تاریخ هر ملت با فداکاری‌ها، ایمان و ایستادگی مردان و زنانی شکل می‌گیرد که در برابر ظلم، تجاوز و اشغالگری مقاومت کرده‌اند. افغانستان، سرزمینی با تاریخ پر فراز و نشیب، همواره شاهد هجوم دشمنان داخلی و خارجی بوده است؛ اما در دل این طوفان‌ها، مردانی چون فرمانده شهید صوفی محمد رحیم محله، با ایمان راسخ، شجاعت بی‌نظیر و غیرت ملی، راه آزادی و مقاومت را هموار کردند.
فرمانده شهید، تنها یک رهبر جهادی نبود؛ او نماد ایمان، فداکاری و از خودگذشتگی برای مردمش بود. او معتقد بود که عزت ملت، استقلال وطن و حفظ ارزش‌های اسلامی ستون‌های اصلی حیات هر انسان آزاده‌اند و برای تحقق این آرمان‌ها، جان، مال و آرامش خود را فدای مردم کرد. زندگی او سرشار از حماسه، رهبری خردمندانه و تصمیم‌گیری‌های شجاعانه بود، ویژگی‌هایی که او را در دل تاریخ افغانستان جاودانه ساخت و الگویی برای نسل‌های آینده باقی گذاشت.
هر اقدامی که او انجام می‌داد، نه تنها از منظر نظامی و استراتژیک ارزشمند بود، بلکه ابعاد دینی و اخلاقی نیز داشت. فرمانده شهید همواره به نیروهای خود می‌آموخت که جهاد واقعی نه تنها در میدان نبرد، بلکه در حفظ ایمان، اخلاق و ارزش‌های اسلامی نیز نمود پیدا می‌کند.
مبارز و رهبری خردمند
فرمانده شهید، به عنوان فرمانده غند ابوذر غفاری رح، پیشتاز مبارزه علیه ارتش سرخ شوروی و دست‌نشانده‌های کمونیست در هرات و سراسر غرب افغانستان بود. او نه تنها در میدان نبرد، بلکه در امور اجتماعی و انسانی نیز فعال بود و مردم را با تدبیر و عدالت مدیریت می‌کرد.
باباجی، محله‌ای تاریخی و نماد مقاومت در غرب افغانستان، مرکز اصلی فعالیت‌های او به شمار می‌رفت. فرمانده شهید با درک عمیق از شرایط سخت مردم، نه تنها امنیت و آموزش مجاهدین را فراهم می‌کرد، بلکه با ایجاد چاه‌ها و سیستم‌های کشاورزی، زندگی را به مردم بازمی‌گرداند. مساجد محله، علاوه بر عبادت، به عنوان مراکز هماهنگی و مدیریت عملیات‌های مقاومت عمل می‌کردند. او همچنین قبرستان شهدا را ساماندهی کرد تا یاد و خاطره رزمندگان پاکباخته زنده بماند و الهام‌بخش نسل‌های آینده شود.
ندا در تاریکی: ایستادگی در برابر ترس
یکی از لحظات الهام‌بخش و ماندگار، شب اذان در مسجد باباجی بود. آن شب، مولوی مسجد به دلیل تهدید دشمن، اذان را آرام و لرزان بیان می‌کرد. فرمانده شهید، با قلبی سرشار از ایمان و شجاعت بی‌بدیل، خود جایگاه موذن را برگزید و با صدایی رسا و لرزه‌انگیز، اذان را سر داد:
“الله‌اکبر… الله‌اکبر…”
صدای او نه تنها مؤمنان را به نماز فراخواند، بلکه روح جهاد و مقاومت را در دل مجاهدان شعله‌ور ساخت. این اقدام، نمونه‌ای زنده از جهاد در برابر ترس و هراس دشمن بود؛ جهادی که بدون شلیک گلوله نیز، دل‌ها را به مقاومت و ایثار سوق می‌داد. فرمانده شهید با این کار نشان داد که شجاعت واقعی، فراتر از میدان نبرد و در برابر تهدید دشمن نیز ظهور می‌یابد.
