سرکوب زنان، ریشه در اسلام دارد یا در فرهنگ پشتو‌ن‌والی؟

دسته: تحلیل
نویسنده: سیامک رادمرد
1403/04/24
1:22 ب.ظ
بازدید: 42

پایگاه خبری تحلیلی روایت : همین چند روز پیش، دفتر معاونیّت سازمان ملل متحد درافغانستان«یونما» با ارایه گزارش جدید خود از وضعیت حقوق‏بشری در افغانستان، وزارت امربه معروف طالبان را بزرگ‌ترین ناقض حقوق بشر و آزادی‏های فردی و اجتماعی شهروندان کشور دانست. یونما دراین گزارش نگاشته که زنان بیش‏ترین آسیب را از اقدام‌های و عمل‌کردهای امربه معروف دیده‌اند. ساعتی پس از ارایه این گزارش، سر و کلۀ ذبیح‏الله مجاهد – سخن‌گوی طالبان – در رسانه‏ها نمایان شد و مثل همیش با رد گزارش یونما در مورد نقش امربه معروف در نقض حقوق بشر، به‏ویژه زنان گفت که رفتار این‌ نهاد با زنان شرعی و اسلامی بوده است.

همین چند روز پیش، دفتر معاونیّت سازمان ملل متحد درافغانستان«یونما» با ارایه گزارش جدید خود از وضعیت حقوق‏ بشری در افغانستان، وزارت امربه معروف طالبان را بزرگ‌ترین ناقض حقوق بشر و آزادی‏‌های فردی و اجتماعی شهروندان کشور دانست.
یونما دراین گزارش نگاشته که زنان بیش‏ترین آسیب را از اقدام‌های و عمل‌کردهای امربه معروف دیده‌اند.
ساعتی پس از ارایه این گزارش، سر و کلۀ ذبیح ‏الله مجاهد – سخن‌گوی طالبان – در رسانه‏‌ها نمایان شد و مثل همیش با رد گزارش یونما در مورد نقش امربه معروف در نقض حقوق بشر، به ‏ویژه زنان گفت که رفتار این‌ نهاد با زنان شرعی و اسلامی بوده است.

اما پرسش اساسی این است که آیا واقعن رفتار طالبان با زنان شرعی است و ریشه در احکام اسلامی دارد یا خیر؟ آیا واقعن این اسلام است که به دختران و زنان اجازۀ آموزش و فعالیت در بیرون از خانه را نداده است؟ اگر چنین است، پس این ۵۲ کشور اسلامی چرا به زنان شان اجازۀ درس خواندن و اجرای وظیفه در خارج از خانه را می‌دهند؟ آیا این کشورها از احکام و فرمان‏‌های اسلام بی‌خبر اند یا طالبان به خطا رفته و افکار و عقاید شخصی و فرهنگی خود را رنگ و بوی اسلامی داده‌اند؟

در این راستا، نخست به آیت‌ها و روایت‌های اسلامی سر می‌زنیم؛ سپس قانون‌های پشتون‌والی طالبان را نیز مرور کرده و در پایان قضاوت را دست خواننده‏‌گان می‌سپاریم.
عالمان و پژوهش‌گران امور دینی را باور به این است که زن در تمام احکام عبادى و حقوق اجتماعى با مرد شریک است و در هر امرى که مرد استقلال دارد، مانند: ارث، کِسب و‌کار، معامله، آموزش و پرورش، دفاع از حقوق و برخی مسایل دیگر زن هم ‏مستقل است؛ مگر در مواردى که با مقتضاى طبیعتش مخالف باشد.
1. تمام آیت‌ها و روایت‌هایی که دربارۀ تحصیل علم ودانش وارد شده، همانند«یاایهاالنّاس‏» و «یاایهاالذین آمنوا» عمومى است که به قول عالمان دینی، شامل زن‏‌ها هم می‌‏شود. اسلام علم‏ را نور و بینایی و جهل‌‏را ظلمت و کوری می‌داند.
2. «قل هل یستوى الاعمى والبصیر ام هل تستوى الظلمات والنور…». ترجمه: بگو آیا چشم نابیناى جاهل و دیدۀ بیناى عالم یکسان است؟ آیا ظلمات و تاریکىِ جهالت‏، با نورِعلم و معرفت مساوى است؟
3. «هل یستوى الذین یعلمون والذین لایعلمون انما یتذکر اولوا الالباب…». ترجمه: آیا آنانی‌که با سلاح علم مجهز اند، با آنانی‌که با جهل ونادانى دست ‏به گریبان اند، با هم برابر اند؟
4. «طلب ‏العلم فریضة على کل مسلم و مسلمة». ترجمه: تحصیل علم، براى تمام مردان و زنان مسلمان فرض است. بدیهى‌‏ست که مقصود روایت، این نیست که فقط مرد مسلمان این‌طور باشد.
با توجه به آموزه‌ها و ارشادهای قرآنی و هدایت‌های نبوی، علم ومعرفت از دیدگاه اسلام دارای ارزش وجایگاه والا است و زنان مانند مردان از حق دست‏رسی یکسان به تعلیم وتحصیل برخوردار‌اند. آگاهان و عالمان دینی باور دارند که زن در نقش یک مادر، اصلی‌ترین عنصر تربیتی فرزند به شمار می‌رود و در زنده‌گی یک فرد نحوه تعلیم و پرورش مادر، از اهمیّت ویژه‌یی برخوردار است.
هم‏چنان، زنان می‌توانند از دو راه مستقیم و غیرمستقیم در اجتماع و سیاست نقش‌آفرینی کنند؛ تربیت فرزندان صالح و تحویل آنان به جامعه، راه غیرمستقیم و حضور درعرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و… راه مستقیم نقش‌آفرینی آنان است.
با توجه به آنچه که تا این‌جا ذکر شد، دیده می‌شود که اسلام به زنان حق آموزش، کار و فعالیت و سهم‌گیری در پیش‏رفت جامعه را داده و با این مسأله مشکل ندارد.

همچنین بخوانید: داعش و حامیان منطقه‌ای و جهانی آن در افغانستان

و اما در فرهنگ و قانون‏‌های پشتون‏والی چه؟
در نخست لازم است تا تعریفی از فرهنگ پشتون‌%D

نوشته های مرتبط :