذاشتند و به جناح قرار داده شده در قدرت پیوستند. البته مصداق این گفته ها سخنان آیت الله واعظ زاده بهسودی است که به تاریخ ۱۳/۱۱/۱۴۰۲ در سخنرانی خود در جمع بزرگ از هزاره ها و اهل تشیع افغانستان در کابل ایراد نمود؛ گفت: «آقای استاد مزاری رهبر ما بود، به شما اعتماد کرد، خوده به دامن شما انداخت، می‌گفت اوغان دامن داره…»

همچنین بخوانید: کنگره ملی افغانستان: 25 سپتمبر به عنوان روز نسل‌کشی هزاره‌ها ثبت شود

این ها چیزی نیست که در ذهن ما شکل گرفته باشد، بلکه مصداق های بیرونی از واقعیت های است که بسیاری ها آن را پنهان می‌کنند.

در پایان نگاشته‌اند: «امروز تمام اعضای حزب التحریر تاجیک هستند و تعداد زیادی به جمعیت اصلاح، داعشـ خراسان و… پیوسته‌اند». این مسئله طی چند سال اخیر به صورت گسترده تبلیغ می‌شود در حالی‌که تاجیک‌ها‌ نه تمام اعضای حزب التحریر را تشکیل میدهند و نه تعداد زیادی از ‌آن‌ها به جمعیت اصلاح و یا گروه داعش ـ خراسان پیوسته اند. بلکه شماری پراکنده به این گروه ها پیوسته اند و رهبری این گروه ها هم معلوم است. البته چنین گروه‌هایی در میان همه اقوام وجود دارد که نیاز نیست در این‌جا ذکر کنیم.

نوشته های مرتبط :