از منظر دینی، این اقدام او نمادی از توکل و اعتماد به خدا بود؛ بانگ الله‌اکبر، یادآور آن بود که پیروزی حقیقی از آن کسی است که با ایمان راسخ و توکل بر خدا، بر ترس و تهدید دشمن غلبه کند.
عملیات ۱۳ شبانه‌روزی باباجی
یکی از مهم‌ترین نبردهای جهاد، نبرد ۱۳ شبانه‌روزی در باباجی بود که فرمانده شهید نقش کلیدی در آن داشت. ارتش سرخ شوروی و دست‌نشانده‌های کمونیست، تحت فرماندهی جمعه اسک، که تجربه نبرد در مناطق مختلف افغانستان را داشت، قصد تصرف پایگاه استراتژیک مجاهدین در باباجی را داشتند.
باباجی با موقعیت جغرافیایی و ارتفاع استراتژیک خود، نقطه‌ای حیاتی برای دشمن بود. جمعه اسک با تانک‌ها، توپخانه سنگین و حملات هوایی خود، ۱۳ شبانه‌روز بی‌وقفه به محله حمله کرد. اما فرمانده شهید، با برنامه‌ریزی دقیق و شناخت کامل زمین و شرایط محیطی، مقاومت مجاهدین را هدایت می‌کرد.
در این مدت، فرمانده شهید شخصاً:
هدایت حملات شبانه را برعهده داشت،
جابجایی مهمات و نیروها را مدیریت می‌کرد،
روحیه و ایمان مجاهدان را تقویت می‌کرد،
از تاکتیک‌های کمین و جنگ چریکی بهره می‌برد.
نتیجه این بود که هر شب، مجاهدین تحت رهبری او، حملات دشمن را دفع و حتی ادوات زرهی آن‌ها را نابود می‌کردند. جمعه اسک که تجربه جنگ در دیگر نقاط افغانستان را داشت، پس از ۱۳ شبانه‌روز، مجبور شد با احترام از فرمانده شهید درخواست کند تا محله باباجی را از نزدیک ببیند. این لحظه نمادی از عظمت فرمانده شهید و برتری ایمان، اراده و مدیریت او بر تجربه و تجهیزات دشمن بود.
از بعد دینی، این نبرد نیز جلوه‌ای از توکل، صبر و ایستادگی در راه حق بود. فرمانده شهید با هدایت مجاهدان، نشان داد که ایمان و تقوا می‌تواند حتی بر تجهیزات مدرن و تاکتیک‌های پیشرفته دشمن غلبه کند.
عملیات پوسته شاهزاده‌ها
پایگاه شاهزاده‌ها در مرکز هرات، نقطه‌ای حساس و استراتژیک برای دشمن بود. هر حرکت مجاهدین را تحت نظر داشت و بسیاری از نیروها در مسیر آن کشته یا زخمی می‌شدند. فرمانده شهید با ابتکار عمل و شجاعت، تصمیم به حفر کانالی زیرزمینی گرفت تا بدون شناسایی دشمن، وارد پایگاه شود.
این کانال، حاصل ۹ ماه تلاش شبانه و طاقت‌فرسا بود. از مهم‌ترین چالش‌ها، خنثی‌سازی بمب‌های منفجرنشده در نزدیکی پایگاه بود که با مهارت و دقت انجام شد. سرانجام، این عملیات موفق شد و پایگاه دشمن سقوط کرد، بدون آنکه زیارتگاه شاهزاده‌ها که مکان مقدسی بود، آسیبی ببیند.
فرمانده شهید در حین عملیات زخمی شد، اما با تلاش پزشکان جان سالم به در برد. این عملیات، نه تنها پیروزی نظامی، بلکه نمونه‌ای از ایستادگی در برابر ظلم و تجاوز و حفظ جان مردم بی‌دفاع بود. این موفقیت نشان داد که ایمان، تدبیر و همبستگی می‌تواند بر هر نیروی پیشرفته دشمن غالب شود.
