سقوط حکومت بشار اسد و آینده سوریه

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
1403/09/19
10:17 ق.ظ
بازدید: 34

پایگاه خبری تحلیلی روایت : حدود ۲۴ ساعت پیش حکومت بشار اسد توسط گروه‌های مسلح تروریستی به سرکردگی تحریر الشام ساقط شد. طبق گزارش‌ها بشار اسد از دمشق خارج و به روسیه پناهنده شده و گروه‌های مسلح کنترل کامل دولت را در دست گرفته و برای انتقال قدرت آمادگی می گیرند. درگیری اخیر حدود ۱۰ روز پیش و از منطقه حلب در شمال غرب سوریه که در آن گروه تروریستی تحریر الشام حملات خود را آغاز کرد، شروع شد. ارتش سوریه بدون درگیری شهرها را یکی پس از دیگری در اختیار گروه‌های مسلح و تروریستان قرار داده و سرانجام شنبه شب آنان به دمشق رسیدند. به نظر در جنگ اخیر اسد هم فریب حمایت کشورهای عربی_غربی را خورد و هم ترکیه و روسیه را. البته در ساعات اخیر وقتی دید که قرار نیست کمکی دریافت کند، با خلاص کردن خودش از ماجرا، همه را در وضعیت جدیدی قرار داد.

