رهبری یا ساختار؟ مسأله این است!

دسته: تحلیل
نویسنده: حکیم حکمت
1404/04/15
3:48 ب.ظ
بازدید: 10

پایگاه خبری تحلیلی روایت : یکی از بحث‌های کلیدی و همیشگی در میان نخبگان سیاسی و فکری افغانستان این است که برای اداره یک کشور یا یک جریان سیاسی–اجتماعی، «رهبری» مهم‌تر است یا «ساختار»؟ این پرسش به‌ویژه پس از شهادت چهره‌های شاخصی چون استاد برهان‌الدین ربانی و فرمانده احمدشاه مسعود، دوباره به صدر گفت‌وگوها آمد. از آن زمان به بعد، حوزه جهاد و مقاومت در افغانستان عملاً فاقد یک محور واحد شد؛ محوری که بتواند نیروهای پراکنده را متحد سازد و هدف مشترکی را دنبال کند.در طول این سال‌ها، طرفداران هر دو دیدگاه، یعنی «رهبری‌محوران» و «ساختارگرایان»، استدلال‌های خود را داشته‌اند. اما تجربه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله رخدادهای اخیر در جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، نشان می‌دهد که در بزنگاه‌های تاریخی، آنچه سرنوشت ملت‌ها را رقم می‌زند، بیش از هر چیز، وجود یک رهبری مقتدر و کاریزماتیک است.

یکی از بحث‌های کلیدی و همیشگی در میان نخبگان سیاسی و فکری افغانستان این است که برای اداره یک کشور یا یک جریان سیاسی–اجتماعی، «رهبری» مهم‌تر است یا «ساختار»؟ این پرسش به‌ویژه پس از شهادت چهره‌های شاخصی چون استاد برهان‌الدین ربانی و فرمانده احمدشاه مسعود، دوباره به صدر گفت‌وگوها آمد. از آن زمان به بعد، حوزه جهاد و مقاومت در افغانستان عملاً فاقد یک محور واحد شد؛ محوری که بتواند نیروهای پراکنده را متحد سازد و هدف مشترکی را دنبال کند.

در طول این سال‌ها، طرفداران هر دو دیدگاه، یعنی «رهبری‌محوران» و «ساختارگرایان»، استدلال‌های خود را داشته‌اند. اما تجربه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله رخدادهای اخیر در جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، نشان می‌دهد که در بزنگاه‌های تاریخی، آنچه سرنوشت ملت‌ها را رقم می‌زند، بیش از هر چیز، وجود یک رهبری مقتدر و کاریزماتیک است.

در آن جنگ، رژیم صهیونیستی در نخستین ساعات تهاجم، فرماندهان ارشد ارتش و سپاه ایران را هدف قرار داد و تصور می‌کرد با این اقدام، ستون فقرات دفاعی ایران را خواهد شکست. تحلیلی که پیش‌تر نیز در افغانستان با شهادت استاد ربانی و آمر صاحب به واقعیت پیوسته بود: فروپاشی محور مقاومت به دلیل فقدان رهبری واحد.

اما در ایران، برخلاف انتظار دشمن، ظرف چند ساعت، رهبری نظام جایگزین‌های مناسبی را منصوب کرد، اتاق فرماندهی را بازسازی نمود و مدیریت جنگ را به‌سرعت در دست گرفت. نتیجه چه شد؟ پیروزی در برابر دشمنی مجهز و پرادعا.

این تجربه، درسی روشن برای ما افغانستانی‌ها دارد: ما به‌اندازه اکسیژن، به یک رهبر مدبر، مقتدر و فراگیر نیاز داریم. ساختار بدون رهبری مؤثر، جز پوسته‌ای بی‌روح نیست. در حالی که یک رهبر نیرومند، حتی در نبود ساختارهای رسمی، می‌تواند ملت را بسیج کند، امید ببخشد و حرکت جمعی ایجاد نماید.

به وضعیت چهار سال گذشته افغانستان نگاه کنیم: میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند، اما نیروهای سیاسی و جهادی هنوز نتوانسته‌اند زیر یک چتر گرد هم آیند. هر گروهی ساز خود را می‌زند و فقدان یک صدای واحد، بزرگ‌ترین ضعف امروز مقاومت علیه طالبان است. این همه تفرقه، ریشه در خلأ رهبری دارد؛ خلأیی که تنها با ظهور یک چهره چون احمدشاه مسعود یا استاد ربانی پر می‌شود.

پس بیایید پیش از آن‌که بیش‌تر از این دیر شود، این حقیقت تلخ اما ضروری را بپذیریم: افغانستان امروز، بیش از ساختار، به رهبری نیاز دارد.

نوشته های مرتبط :