فعالیت‌های اخیر داعش، ازجمله حملات انجام‌شده در داخل و خارج از افغانستان، نشان‌دهنده‌ی قدرت گیری دوباره این گروه در انجام عملیات پیچیده و مرگبار است. این امر نگرانی‌های جدی را در مورد پیامدهای امنیتی برای افغانستان، منطقه و حتی فراتر از آن به وجود می‌آورد.
فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، با ابراز نگرانی از قدرت گیری داعش در سایه طالبان، هشدار داده است که این گروه با بهره‌مندی از فضای مساعد ایجاد شده در اثر خروج نیروهای آمریکایی و ناتوانی طالبان در کنترل اوضاع، به تهدیدی بزرگ تبدیل شده است.
جوزف ووتل، فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، به خبرگزاری بیزینس اینسایدر گفت: «خیلی طول نمی‌کشد تا این سازمان‌ها فعالیت خود را بیشتر کنند و توانمندتر شوند.»
براساس این گزارش، پیش از ورود طالبان به کابل، فعالیت داعش خراسان محدود به افغانستان بود و نفوذ محدودی فراتر از مرزهای این کشور داشت، ولی پس‌ازآن فرصت گسترش بیشتری یافت و مسئولیت حملاتی فراتر از خاک افغانستان ازجمله حملات انتحاری در پاکستان، مسکو و دیگر کشورهای منطقه را بر عهده گرفته است.
مایکل کوگلمن، مدیر مؤسسه جنوب آسیا در اندیشکده مرکز ویلسون نیز در گفت‌وگو با بیزینس اینسایدر خروج آمریکا و تسلط طالبان بر افغانستان را دو عامل کلیدی قدرت یافتن داعش خراسان عنوان کرد.
بیزینس اینسایدر در گزارش خود نوشت که بدون حضور نظامی آمریکا در افغانستان، گزینه‌ها برای مبارزه با داعش نسبتاً محدود است. گزارش افزوده است درحالی‌که کاخ سفید درگذشته بر راهبرد فراتر از هدف‌گیری تروریست‌ها با هواپیماهای بدون سرنشین تاکید کرده، اما به نظر می‌رسد شواهدی دال بر کارآمدی چنین استراتژی وجود نداشته باشد.
بیزینس اینسایدر نوشت که آمریکا تا قبل از سقوط دولت پیشین افغانستان قابلیت‌های اطلاعاتی قابل‌توجهی در افغانستان داشت و می‌توانست حملات نظامی علیه گروه تروریستی انجام دهد و همچنین به نیروهای افغان در اجرای عملیات کلیدی مشاوره و کمک برساند.
به نوشته این نشریه آمریکایی، جنرال بازنشسته جوزف ووتل گفته که این رویکرد «چمن‌زنی» در مبارزه با تروریسم درنهایت منجر به تقویت و انعطاف‌پذیری بیشتر داعش شده است و این گروه اکنون بر گسترش نفوذ خود در مناطق دیگر تمرکز دارد.
گزارش ارائه‌شده به‌وضوح نشان می‌دهد که داعش خراسان از زمان روی‌کار آمدن طالبان در افغانستان، قدرت قابل‌توجهی کسب کرده است. این موضوع به دلیل ترکیبی از عوامل، ازجمله خروج نیروهای آمریکایی از این کشور و ناتوانی طالبان در تأمین امنیت، رخ داده است.
مشخص است که قدرت گیری طالبان و پس‌ازآن داعش، بر می‌گردد به سیاست‌های امریکا در قبال افغانستان، این کشورها با خروج خود این فرصت‌ها برای طالبان و دیگر گروه‌های هراس افگن در افغانستان مساعد ساخت تا هرچه سریع‌تر رشد کنند. اما اینکه چرا در این اواخر در پی انتقاد از طالبان و ابراز نگرانی از قدرت گیری داعش است هنوز مشخص نیست به باور کارشناسان آمریکا به هر نحوه ممکن می‌خواهد در افغانستان حضور داشته باشد اینکه از چه طریقی این هم مشخص نیست.
بااین‌حال انتقادات مقامات آمریکایی جدیداً در مورد قضیه داعش به‌شدت افزایش یافته است.
در اخیر به‌صورت عموم و به باور کارشناسان می‌توان به چند نکته اشاره کرد
- عامل اصلی رشد داعش در افغانستان برمی‌گردد به سیاست عجولانه خروج آمریکا از افغانستان و تسلیم دهی این کشور به طالبان
- داعش در سایه طالبان قدرت قابل‌توجهی کسب کرده است.
- این گروه حملات مرگباری را در داخل و خارج از افغانستان انجام داده است.
- قدرت گیری داعش پیامدهای امنیتی جدی برای افغانستان، منطقه و حتی فراتر از آن به همراه دارد.
- تلاش‌های بین‌المللی هماهنگی شده برای مقابله با این تهدید لازم است.