حدود ۲۴ ساعت پیش حکومت بشار اسد توسط گروه‌های مسلح تروریستی به سرکردگی تحریر الشام ساقط شد. طبق گزارش‌ها بشار اسد از دمشق خارج و به روسیه پناهنده شده و گروه‌های مسلح کنترل کامل دولت را در دست گرفته و برای انتقال قدرت آمادگی می گیرند. درگیری اخیر حدود ۱۰ روز پیش و از منطقه حلب در شمال غرب سوریه که در آن گروه تروریستی تحریر الشام حملات خود را آغاز کرد، شروع شد. ارتش سوریه بدون درگیری شهرها را یکی پس از دیگری در اختیار گروه‌های مسلح و تروریستان قرار داده و سرانجام شنبه شب آنان به دمشق رسیدند. به نظر در جنگ اخیر اسد هم فریب حمایت کشورهای عربی_غربی را خورد و هم ترکیه و روسیه را. البته در ساعات اخیر وقتی دید که قرار نیست کمکی دریافت کند، با خلاص کردن خودش از ماجرا، همه را در وضعیت جدیدی قرار داد.
باید گفت که سقوط حکومت بشار اسد در حالی‌که جنگ داخلی در این کشور فروکش کرده بود و کشورها یکی از پس دیگری در حال عادی سازی روابط با دمشق بودند، در نتیجه عوامل متعدد رخ داد. یکی از اولین و مهمترین این عوامل خیانت کشورهای همچون ترکیه صورت گرفت که تعهدات منطقه ای خود را زیر پا گذاشت. ترکیه پس از این‌که تلاش‌های زیادی کرد که با پیش کشیدن مسئله گفتگو با دولت سوریه، به تروریستان تکفیری مشروعیت بخشد و آنان را وارد حکومت نماید، اما با مخالفت اسد مواجه شد، در نهایت به صورت مستقیم دست به کار شده و این گروه‌ها را حاکم بر دمشق کرد. البته نباید فراموش کرد که سلطه گروه‌های افراطی چند ملیتی تبعاتی برای ترکیه خواهد داشت و این را زمان ثابت خواهد کرد.
از جانب دیگر، حاکم شدن گروه های تروریستی متعدد در سوریه تبعات نامطلوبی را برای مردم سوریه و کشورهای منطقه در پی خواهد داشت. همه می دانیم که اتباع ده‌ها کشور تحت عنوان جهاد به سوریه رفته و در کنار گروه‌های تروریستی که امروز بر دمشق مسلط شده اند، جنگیده اند. بدون شک تعدد گروه‌ها و تروریست‌های چند ملیتی بسیار خطرناک بوده و این را گذشته تاریخ ثابت کرده است. احتمال این‌که تروریسم از سوریه به کشورهای دیگر از جمله همسایگان صادر شود، وجود دارد. بنا حاکم شدن گروه‌های تکفیری تبعات زیان‌بار برای منطقه خواهد داشت.
نکته دیگر که نباید فراموش کرد؛ حمایت ترکیه و بعضی کشورهای دیگر از گروه‌های تکفیری است. اما این تجربه حمایت پاکستان از طالبان؛ و تیره شدن روابط آنها در شرایط کنونی نشان می‌دهد که تبعات احتمالی استقرار گروه های تروریستی در سوریه ؛ موجب خلق دردسرهای جدی برای حامیان آنها خصوصا ترکیه خواهد شد. امروز همان‌گونه پاکستان به شدت پشیمان از حمایت طالبان در ۲۰ ساله گذشته بوده و خود در آتش تروریسم که روشن کرده می‌سوزد و در بدر دنبال آرامش می‌گردد، به زودی ترکیه نیز به چنین سرنوشتی دچار خواهد شد و این دقیقا وقتی است که دیگر دیر شده است.
مورد مهم دیگر که همزمان با سلطه تکفیری‌ها در سوریه قابل توجه است؛ سواستفاده رژیم اسراییل از این شرایط می باسد. رژیم صهیونیستی در حالی‌ که بیش از یک سال است که دست به کشتار مردم بیگناه در غزه زده است؛ بیش از هر کس دیگری از پیروزی گروه های تروریستی و ایجاد تفرقه در بین کشورهای اسلامی سود خواهد برد. در همین چند روز اخیر و بویژه روز گذشته اسراییل ده‌ها محل را در سوریه بمباران و همچنین چند منطقه در جولانی اشغالی را تصرف کرد. همچنین معاهده سال ۱۹۷۴ با سوریه که در آن آرامش و عدم تحرک نظامی در جولان توافق شد بود را ملغا کرد. البته این هنوز آغاز ماجرا است، با درگیری احتمالی داخلی در سوریه اسراییل به تحرکات بیشتر دست زده و از اوضاع پیش آمده سود بیشتر خواهد برد.
نکته مهم دیگر که نباید فراموش شود، دولت بشار اسد با تمام اما و اگر آن، هرگز از حمایت فلسطین دست نکشید و حاضر نشد که حتی برای بازگرداندن خاکش اسراییل را به رسمیت بشناسد. امروز هرچند با سقوط اسد یک ضلع حمایت از فلسطین در حاله از ابهام قرار گرفته، اما فارغ از سلطه گروه‌های تکفیری در سوریه، مطالبه گری برای مقابله با رژیم صهیونیستی و دفاع از آرمان ملت مظلوم فلسطین و آزادی قدس نباید فراموش شود. بیش از یک سال است جنگ و وحشت بر مردم غزه باید خاتمه یابد و کشورها عربی موضوع فلسطین و غزه را نباید به حاشیه قرار دهند.
مورد مهم دیگر که بسیاری به آن در چند روز گذشته و بویژه پس از سقوط اسد اشاره کرده اند، حمایت سال‌های گذشته ایران از سوریه و ابهام در نقش آینده ایران در این کشور است. البته باید گفت که حمایت ایران و جبهه مقاومت از حکومت بشار اسد در طول سالیان گذشته صرفا در جهت حمایت از آرمان آزادی قدس شریف صورت گرفته است. کما این‌که سقوط اسد و عدم حمایت ایران در چند ماه اخیر از اسد به انفعال او در قضیه فلسطین و عدم همراهی آنچنانی به این مسئله بر میگردد.در واقع اسد زمانی سقوط کرد که به جبهه مقاومت پشت کرد و آرمان فلسطین را فراموش و با وعده کشورهای عربی و غربی دیگر آن قلب تپنده محور مقاومت نبود. اگر اسد به این آرمان متعهد می ماند قطعا حمایت کامل ایران را با خود می داشت و سقوط حکومت اش به این سادگی‌ها اتفاق نمی افتاد.
اما نکته آخر؛ برای بسیاری سوال این است که سوریه به کدام سمت می‌رود؟
امروز نقش ترکیه در سوریه بیش از دیگران بازیگران برجسته است. ترکیه با حمایت گروه‌های تروریستی و اسلام‌‌گراهای رادیکال، اسد را سرنگون کرد. البته مسئله نخست این است که باید دید تروریست‌های ترک‌تبار چگونه سوریه را کنترل خواهند کرد. اینکه بدون جنگی خاص سوریه به تصرف یک گروهک تکفیری – تروریستی درآمد، همه منطقه را در شوک فرو برد. پس از این در سوریه تحت کنترل گروه‌های تروریستی، مسائل بسیاری از جمله مقابله و یا مراوده با اسرائیل و موضع پایگاه‌های نظامی امریکا، جایگاه کردها و شرق دریای فرات و دولتی که قرار است شکل بگیرد، مطرح است.
این نکته را هم نباید فراموش کرد که امروز تحریر الشام با گذشته‌ای که تلفیقی از داعش و القاعده است، نه تنها یک کشور، که کلی تجهیزات و امکانات هم در اختیار دارد. احتمال این‌که سوریه به مکان تنش، انتقال تروریسم و ناآرامی در منطقه و جهان تبدیل شود، به طور بالقوه وجود دارد.
سوریه پس از این می‌تواند آبستن حوادث جدید باشد. وضعیت کنونی سوریه مرحله جدیدی از کشمکش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را نشان می‌دهد که در آن منافع بازیگران متعدد بر سرنوشت مردم سوریه سایه افکنده است. اسلام‌گرایان که سوریه تحویل گرفته اند، باید منتظر ماند و دید که این گروه‌ها با موضوعات ذکر شده از جمله مسئله کردها، اسراییل و تعامل به همسایگان و جهان چه رویکردی را اتخاذ می کنند؟

همچنین بخوانید: نخست‌وزیر سوریه آماده‌ انتقال قدرت به شورشیان سوری است

نوشته های مرتبط :