حزب الله لبنان از جنگ ۳۳ روزه تا طوفان الاقصی؛ دست آوردها و هزینه های که برای لبنان و فلسطین پرداخته است

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
1404/07/21
10:05 ق.ظ
بازدید: 2

پایگاه خبری تحلیلی روایت : حزب الله لبنان به عنوان یک جنبش ضد اشغال، در پاسخ به اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل در سال ۱۹۸۲ میلادی و با حمایت ایران تأسیس شد. این گروه از بدو تشکیل، مبارزه برای پایان دادن به اشغالگری اسرائیل و آزادی سرزمین لبنان و همچنین کمک به فلسطین را به عنوان هدف اصلی خود کرد. در طول چهار دهه گذشته، حزب الله نقش تعیین کننده‌ای در معادلات امنیتی و سیاسی لبنان و منطقه ایفا کرده است. جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶ نقطه عطفی در تاریخ این جنبش بود که نه تنها توانایی‌های نظامی آن را به نمایش گذاشت، بلکه جایگاه آن را به عنوان یک بازیگر مؤثر در مقابل ارتش اسرائیل تثبیت کرد. بدون شک طی این چند دهه حزب الله دستاوردها و هزینه‌های را متقبل شده است؛ از جنگ ۳۳ روزه تا حمایت از طوفان الاقصی در ۲۰۲۳. با این حال پرسش این است که چگونه این جنبش با وجود تمام چالش‌ها و فشارها، توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک نیروی مقاومت مردمی حفظ کند و به پیشبرد اهداف استراتژیک خود ادامه دهد و آینده این گروه با وجود فشارهای داخلی و تجاوزات اسرائیل چه خواهد شد؟

حزب الله لبنان به عنوان یک جنبش ضد اشغال، در پاسخ به اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل در سال ۱۹۸۲ میلادی و با حمایت ایران تأسیس شد. این گروه از بدو تشکیل، مبارزه برای پایان دادن به اشغالگری اسرائیل و آزادی سرزمین لبنان و همچنین کمک به فلسطین را به عنوان هدف اصلی خود کرد. در طول چهار دهه گذشته، حزب الله نقش تعیین کننده‌ای در معادلات امنیتی و سیاسی لبنان و منطقه ایفا کرده است. جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶ نقطه عطفی در تاریخ این جنبش بود که نه تنها توانایی‌های نظامی آن را به نمایش گذاشت، بلکه جایگاه آن را به عنوان یک بازیگر مؤثر در مقابل ارتش اسرائیل تثبیت کرد. بدون شک طی این چند دهه حزب الله دستاوردها و هزینه‌های را متقبل شده است؛ از جنگ ۳۳ روزه تا حمایت از طوفان الاقصی در ۲۰۲۳. با این حال پرسش این است که چگونه این جنبش با وجود تمام چالش‌ها و فشارها، توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک نیروی مقاومت مردمی حفظ کند و به پیشبرد اهداف استراتژیک خود ادامه دهد و آینده این گروه با وجود فشارهای داخلی و تجاوزات اسرائیل چه خواهد شد؟

اهداف تأسیس و تکامل حزب الله

حزب الله در سال ۱۹۸۲ و در اوج جنگ داخلی لبنان و همزمان با اشغال جنوب این کشور توسط اسرائیل متولد شد. این اشغال‌گری که با هدف مقابله با حضور سازمان آزادیبخش فلسطین در لبنان صورت گرفت، بستر مناسبی برای ظهور یک جنبش مقاومت مردمی فراهم کرد. روحانیون شیعه لبنان با الهام از انقلاب اسلامی ایران، این گروه را با هدف اصلی مقابله با اشغال اسرائیل در لبنان تشکیل دادند. در زمینه داخلی نیز هدف حزب الله اتحاد درونی لبنان و حکومت بر پایه دمکراسی مردم سالار بوده است. این گروه در سال ۲۰۰۹ با انتشار بیانیه‌ای مواضع سیاسی بر مشارکت در یک دموکراسی مبتنی بر وحدت ملی اعلام کرد.

دستاوردهای نظامی و سیاسی از ۲۰۰۰ تاکنون

حزب الله با اجرای عملیات‌های متعدد چریکی علیه نیروهای اسرائیلی و متحدان لبنانی آن، نقش تعیین‌کننده‌ای در وادار کردن اسرائیل به خروج از جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰ ایفا کرد. این پیروزی که اولین عقب‌نشینی قابل توجه اسرائیل از سرزمین‌های عربی محسوب می‌شد، جایگاه حزب الله را به عنوان یک نیروی مقاومت مؤثر در افکار عمومی لبنان و جهان عرب تثبیت کرد. در جولای ۲۰۰۶، حزب الله با انجام عملیات «الوعد الصادق» و به اسارت گرفتن دو سرباز اسرائیلی، موجب آغاز جنگ تمام‌عیار از سوی اسرائیل شد. این جنگ که ۳۴ روز به طول انجامید، با وجود تخریب گسترده زیرساخت‌های لبنان و شهادت بیش از ۱۲۰۰ لبنانی، به پیروزی حزب الله انجامید. مقاومت جانانه حزب الله در مقابل یکی از قدرتمندترین ارتش‌های خاورمیانه، توانایی این گروه در به تعادل رساندن قدرت بازدارندگی در مقابل اسرائیل را به نمایش گذاشت. از نظر نتایج کلیدی، این جنگ ۳۴ روز طول کشید که در طرف لبنان بیش از ۱۲۰۰ نفر تلفات داشت در حالی که اسرائیل ۱۵۸ نفر عمدتاً سرباز را از دست داد. نتیجه این مقاومت مؤثر و افزایش بازدارندگی برای حزب الله بود در حالی که اسرائیل نتوانست به اهداف تعیین‌شده خود دست یابد. حزب الله با حضور در انتخابات پارلمانی از سال ۱۹۹۲، به تدریج جایگاه خود را در ساختار سیاسی لبنان تحکیم کرد. این گروه در سال ۲۰۱۸ برای اولین بار به همراه متحدانش در بلوک ۸ مارس توانست اکثریت کرسی‌های پارلمان لبنان را کسب کند.