عملیات دیپوی مهمات فرقه هرات
یکی دیگر از درخشان‌ترین عملیات‌های فرمانده شهید، تصرف دیپوی مهمات فرقه هرات بود. این عملیات به مجاهدین امکان داد تا از سلاح‌های پیشرفته دشمن علیه خودشان بهره‌مند شوند. پیش از اجرای عملیات، امیر اسماعیل خان به دلیل حساسیت مکان و خطرات، با این طرح مخالفت می‌کرد و آن را غیرممکن می‌دانست.
فرمانده شهید، با تحلیل دقیق نقاط ضعف دشمن و طراحی عملیاتی هوشمندانه، توانست دیپوی مهمات را با موفقیت تصرف کند. نتیجه، غنیمت گرفتن سلاح‌های پیشرفته و افزایش توان رزمی مجاهدین بود.
پس از موفقیت عملیات، امیر اسماعیل خان که ابتدا مخالف بود، به شدت تحت تأثیر شجاعت و نبوغ فرمانده شهید قرار گرفت و او را به عنوان یک فرمانده استراتژیک و شجاع جهادی تحسین کرد. این عملیات، علاوه بر ضربه سنگین به دشمن، اعتماد به نفس و روحیه مجاهدان را به طرز چشمگیری افزایش داد.
شجاعت و از خودگذشتگی
فرمانده شهید صوفی محمد رحیم محله، در تمام عملیات‌ها خود شخصاً حضور داشت، بارها زخمی شد و جان خود را در میدان نبرد به خطر انداخت. او نه تنها فرماندهی می‌کرد، بلکه با حضور فعال، ایمان و روحیه نیروها را تقویت می‌کرد.
این از خودگذشتگی ترکیبی از شجاعت بی‌حدوحصر، ایمان عمیق و رهبری خردمندانه بود. او با هر تصمیم و اقدام خود، الگویی بی‌نظیر برای نسل‌های آینده باقی گذاشت و ثابت کرد که نیروی ایمان و اخلاق می‌تواند حتی بر تجهیزات پیشرفته دشمن غلبه کند.
از منظر دینی، این شجاعت و از خودگذشتگی جلوه‌ای از ایثار، صبر و توکل بر خدا بود. فرمانده شهید همواره نشان می‌داد که دفاع از دین و مردم، بالاترین شکل جهاد است و شهادت در راه حق، بزرگ‌ترین سرمایه برای جامعه و نسل‌های آینده است.
میراث و پیام برای نسل آینده
شهادت فرمانده شهید در سال ۱۳۶۵ هجری شمسی، پایان زندگی او نبود، بلکه آغاز راهی جاودانه برای نسل‌های آینده بود. راهی که ایمان، شجاعت، اتحاد و از خودگذشتگی را به فرزندان این سرزمین آموخت.
نام فرمانده شهید صوفی محمد رحیم محله، جاودانه است و راه او پررهرو خواهد بود. هر جوان و نوجوان افغانستانی که امروز به دنبال آزادی و عزت وطن است، میراث او را ادامه می‌دهد. او به ما آموخت که حماسه واقعی نه تنها در میدان جنگ، بلکه در ایستادگی، فداکاری و ایمان به خدا تجلی می‌کند.
نتیجه‌گیری
زندگی و راه فرمانده شهید صوفی محمد رحیم محله، نمونه‌ای بی‌نظیر از شجاعت، ایمان و رهبری خردمندانه است. از نبرد ۱۳ شبانه‌روزی باباجی تا عملیات‌های حساس شاهزاده‌ها و دیپوی مهمات فرقه هرات، او ثابت کرد که ایمان و استراتژی دقیق می‌تواند بر تجربه و تجهیزات پیشرفته دشمن غلبه کند.
شهادت او، ارثیه‌ای برای نسل فردا است؛ یاد و خاطره‌اش چراغی است که مسیر آزادی، مقاومت و شرافت را برای هر افغانستانی روشن نگاه می‌دارد. فرمانده شهید، قهرمانی جاودان و فرمانده‌ای نابغه است که در تاریخ جهاد افغانستان هیچ‌گاه فراموش نخواهد شد.
