چت جیپیتی، بهعنوان یک مدل پردازش زبان مبتنی بر هوش مصنوعی، در کل در ارایهی اطلاعات و تحلیل دادهها تاحدودی کارآمد خوبی دارد، اما در حوزهی علوم اجتماعی، همچون دینشناسی، مردمشناسی، باستانشناسی، روانشناسی، عرفان و فلسفه، نمیتوان آن را بهطور کامل بیطرف و قابل اعتماد دانست.
این ابزار، گرچه میتواند تا حدی تحقیقات بیطرفانهی ارائه دهد، اما صددرصد دقیق و جامع نیست. دلیل این امر آن است که چت جیپیتی بر اساس الگوریتمهایی عمل میکند که تنها قادر به پردازش دادههایی هستند که از پیش در منابع مختلف، اعم از کتابهای دیجیتال، پایگاههای اطلاعاتی، و محتوای اینترنتی، در اختیار آن قرار گرفتهاند.
بدیهی است که چت جیپیتی میتواند به پژوهشگران در گردآوری اطلاعات، خلاصهسازی متون و تحلیل دیدگاههای مختلف یاری رساند. یکی از مزایای آن، جلوگیری از اتلاف وقت در جستوجوی محتوای منابع است. اما این ابزار نمیتواند همهی ابعاد یک مسئله را بهصورت عمیق و دقیق منعکس کند.
عملکرد آن، اساسن پردازش اطلاعات موجود است و این اطلاعات، خود بهصورت گزینشی در دسترس آن قرار گرفتهاند. ازاینرو، چت جیپیتی در مقام داوری علمی و معرفتی، یک مرجع کاملن بیطرف و عاری از سوگیری نیست.
بااینحال، اگر چت جیپیتی را در معرض پرسشها و چالشهای متنوع قرار دهیم، ممکن است بتواند به پاسخهایی نزدیک به بیطرفی برسد یا نکاتی را مطرح کند که در سایر منابع بهوضوح بیان نشدهاند.
اما چنین امری همواره رخ نمیدهد و در اغلب موارد، محتوای آن بازتابی از دادههای از پیش موجود است. بنابراین، برای پژوهش در علوم اجتماعی، لازم است علاوه بر بهرهگیری از چت جیپیتی، به متون دستاول، نسخههای خطی، منابع مستند و تحقیقات میدانی مراجعه کرد. تنها از طریق چنین رویکردی میتوان مسایل و واقعات را با دقت موشکافی کرد و به تحلیلهای معتبرتر و جامعتر دست یافت.
نکتهی مهم دیگر این است که چت جیپیتی توانایی نوآوری و نظریهپردازی ندارد. تولید نظریههای علمی نیازمند ذهن پیچیده و خلاق انسان است، درحالیکه هوش مصنوعی، صرفن الگوهای دادهای را پردازش و تقلید میکند. هرچند چت جیپیتی با بهرهگیری از اصول منطق میتواند به تحلیلهای تازهای دست یابد، اما همچنان این ذهن انسان است که در ارزیابی، ترکیب، و استنتاج نهایی، نقش اساسی ایفا میکند.
علاوه بر این، چت جیپیتی در ترجمه و سادهسازی برخی متون، بهویژه متون ادبی و کهن، دقت کافی ندارد. اگر متنی کهن و سرشار از صنایع بلاغی و ظرایف زبانی را برای ترجمه یا بازنویسی به این ابزار بسپارید، ممکن است پارهی از عبارات را مبهم، نادرست و حتی بیمعنا ترجمه یا بازنویسی کند.
در مقابل، متون ساده و معاصر را تا حد قابل قبولی ترجمه و پردازش میکند. بنابراین، انسانی که دانش زبانشناسی، بلاغت و منطق میداند، همچنان در تحلیل، ترجمه، و پردازش اطلاعات، چندین گام جلوتر از چت جیپیتی قرار دارد.
در مجموع، چت جیپیتی و سایر ابزارهای هوش مصنوعی کنونی، با وجود کاراییشان در برخی زمینهها، محدودیتهایی دارند که باید همواره مدنظر داشت. بهرهگیری از این ابزارها، تنها در کنار روشهای سنتی تحقیق و تحلیل انسانی میتواند منجر به نتایج دقیقتر و قابلاعتمادتر شود.