گروه طالبان در نخستین روزهای پس از قدرت گیری‌شان در افغانستان، به‌صورت آشکارا و علنی دشمنی‌شان باارزش‌های فرهنگی، زبان‌ها و نماد اقوام غیر پشتون را اعلام کردند.
آن‌ها بسیاری از نمادها و فرهنگ‌های ارزشمند اقوام دیگر را از تقویم حذف کردند و بسیاری از جشن‌ها و مراسم را ممنوع اعلام کردند.
که ازجمله می‌توان به ممنوع کردن تجلیل از جشن نوروز، پایین کشیدن لوحه‌های زبان فارسی از ادارات دولتی و دانشگاه‌ها در تمام افغانستان، رنگ کردن تصاویر مفاخر ادبی و دانشمندان و شاعران زبان فارسی، برداشتن تعطیلی رسمی مراسم عاشورا از تقویم، بی‌حرمتی به امکان مقدس و آرامگاه‌ها ازجمله آرامگاه قهرمان ملی احمدشاه مسعود و ده‌ها مورد دیگر اشاره نمود.
در این میان یکی از ولایت‌های که طالبان در آن دست به تغییرات اساسی در حوزه فرهنگ و زبان زده‌اند ولایت بلخ است.
ولایت بلخ یکی از قدیمی شهرهای دنیا به‌حساب میاید که تمدن دیرینه‌ی در خود پرورش داده و نمادها و ارزش‌های آن را برای ما منتقل کرده است. این شهر که حالا در شرایط دشواری به سر می‌برد، روزی خواستگاه و پایگاه مفاخر بزرگ ادبی، فرهنگی و سیاسی زبان پارسی بوده است.
طالبان پس از قدرت‌گیری در دور دوم خود، اقدامات جدی‌ای علیه ارزش‌های این شهر روی دست گرفتند که عمده‌ترین آن‌ها عبارت است از:
منع ورود به روضه در نوروز
طالبان با منع کردن جشن نوروز و حذف آن از تقویم رسمی افغانستان، دستور داده‌اند تا این جشن در بلخ و همین‌گونه برپا کردن جهنده‌ی سخی دیگر انجام نشود.
مراسم جهنده بالا یکی از مراسم ارزشمند نوروزی مردم افغانستان در بلخ است که قرن‌ها است در این شهر گرامی داشته می‌شود.
طالبان در سه نوروز گذشته اجازه برپا کردن جهنده‌ی سخی را به شهروندان ولایت بلخ نداده‌اند و از سوی هم هرگونه گرامی‌داشت از نوروز را در این شهر و دیگر شهرهای افغانستان ممنوع کرده‌اند.
حذف واژه دانشگاه از لوحه دانشگاه بلخ
طالبان در بدو ورودشان، لوحه دانشگاه بلخ را به دلیل موجودیت واژه فارسی «دانشگاه» در کنار واژه پشتوی «پوهنتون» پایین آوردند و لوحه‌ی دیگری تنها به زبان پشتون بر این دانشگاه گذاشتند.
سخنگوی وزارت تحصیلات عالی طالبان در پیوند به حذف واژه «دانشگاه» از لوحه دانشگاه بلخ گفته بود که در قانون تنها واژه «پوهنتون» ذکر شده و نباید واژه دانشگاه استفاده شود.
حذف لوحه فارسی دانشگاه بلخ از سوی طالبان با واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است و بسیاری از کاربران طالبان را به تبعیض نژادی و زبانی متهم کرده‌اند؛ اما طالبان به این واکنش‌ها اهمیتی قائل نشد.
رنگ‌پاشی روی تصاویر مفاخر زبان پارسی
یکی از اقدامات دیگر طالبان علیه فرهنگ و تمدن فارسی، رنگ‌پاشی کردن روی تصاویر مفاخر ادبی، شاعران و دانشمندان زبان فارسی، در تمام افغانستان به‌ویژه در ولایت بلخ بوده است.
در شهر مزار شریف ولایت بلخ، تصاویری که روی دیوار لیسه سلطان غیاث‌الدین، سنگ‌کاری شده بود توسط طالبان حذف، رنگ‌پاشی و یا پوشانده شده است.
به‌طور نمونه می‌توان از رنگ کردن تصاویر مولانا جلال‌الدین، محمد بلخی، فردوسی بزرگ، رابعه بلخی، شهید بلخی، رودکی سمرقندی، ابوعلی سینا بلخی، علامه سید اسماعیل بلخی، ناصرخسرو بلخی شریف و دیگر شاعران فارسی نام برد.
تغییر نام چهارراه‌ها و اماکن
طالبان در ولایت بلخ بسیاری از نام‌های که بر چهارراه‌ها گذاشته‌شده بود، تغییر دادند و نام افراد خود را نوشتند. به گونه مثال مجسمهی اسب‌ها که دریکی از چهار راه‌های شهر مزار شریف به زیبای شهر افزوده بود برداشته‌شده و به‌جای آن، مسجدی به اسم «جهاد» ساخته اند.
از سوی دیگر، طالبان در بسیاری از مناطق بر آرامگاه‌های شخصیت‌ها و قبرهای مردم عام بی‌حرمتی کرده‌اند. به‌طور نمونه، طالبان با ورد به ولایت پنجشیر بر آرامگاه قهرمان ملی افغانستان یورش بردند و پس از شکستاندن سنگ‌نوشته‌ی آن فرش‌های این مقبره را نیز با خود برده‌اند. همین‌گونه در ولایت بلخ سنگ‌نوشته‌های بسیاری از مقبره‌ها را شکستانده اند.
طالبان با نشان دادن چنین اعمال فاشیستی و قومی در افغانستان به مردم ثابت ساختن که جز به ارزش‌های قومی و قبیله‌یی پشتونیسم به چیز دیگری پایبند نیستند. آن‌ها هیچ‌گونه تعهدی به افغانستان متحد و یکپارچه ندارند و این سرزمین را برای خودشان غنیمت دانسته و برای غارت ارزش‌های آن کمتر بسته‌اند.
