سید مصطفی کاظمی؛ شهید وحدت ملی در جامعه بی‌ثبات و چند قومی افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/08/13
11:29 ق.ظ
بازدید: 71

پایگاه خبری تحلیلی روایت : هفده سال پیش از امروز، در حمله انتحاری و تیراندازی که هرگز ابعاد و زوایای اصلی آن آشکار نشد، سید مصطفی کاظمی همراه با ۵ تن دیگر از وکلای پارلمان افغانستان در ولایت بغلان به شهادت رسیدند. بدون شک کاظمی یکی از شخصیت‌های مطرح و تأثیرگذار در افغانستان بود. کاظمی برای ایجاد چتر کلان سیاسی، همپذیری و عبور از تعصبات کلیشه‌ای قومی و مذهبی تلاش‌های را انجام داد. آنچه او را متمایز از بسیاری رهبران سیاسی در افغانستان می‌کند؛ همین نگرش فراقومی و مذهبی او و در عین حال صداقت وی می‌باشد.

هفده سال پیش از امروز، در حمله انتحاری و تیراندازی که هرگز ابعاد و زوایای اصلی آن آشکار نشد، سید مصطفی کاظمی همراه با ۵ تن دیگر از وکلای پارلمان افغانستان در ولایت بغلان به شهادت رسیدند.
بدون شک کاظمی یکی از شخصیت‌های مطرح و تأثیرگذار در افغانستان بود. کاظمی برای ایجاد چتر کلان سیاسی، همپذیری و عبور از تعصبات کلیشه‌ای قومی و مذهبی تلاش‌های را انجام داد. آنچه او را متمایز از بسیاری رهبران سیاسی در افغانستان می‌کند؛ همین نگرش فراقومی و مذهبی او و در عین حال صداقت وی می‌باشد.
کاظمی فردی بود خوش نام و اعتدال گرا که توانسته بود بین اسلام و دمکراسی در افغانستان سنتی، توازن ایجاد کند. وی به خاطر موفقیت برنامه‌اش برای برقراری وحدت بین سیاسیون و مردم شناخته شده بود. او در دهه هفتاد زمانی‌که تقابل حزب وحدت با دولت استاد ربانی به اوج آن رسیده بود؛ تلاش‌های مضاعف در جهت رسیدن به تفاهم نمود. در زمان مقاومت هم یک وزنه سیاسی در تصمیم‌گیری‌ها بود.
وی پس از سقوط طالبان به نمایندگی از ائتلاف شمال در کنفرانس بن در سال ۱۳۸۱ شرکت کرد و پس از توافقنامه بن، نقش تازه‌ای را در عرصه سیاسی و اجتماعی افغانستان به عهده گرفت. کاظمی بر اساس این معاهده، در حکومت انتقالی و موقت کابل به عنوان وزیر تجارت تعیین شد.
وی از وزرای فعال و دلسوز در کابینه کابل به شمار می‌آمد که خدمات فراوانی را در دوران مسئولیت خویش به انجام رساند.
دو میراث موفق و بزرگترین طرح‌های اقتصادی او ایجاد اداره سرمایه‌گذاری خصوصی آيسا است که بازرگانان و سرمایه‌گذاران خارجی را به فعالیت در افغانستان تشویق می‌کند و بهره‌گیری از بندر چابهار است که مزایای اقتصادی برای افغانستان داشته و دارد.
پس از تعیین دولت انتخابی، کاظمی با توجه به تحولات جدید سیاسی در افغانستان، حزب «اقتدار ملی» را بنیان نهاد که از طرف اعضای حزب به عنوان رهبر حزب اقتدار ملی برگزیده شد.
کاظمی همچنین پس از ثبات نسبی افغانستان با انتخابات مردم کابل وارد پارلمان افغانستان شد.
وی همچنین با تلاش سرسختانه در کنار سایر شخصیت‌ها و جریان‌های سیاسی، جبهه ملی را پایه‌گذاری کرد و همچنین به عنوان رئیس کمیسیون سیاسی و سخنگوی جبهه ملی برگزیده شد.
