بهتازگی سازمانهای اطلاعاتی امریکا هشدار دادهاند این کشور بهطور فزایندهای با «نظم جهانی شکننده» مواجه است. این نهادها در گزارشی به سنای امریکا گفتهاند که چین، روسیه، ایران و بازیگران منطقهای دیگر، نظام بینالمللی و اولویتهای امریکا را به چالش کشیدهاند.
در این گزارش همچنین به تهدیدهای که میتواند هیمنه و قدرت امریکا را در سال ۲۰۲۴ به چالش بکشد پرداخته شده و در آن از چین بهعنوان یک قدرت بلندپرواز اما مضطرب، نام برده شده است. روسیه را کشور متخاصم معرفی کرده و از ایران بهعنوان بازیگر منطقهیی در نظم نوین جهانی و بهعنوان یکی از کشورهای چالش آفرین در مقابل هیمنه و سیادت امریکا یاد شده است.
البته بدون شک که هیمنه و شوکت امریکا در نظم نوین جهانی، شکسته شده/ خواهد شد و دیگر این قدرت غربی، حرف اول و آخر را در جهان نخواهد زد؛ زیرا اگر اتفاقات چند سال اخیر و شکستهای پیهم امریکا را بهعنوان ابرقدرت جهان کنار هم قرار دهیم، درمییابیم که اکثر کشورها از هژمونی و سیاست آمریکا دیگر هراس ندارند.
امریکا در مواجهه با چین، هم ازلحاظ اقتصادی شکستخورده و عقبمانده هم ازنظر سیاسی و نظامی. طبق گزارش بلومبرگ، چین اگر بعضی مشکلات کوچک خود را حل کند، احتمالا در ۲۰۳۰ ازنظر اقتصادی از امریکا جلو بزند؛ ولی اگر به روند رشد دو سال اخیر خود ادامه دهد، تا ۲۰۴۰ بهطور حتم چین اقتصاد اول جهان میشود.
از سوی هم، باوجود کمکهای فراوان و میلیاردها دالری امریکا به تایوان، هنوز تهدید جدی حملهی چین به این جزیره و الحاق آن به خاک اصلی چین وجود دارد. امریکا در قضیه تایوان بهشدت محافظهکارانه عمل میکند تا مبادا باعث تشدید اوضاع شود. هرچند که چین هم تا حال تلاش کرده که این مسئله را با گفتگو حل شود.
از سوی دیگر، شکسته شدن هیمنه امریکا در منطقهی غرب آسیا و خاورمیانه، روزبهروز آشکارتر میشود. همین چند روز پیش، ایران بار دیگر یک کشتی آمریکایی را به ارزش ۵۰ میلیون دالر توقیف کرد ولی امریکا نتوانست هیچ واکنشی نشان دهد. دو هفته قبل هم دو کشتی آمریکایی و انگلیسی در دریای سرخ، موردحمله حوثیها قرارگرفته و غرق گردید، بازهم حملات کور امریکا به یمن نتوانست جلو تکرار این حملات را بگیرد. از سوی هم، نیروهای مقاومت عراق هرروز برای اخراج نیروهای آمریکایی ضربالعجل تعیین میکنند. عربستان نیز درصدد فاصله گرفتن از امریکا و نزدیکی به چین، روسیه و ایران است. رژیم اسراییل باوجود حمایت تمامقد امریکا، بعد از پنج ماه، باوجود حملات وحشیانه و جنایات فجیع، نتوانسته حماس را به چالش بکشد، طوریکه سبب خشم امریکا نیز شده است. همه این اتفاقات سبب شده تا هیمنه آمریکا در غرب آسیا شکسته شود.
از طرف دیگر تقابل امریکا با روسیه در اوکراین، باوجود هزینهی دهها میلیارد دالر، به شکست انجامیده و این شکست روزبهروز آشکارتر میشود.
طبق گزارش “مرکز کییل برای اقتصاد جهان” که یک اندیشکدهی اقتصادی در آلمان است و تحولات مربوط به جنگ اوکراین را دنبال میکند؛ رقم کمکهای امریکا از زمان آغاز جنگ به اوکراین تا اواخر سال ۲۰۲۳ به ۷۹ میلیارد دلار رسیده است.
این اندیشکده گفته است که این رقم کمکها، همهی مخارج آمریکا در ارتباط با جنگ اوکراین را شامل نمیشود و بهعنوان مثال در آن کمکهای آمریکا به متحدان لحاظ نشده است. اکثر کمکهایی که آمریکا به اوکراین کرده، نظامی بوده اما بخشی از آنهم برای کمک به نهادهای اوکراین مصرف شده است.
حالا باوجوداین همه هزینه، اوکراین بهشدت در مضیقه قرار دارد و طبق اذعان مقامات اوکراینی، این کشور گلولهی برای شلیک ندارد. روسیه هم که روزبهروز در حال پیشروی است.
در همین حال، ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه روز گذشته در مصاحبهی، بارها امریکا و غرب را مسخره کرد و هشدار داد که روسیه در مواجهه با تهدیدهای امریکا و غرب هیچ خطی قرمزی ندارد و متناسب با هر نوع تهدید، آماده پاسخ است. پوتین گفت که روسیه در استفاده از سلاح هستهی در صورت تهدید درنگ نخواهد کرد. وی همچنین با کنایه به بایدن رئیسجمهور آمریکا گفت که در انتظار نشستن صلح از سوی کسیکه در یک سخنرانی داروی تقویتی و روان مصرف میکند، بیهوده است.
نکته آخر اینکه رزمایش اخیر مشترک نظامی چین، ایران و روسیه در شمال بحر هند با عنوان امنیت دریایی سال ۲۰۲۴ در حالی صورت میگیرد که تنگه بابالمندب و دریای سرخ برای کشتیهای امریکا و غرب مسدود شده است. درحالیکه آمریکا در باز نگهداشتن خطوط کشتیرانی ناکام مانده، چین و ایران بهآسانی توانستهاند خود را بهعنوان جایگزین مسئولیتپذیر امریکا در خاورمیانه مطرح کنند. چراکه بسیاری از کشورها نیز در خصوص تعهد دیرینهی واشنگتن به منطقه دچار تردید شدهاند. البته استقامت حوثیها در برابر حملات متقابل و همهجانبهای که به رهبری آمریکا انجام میشود، باعث شده که مخالفان رژیم اسرائیل، آمریکا و غرب به آنها احترام بگذارند.