حمایت از فلسطین و هزینه‌های سنگین

در ۸ اکتبر ۲۰۲۳، یک روز پس از عملیات طوفان الاقصی حماس، حزب الله در پاسخ به تجاوزات اسرائیل با حمله به مواضع اسرائیل در مزارع شبعا، به صورت عملی به حمایت از مردم فلسطین پرداخت. این درگیری‌ها که به صورت روزانه و به شکل تبادل آتش راکت‌ها و موشک‌ها ادامه یافت، موجب آوارگی ده‌ها هزار نفر از ساکنین شمال اسرائیل و جنوب لبنان شد. در سپتامبر ۲۰۲۴، اسرائیل با اجرای یک عملیات که آن را جنایت‌کارانه می نامند، هزاران پیجر متعلق به اعضای حزب الله را منفجر کرد که منجر به شهید و زخمی شدن هزاران نفر شد. این عملیات که یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های اطلاعاتی-امنیتی علیه حزب الله محسوب می‌شد. اما نقطه عطف هزینه حزب الله در مقابله با اشغال اسرائیل و حمایت از فلسطین، در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴ بود که در آن سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله در یک حمله هوایی اسرائیل به ضاحیه جنوبی بیروت به شهادت رسید.

با این حال، درگیری‌های مرزی از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون و با وجود برقراری آتش بس در حدود یک سال گذشته، خسارات سنگینی وارد ساخته است. بر اساس آمار، در بعد از عملیات طوفان الاقصی هزاران نفر در لبنان شهید و زخمی شدند و حدود ۹۷۰۰۰ نفر آواره شده‌اند.

علاوه بر این، زیرساخت‌های متعددی در جنوب لبنان، دره بقاع و ضاحیه جنوبی بیروت هدف حملات اسرائیل قرار گرفته و تخریب شده‌اند. یعنی حزب الله در همین دو سال گذشته در دفاع از استقلال و حاکمیت لبنان و همچنین مقاومت فلسطین پرداخته است.

تداوم مقاومت با وجود چالش‌ها

حزب الله علیرغم فشارهای خارجی از سوی امریکا و غرب و همچنین فشارهای داخلی دولت همسو با عرب_غرب، هنوز توان نظامی بالقوه و بالفعل وسیع دارد. همچنین به دلیل روابط حسنه با مردمان لبنان و ارائه خدمات اجتماعی گسترده به پایگاه مردمی خود، همچنان از پشتیبانی قابل توجهی در جامعه لبنان برخوردار است. حزب الله با وجود تحمل تلفات و ضربات سنگین، توانسته است توان موشکی و نظامی خود را حفظ کند. برآوردها نشان می‌دهد این جنبش بین ۱۵۰۰۰۰ تا ۱۷۰۰۰۰ موشک و راکت در اختیار دارد که این توان بازدارندگی، مانع از اقدام اسرائیل به یک جنگ تمام‌عیار جدید علیه لبنان شده است. حزب الله نشان داده است که با وجود شهادت کادرهای رهبری و نظامی خود، توانایی جایگزینی و تداوم عملیات را دارد. این گروه پس از شهادت نصرالله، بلافاصله جانشین وی را معرفی کرد و به عملیات خود ادامه داد که نشان از انعطاف سازمانی و ساختار مقاوم در برابر ضربات است. این جنبش به دلیل ریشه مردمی عمیق و شبکه اجتماعی گسترده، نه تنها تضعیف نشده بلکه همچنان به عنوان یک بازیگر کلیدی در معادلات منطقه‌ای نقش آفرینی می‌کند.

امروز که طرح امریکا برای خلع سلاح حزب الله روی میز مقامات غرب گرایی لبنان قرار دارد و همچنین تداوم حملات هوایی هدفمند اسرائیل در خاک لبنان که همه روزه انجام می شود، نقطه عطف در تاریخ حزب الله است. این جریان با وجود اصرار دولت غرب گرا برای خلع سلاح، هرگونه طرح راجع به این مسئله را رد کرده است. بدون شک حزب الله امروز در آزمونی حساس تاریخ قرار دارد و البته با توجه به توان نظامی و مهمتر از آن پایگاه مردمی می تواند از این مرحله عبور کند.

نوشته های مرتبط :