پس از شهادت سید مصطفی کاظمی در ۱۵ عقرب ۱۳۸۶، مجلس نمایندگان افغانستان در ۲۷ میزان ۱۳۹۱ با مصوبه‌ای ۱۵ عقرب هر سال را به نام روز وحدت ملي و شهادت نمايندگان مردم نامگذاری کردند. نام‌گذاری این روز به عنوان روز وحدت ملی؛ تلاشی بود برای ایجاد یک هویت ملی مشترک در میان اقوام و مذاهب و گروه‌های مختلف افغانستان و تلاش برای این که همه مردم افغانستان احساس کنند که بخشی از یک ملت واحد هستند. اما متاسفانه این نام‌گذاری ها و تلاش‌ها برای ساختاری که در آن دروغ و فساد و زد و بند سیاسی مقدم است، هیچ سودی نداشت. در حالی‌که ۱۵ عقرب روز وحدت ملی نام‌گذاری شده بود و از کاظمی به عنوان شهید وحدت ملی یاد می‌شد، اما در ۲۱ حوت سال ۱۳۹۴ اشرف غنی با حضور رهبران حزب وحدت لقب شهید وحدت ملی را به استاد مزاری داد.
با این حال؛ واقعیت میدانی در افغانستان در طول چند دهه گذشته خصوصا در دوره جمهوریت، ایجاد وحدت ملی نه که معامله بر سر وحدت ملی بود. تلاش های صورت گرفته عمدتا در حد حرف و نمایش‌های مضحک و اعطای عناوین و القاب‌ها به افراد بر خلاف عملکرد آنان و برگزاری صرفا محافل بزرگ نمایشی برای جمع آوری رای مردم بود. در حالی‌که مبارزات رهبران قومی و حزبی دیگر در جای خودش قابل احترام، اما کاظمی برخلاف بعضی از رهبران جهادی و غیر جهادی؛ هرگز دولت را بنگاه معامله ندانسته و هیچ‌گاه دنبال سهم خواهی قومی نرفت.
در حالی‌که موانع وحدت در افغانستان به عوامل مانند تاریخ طولانی جنگ و درگیری میان قومی و گروهی، دخالت و منافع قدرت‌های خارجی، عدم وجود یک رهبری قوی و فراگیر و مشکلات اقتصادی و عقب ماندگی اجتماعی وابسته است؛ و تلاش‌های برای رفع این مشکلات گره از معضلات باز می‌کند. کاری که کاظمی در جهت رفع اقدام کرده بود، اما متاسفانه در این جامعه نفرین شده آنچه مقدم است قومیت و معامله و فریب است که حتی اعطای عناوین و القاب چون “شهید وحدت ملی” و… را به سمت و سوهای دیگر هدایت می‌کند.
شهید کاظمی پس بن و یک دوره وزیر بودن که بسیار موفق هم بود؛ از کابینه به دلایل قومی و حزبی و احتمالا فشار امریکا کنار گذاشته شد. زیرا سیاست دیکته شده از سوی آمریکا در همان اجلاس بن برای شکل گیری حکومت بر مبنای امتیازات قومی آنهم صرفا برای رجال پرهیاهو اما فاقد شایستگی از مشکل اصلی بود. این مسئله در سال‌های بهدی و انتخابات‌های پسین که برگزار شد، به عمیق تر شدن شکاف های قومی در افغانستان منجر شد. امری که کاظمی بارها به عواقب آن هشدار داده بود.اما امروز وقتی به دو دهه حضور امریکا و حکومت‌های دست نشانده و معاملات قومی و سمتی که در کشور صورت گرفت، نگاه می‌کنیم، به کار و تلاش شخصیت‌های چون کاظمی بیشتر پی‌می‌بریم. او همان ۲۰ سال پیش می دانست که نیاز اساسی جامعه افغانستان دستیابی به وفاق ملی است. امر که نیاز به آن امروز همچنان نمایان است و این‌که تا زمانی که حکومت مستقر در کابل نماد وحدت ملی واقعی فارغ از قومیت‌گرایی نباشد نمی‌توان به توسعه و امنیت دراز مدت در افغانستان رسید.
کاظمی در ۱۵ عقرب برای وحدت ملی و تلاش برای توسعه پایدار در افغانستان به شهادت رسید. امروز اما رسالت حاکمان فعلی و شخصیت های سیاسی و اجتماعی و دینی افغانستان در داخل و خارج کشور باید متمرکز بر وحدت واقعی ملی بدور از گرایشات قومی و معامله‌های سیاسی باشد. اگر چنانچه معامله‌ و قوم‌گرایی و زد و بندهای موقتی و مضحک سیاسی ادامه داشته باشد، هیچ امیدی به پایان مشکلات و معضلات جاری در کشور نیست.

همچنین بخوانید: جبهه مقاومت ملی از کشتن چهار طالب مسلح در هرات خبر داد

نوشته های مرتبط :