سکوت معنادار مخالفان طالبان در زمانیکه شرایط به سود آنان است

دسته: تحلیل
نویسنده: شهرام خراسانی
1404/07/24
9:26 ق.ظ
بازدید: 7

پایگاه خبری تحلیلی روایت : من باور دارم که امروز شرایط افغانستان برای فعال شدن نیروها و رهبران مخالف طالبان، از هر زمان دیگری مساعدتر است. چرا؟ چون بزرگ‌ترین پشتیبان طالبان، یعنی پاکستان، حالا خودش با طالبان در جنگ است. روابطی که سال‌ها ستون فقرات قدرت طالبان بود، حالا شکسته و به دشمنی تبدیل شده است. اما در کمال شگفتی، درست در همین زمان که می‌توانست نقطه‌ی عطفی برای مخالفان طالبان باشد، هیچ صدایی از آنان شنیده نمی‌شود؛ نه اعلامیه‌ای، نه موضع‌گیری سیاسی، نه فراخوانی برای اتحاد. سکوت مطلق.این سکوت برای من، و احتمالاً برای بسیاری از مردم، دردناک و پر معناست. وقتی پاکستان و طالبان به هم رسیده بودند، مخالفان همیشه می‌گفتند «مشکل از پشت‌صحنه است، طالبان بدون پاکستان هیچ نیست». حالا که آن پشت‌صحنه فرو ریخته، چرا هیچ حرکتی دیده نمی‌شود؟

من باور دارم که امروز شرایط افغانستان برای فعال شدن نیروها و رهبران مخالف طالبان، از هر زمان دیگری مساعدتر است. چرا؟ چون بزرگ‌ترین پشتیبان طالبان، یعنی پاکستان، حالا خودش با طالبان در جنگ است. روابطی که سال‌ها ستون فقرات قدرت طالبان بود، حالا شکسته و به دشمنی تبدیل شده است. اما در کمال شگفتی، درست در همین زمان که می‌توانست نقطه‌ی عطفی برای مخالفان طالبان باشد، هیچ صدایی از آنان شنیده نمی‌شود؛ نه اعلامیه‌ای، نه موضع‌گیری سیاسی، نه فراخوانی برای اتحاد. سکوت مطلق.

این سکوت برای من، و احتمالاً برای بسیاری از مردم، دردناک و پر معناست. وقتی پاکستان و طالبان به هم رسیده بودند، مخالفان همیشه می‌گفتند «مشکل از پشت‌صحنه است، طالبان بدون پاکستان هیچ نیست». حالا که آن پشت‌صحنه فرو ریخته، چرا هیچ حرکتی دیده نمی‌شود؟

واقعیت این است که مخالفان طالبان، با همه ادعاهای‌شان، از نبود یک نقشه و رهبری واقعی رنج می‌برند. بیشتر رهبران سیاسی در تبعید، درگیر اختلافات شخصی، بی‌اعتمادی و رقابت‌های بی‌ثمر با یکدیگرند. هرکدام خود را رهبر می‌دانند، اما هیچ‌کدام حاضر نیست زیر پرچم دیگری بایستد. نتیجه این است که از بیرون، اپوزیسیون افغانستان به جای «جبهه»، بیشتر شبیه به مجموعه‌ای از افراد پراکنده به نظر می‌رسد.

عامل دیگر، وابستگی است. بسیاری از چهره‌های سیاسی ضد طالب سال‌ها از بودجه‌ها و حمایت‌های خارجی تغذیه شدند. وقتی آن کمک‌ها قطع شد، فعالیت‌شان هم متوقف گردید. جامعه جهانی هم بعد از خروج از افغانستان، دیگر حوصله و توجه سابق را ندارد. دنیا درگیر جنگ‌های تازه و بحران‌های خودش است. برای غرب، طالبان حالا یک «واقعیت» شده‌اند، نه یک «مشکل». در چنین وضعیتی، رهبران در تبعید بی‌پشتوانه مانده‌اند، نه پول دارند، نه سازمان، نه اعتماد عمومی.

همچنین بخوانید: برنامه جهانی غذا: مهاجران افغانستانی اخراج‌شده از پاکستان با آینده مبهمی روبه‌رو‌اند

اما اگر منصف باشیم، بخشی از مشکل به مردم افغانستان هم برمی‌گردد. سه سال است که مردم زیر فشار اقتصادی و سیاسی نفس می‌کشند؛ فقر، بیکاری و ناامیدی جامعه را خسته کرده است. در چنین فضایی، هیچ حرکتی بدون حمایت مردمی دوام نمی‌آورد. مردم اما از سیاست‌مداران خسته‌اند؛ از شعارها و وعده‌های توخالی، از جنگ‌های بی‌پایان و از کسانی که همیشه در لحظه‌ی حساس، صحنه را ترک می‌کنند.

در سوی دیگر، طالبان با وجود همه اختلافات داخلی، هنوز ساختار خود را حفظ کرده‌اند. آن‌ها با کنترل شدید رسانه‌ها، استفاده از تبلیغات مذهبی و سرکوب هر صدای مخالف، موفق شده‌اند تصویر یک «قدرت باثبات» بسازند — هرچند این ثبات، مصنوعی و شکننده است.

اما آنچه مرا نگران می‌کند، این است که این فرصت طلایی برای مخالفان، شاید دیگر تکرار نشود. درگیری طالبان با پاکستان، ممکن است به زودی با یک معامله‌ی پشت‌پرده پایان یابد. اگر آن روز برسد، طالبان دوباره صاحب پشتوانه‌ی نظامی و اطلاعاتی خواهند شد و این پنجره‌ی کوچک امید برای تغییر بسته می‌شود.

سؤال اینجاست: رهبران مخالف تا کی در انتظار خواهند نشست؟ تا کی منتظر خواهند بود که دیگران برایشان تصمیم بگیرند؟ اگر امروز، که طالبان در تنگنا هستند، صدای مقاومت شنیده نمی‌شود، پس چه زمانی شنیده خواهد شد؟

افغانستان امروز به حرکت تازه‌ای نیاز دارد، حرکتی که از دعواهای شخصی، قوم‌گرایی و رقابت‌های بی‌پایه عبور کند و بر محور منافع ملی شکل بگیرد. اما این تحول از بیرون نمی‌آید؛ باید از درون آغاز شود، از وجدان جمعی و از باور به این‌که سکوت، در برابر ظلم، همدستی است.

همچنین بخوانید: توماس وست: مهاجران برگشته از پاکستان به افغانستان مستحق حفاظت هستند

سکوت امروز مخالفان طالبان، شاید نشانه‌ی ترس یا ناتوانی نباشد، بلکه نشانه‌ی بی‌باوری است؛ بی‌باوری به مردم، به آینده و به امکان تغییر. اما تاریخ نشان داده که هیچ قدرتی جاودانه نیست. اگر امروز کسی برای تغییر صدا بلند نکند، فردا شاید دیگر نیازی به صدا نباشد، چون دیگر کسی گوش نخواهد داد.

نوشته های مرتبط :