افغانستان بی‌صاحب؛ پیامدهای سیاست‌های استبدادی طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: کیومرث دانش‌آبادی
1404/07/21
10:52 ق.ظ
بازدید: 13

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در دو روز گذشته، حمله‌های هوایی پاکستان به کابل و پکتیا و درگیری‌های نظامی میان گروه طالبان و نیروهای پاکستانی تیتر درشت و خبرهای رسانه‌ها در داخل و خارج افغانستان بوده است. این رخدادها واکنش‌های متفاوت و گاه متضادی در میان شهروندان افغانستان برانگیخته است. گروهی از مردم که ظاهرن خود را وطن‌دوست می‌دانند در هم‌سویی با حاکمان کنونی افغانستان، این اقدام‌ پاکستان را تجاوز آشکار به خاک کشور دانسته و بر لزوم بسیج و اتحاد مردم در برابر این تهدیدها تاکید کردند.

در دو روز گذشته، حمله‌های هوایی پاکستان به کابل و پکتیا و درگیری‌های نظامی میان گروه طالبان و نیروهای پاکستانی تیتر درشت و خبرهای رسانه‌ها در داخل و خارج افغانستان بوده است. این رخدادها واکنش‌های متفاوت و گاه متضادی در میان شهروندان افغانستان برانگیخته است. گروهی از مردم که ظاهرن خود را وطن‌دوست می‌دانند در هم‌سویی با حاکمان کنونی افغانستان، این اقدام‌ پاکستان را تجاوز آشکار به خاک کشور دانسته و بر لزوم بسیج و اتحاد مردم در برابر این تهدیدها تاکید کردند.

با این حال، طیف وسیع‌تری از مردم، واکنشی فعال از خود نشان ندادند و یا به نوعی، رفتار پاکستان را تا حدی قابل توجیه دانستند. این افراد طالبان را عامل اصلی بحران‌های موجود و زمینه‌ساز دست‌اندازی‌های خارجی می‌دانند و معتقدند که این گروه با سیاست‌ها و عملکرد خود، افغانستان را در موقعیتی آسیب‌پذیر قرار داده و مناسبات بین‌المللی کشور را به خطر انداخته اند. از نظر آنان، ناکارآمدی و انزوای طالبان سبب شده است که دیگران جرات دخالت پیدا کنند و مردم، ناگزیر، تماشاگر شرایطی باشند که آنان را نگران و خسته کرده است.

سوالی که مطرح می‌شود این است: چرا حتا در مواجهه با تجاوز خارجی، مردم افغانستان برای دفاع متحد نمی‌شوند؟ پاسخ این پرسش در عمق رنج و دلخوری مردم از طالبان نهفته است. سال‌ها ظلم، خشونت و محدودیت‌های شدید، اعتماد مردم به نظام را از میان برده و بسیاری از آنان را نسبت به آینده بی‌امید کرده است. مردم ترجیح می‌دهند که دست‌کم با اقدام‌های خارجی، طالبان آسیب ببینند، حتا اگر خود کشور و شهروندان نیز صدمه ببینند.

این موضع به معنای بی‌علاقه‌گی به وطن نیست، بلکه نشانه خستگی عمیق و دلخوری از رژیمی دانسته می‌شود که زندگی، امنیت و آرامش مردم را تهدید کرده است. تجربه از این درگیری‌ها نشان داد که مردم افغانستان، در شرایط کنونی، ارزش‌های ملی را فدای فشارها و محدودیت‌های طالبان کرده‌اند و فروپاشی یا تضعیف این رژیم برای آنان در اولویت قرار دارد، حتا اگر این امر به خساره‌های کوتاه‌مدت به کشور منجر شود. این واقعیت بازتاب ناامیدی و خسته‌گی مردمی است که دیگر امیدی به اصلاحات و بهبود از سوی رژیم حاکم را ندارند.

طالبان، ارزش‌های ملی، غرور، سربلندی و تمامیت ارضی کشور را نادیده گرفته‌اند. آنان می‌دانند که هیچ ریشه فرهنگی و تاریخی در میان ملت افغانستان ندارند و از تمدن و هویت این سرزمین فرسنگ‌ها فاصله دارند. با این حال، تسلط آنان بر خاک افغانستان باعث شده است که حتا فرزندان اصیل این وطن نیز در برابر تجاوزهای خارجی واکنشی جدی نشان ندهند.

این بی‌تفاوتی نتیجه مستقیم رژیم ناپایدار و فاقد مشروعیت طالبان است. وقتی مردم احساس می‌کنند که قدرت حاکم قادر به تأمین امنیت و حفظ عزت آنان نیست، انگیزه‌ای برای دفاع و حفظ وحدت ملی باقی نمی‌ماند. افغانستان به تدریج به کشوری تبدیل می‌شود که از درون خالی و آسیب‌پذیر است و مرزها و خاک آن، موقعیتی برای دخالت و بهره‌برداری دیگران فراهم می‌کند. این شرایط، زنگ خطری برای آینده کشور و نسل‌های آینده است که با تاریخ و فرهنگی چند هزارساله مواجه خواهند شد.

ادامه این روند، پیامدهای خطرناکی برای افغانستان به همراه دارد. سیاست‌های استبدادی و یک‌سویه طالبان کشور را بی‌صاحب و ناتوان ساخته و افق آینده را تاریک و نامطمئن کرده است. در چنین شرایطی، مردم افغانستان و جامعه جهانی وظیفه دارند با همت و همبسته‌گی، مسیر اصلاح و بازسازی را دنبال کنند و افغانستان را دوباره به مدار مناسبات و ارزش‌های بین‌المللی بازگردانند.

بازسازی اعتماد ملی، بازگرداندن روابط مثبت با سایر کشورها و حمایت از حقوق شهروندان، تنها راه نجات کشور از انزوا و آسیب‌پذیری است. این تغییر، نیازمند شجاعت، اراده و همبسته‌گی داخلی و همچنان همراهی جامعه جهانی است تا سرزمین و مردمی که قرن‌ها تاریخ و فرهنگ درخشان دارند، دوباره فرصت تجربه زندگی، امنیت و غرور ملی را پیدا کنند. افغانستان می‌تواند بار دیگر به کشوری امن، با ثبات و ارزشمند در عرصه بین‌المللی تبدیل شود، مشروط بر آنکه اصلاحات واقعی و پایدار در ساختار قدرت و اداره کشور صورت پذیرد و صدا و حقوق مردم شنیده و رعایت شود.

نوشته های مرتبط :