سلطان محمود غزنوی شاهنشاه تاجیک تبار خراسان

دسته: تحلیل
نویسنده: کیان نیا
1403/09/01
11:08 ق.ظ
بازدید: 151

پایگاه خبری تحلیلی روایت : چنانکه میدانیم غزنویان یکی از فرمانروایی های عظیم جهان را در قرون وسطی به وجود آوردند که از دور ترین نقاط خوارزم تا خلیج فارس و از میانه هند تا عراق را در تصرف داشت، اما درباره نسب این خاندان بزرگ روایت ها و قصه ها متفاوت است کسانی آنان را ترکمان شمرده اند و اینکه پدر بزرگ محمود یک ترکمان و یک غلام ترکمانی نسب بوده است، بنده نیز در نوشته های پیشین به رسم معمول تا موقع وضاحت که اکنون است آنان را ترک [ترکمان] گفته ام غزنویان را ترکمان میگویند اما چرا ترکمان و چرا ترک نه؟ چون ترکمان اصولاً به مردم تاجیک تباری گفته میشد که شباهت به ترکها داشته اند ترکمان به معنی ترک‌مانند است، اجداد محمود غزنوی که در سایه امپراتوری یفتلی ها زندگی میکردند با بر افتادن این فرمانروایی تاجیک تبار به دست خاقانات ترک، به وسیله آنان به اسارت گرفته میشوند و چون هزاران خانواده و مردم دیگر به بلاد ترک برده می‌شوند

سخن از خسرو مشرق زمین است، سلطان سلاطین دوران، شهریار ایران و فرمانروای بزرگ خراسان سلطان محمود غزنوی تاجیک سربلندی که هویت او و خاندانش را به شیوه ناجوانمردانه جعل کرده اند.
چنانکه میدانیم غزنویان یکی از فرمانروایی های عظیم جهان را در قرون وسطی به وجود آوردند که از دور ترین نقاط خوارزم تا خلیج فارس و از میانه هند تا عراق را در تصرف داشت، اما درباره نسب این خاندان بزرگ روایت ها و قصه ها متفاوت است کسانی آنان را ترکمان شمرده اند و اینکه پدر بزرگ محمود یک ترکمان و یک غلام ترکمانی نسب بوده است، بنده نیز در نوشته های پیشین به رسم معمول تا موقع وضاحت که اکنون است آنان را ترک [ترکمان] گفته ام
غزنویان را ترکمان میگویند اما چرا ترکمان و چرا ترک نه؟
چون ترکمان اصولاً به مردم تاجیک تباری گفته میشد که شباهت به ترکها داشته اند ترکمان به معنی ترک‌مانند است، اجداد محمود غزنوی که در سایه امپراتوری یفتلی ها زندگی میکردند با بر افتادن این فرمانروایی تاجیک تبار به دست خاقانات ترک، به وسیله آنان به اسارت گرفته میشوند و چون هزاران خانواده و مردم دیگر به بلاد ترک برده می‌شوند. با ماندن در میان ترکها به آنان ترکمان گفته شد، تاجیکانی که شبیه ترکها و یا در میان آنان هستند و اصولاً ترک مانند به معنی شباهت صورت نه بلکه شباهت رفتار و خوراک و پوشاک و سوارکاری و جنگ و… را شامل می‌شد.
و در ضمن این روایت که مستند تر است و نزدیکتر به نسب این خاندان بزرگ؛ روایت دیگری هم هست که در یکی از مهمترین کتابهای تاریخ سرزمین ما کتاب طبقات ناصری آمده که از معتبر ترین اسناد در شناخت این خاندان است، این کتاب این خاندان کهن را از نوادگان یزدگرد آخرین شاهنشاه ساسانی که در مرو کشته شد میداند که خود دلیل و مدرک محکم دیگری است در باره تاجیک بودن این خاندان بزرگ، و اشاره میکند که سه نسل بعد از یزدگرد آنان را ترک [ ترکمان] خواندند:
«امیر سبکتگین از فرزندان یزدجرد شهریار بود، و دران وقت که یزدجرد در بلاد مرو در آسیابی کشته شد، در عهد خلافت امیر المومنین عثمان رضی الله عنه و اتباع و اشیاع یزدجرد به ترکستان افتادند و با ایشان قرابتی کردند و چون دو سه بطن بگذشت ترک شدند و قصر های ایشان در آن دیار هنوز بر جایست [نسبش چنین است] امیر سبکتگین (بن جوق) قرار بجکم بن قرا ارسلان بن قرا الب بن قرا یغمان بن مارسیجان بن فیروز بن یزدجرد شهریار الفارس الملک العجم….» (طبقات ناصری، جلد ۱ صفحه ۲۲۶)
بدان جهت است که این غلامان تاجیکِ ترک مانند را بعدها وقتی از بلاد ترکستان که همیشه منظور تاریخ دانان از آن دشت قبچاق و قزاقستان امروزی است به سرزمین های وسیع و متمدن تحت فرمانروایی سامانی می آورند غلامی ترک مانند به نام آلب تگین نیز در آن میان شامل است و نهایتاً پس از خریداری به دربار سامانی راه می یابد و سپس رشد کرده تا فرماندهی سپاه سامانیان می‌رسد.
آلپ تگین و همینطور سبکتگین در سوارکاری و جنگ به شیوه ترکها می‌جنگیدند و بی باک و وحشیانه و غیرمتعارف در بلاد خراسان متمدن و شهر نشین و بدان جهت و به نسبت تهور خود پایه‌ی حکومت بزرگ تاجیک تبار غزنویان[ معروف به ترکمانان که امروز به اشتباه ترک تبار خوانده میشوند ] را در غزنه نهاد و این سلاله پس از خودش به داماد او سبکتگین و فرزندانش رسید، و در این میان سلطان سلاطین خراسان محمود بن سبکتگین به شهرت این خاندان بزرگ بسیار فراوان افزود و مملکتی به وسعتی بی‌همتا که در نوع خود در تاریخ سرزمین ما پس از اسلام همانند کم دارد بوجود آورد، او به عنوان یک تاجیک تبار هزاران شاعر و نویسنده را در دربار خود گرد آورد و چنانکه هیچ کسی پس از او نتوانست همانند او عمل کند و او تنها کسی است که بزرگترین شاعران زبان فارسی چون فردوسی طوسی اوستاد طوس و فرخی سیستانی و منوچهری و غضایری و عسجدی و عنصری و کابلی و بنجهری و هروی و… در مدح او کوشیده اند و در ستایش او سخنها گفته اند که این در نوع خود و در میان شاهان پارسی زبان در تاریخ ما همانندی ندارد.

همچنین بخوانید: ما و ترک تباران

نوشته های مرتبط :