دیپلماسی در سایه میدان؛ خوانشی از مواضع اخیر قدرت‌ها در پرونده اوکراین

دسته: تحلیل
نویسنده: ساعی
1404/01/31
3:33 ب.ظ
بازدید: 9

پایگاه خبری تحلیلی روایت : جنگ اوکراین، پس از گذشت بیش از دو سال، اکنون به مرحله‌ای رسیده که بسیاری از بازیگران اصلی آن – چه به صراحت و چه به تلویح – از امکان‌پذیری صلح سخن می‌گویند. این در حالی است که رسانه‌های جناحی، به‌ویژه کانال‌های تلگرامی حامی کرملین، همچنان با زبانی تهاجمی و روان‌سازانه تلاش دارند روایت مصالحه را به حاشیه ببرند. خبر کوتاهی که اخیراً در کانال «دو ماژور» منتشر شده، دریچه‌ای برای بازشناسی سیاست‌های رسمی و پیام‌های ضمنی قدرت‌های درگیر گشوده است

جنگ اوکراین، پس از گذشت بیش از دو سال، اکنون به مرحله‌ای رسیده که بسیاری از بازیگران اصلی آن – چه به صراحت و چه به تلویح – از امکان‌پذیری صلح سخن می‌گویند. این در حالی است که رسانه‌های جناحی، به‌ویژه کانال‌های تلگرامی حامی کرملین، همچنان با زبانی تهاجمی و روان‌سازانه تلاش دارند روایت مصالحه را به حاشیه ببرند. خبر کوتاهی که اخیراً در کانال «دو ماژور» منتشر شده، دریچه‌ای برای بازشناسی سیاست‌های رسمی و پیام‌های ضمنی قدرت‌های درگیر گشوده است.

۱. ایالات متحده؛ از مداخله نظامی تا مهندسی صلح
در متن خبر، دو موضع متفاوت اما هم‌راستا از سوی آمریکا بازتاب یافته است:
دونالد ترامپ، نامزد پیشتاز جمهوری‌خواهان، اعلام می‌کند که پاسخ روسیه به پیشنهاد صلح، در همین هفته دریافت خواهد شد و موضع آمریکا از آن نقطه تعیین خواهد شد.
وزارت خارجه آمریکا، پس از دیدار مشاور امنیت ملی آمریکا (کلوگ) با مقامات اوکراینی در پاریس، از امکان‌پذیری صلح سخن گفته است.
هرچند این دو موضع از دو جبهه‌ی سیاسی متفاوت در آمریکا صادر شده‌اند، اما هر دو گواهی بر آغاز مرحله جدیدی از ارزیابی گزینه‌های پایان جنگ هستند. از دیدگاه تحلیلی، چه دولت بایدن و چه کمپین ترامپ به یک درک مشترک رسیده‌اند: جنگ فرسایشی به‌زودی به سود هیچ طرفی نخواهد بود و باید به سوی مهندسی صلح حرکت کرد.

۲. اوکراین؛ گام نخست در پذیرش واقع‌گرایی ژئوپلیتیکی
موضع آندری یرماک، رئیس دفتر زلنسکی، نشان‌دهنده‌ی یک چرخش قابل توجه در دیپلماسی کی‌یف است. او می‌گوید:
«توافق کردیم که آتش‌بس کامل باید نخستین گام در مسیر صلح باشد.»
این موضع به معنای گذار از مواضع پیشین است که بر عقب‌راندن کامل نیروهای روسی به‌عنوان پیش‌شرط هرگونه گفت‌وگو تأکید داشت. اکنون، با کاهش منابع نظامی و فرسایش حمایت غربی‌ها، اوکراین ناگزیر به اتخاذ موضعی مرحله‌محور و عمل‌گرایانه شده است. نشانه‌ای از ورود تدریجی به منطق «آتش‌بس مقدماتی» به‌جای «صلح کامل فوری».

۳. فدراسیون روسیه؛ امتناع محتاطانه با چاشنی جنگ روانی
در برابر این دو موضع، واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، آتش‌بس را در «این مرحله» غیرواقع‌بینانه خوانده است. هرچند این موضع از نظر ظاهری نفی‌کننده است، اما با قید «در این مرحله»، راه را برای مذاکره مشروط و آینده‌نگر باز می‌گذارد. از منظر راهبردی، این لحن متناقض ابزار چانه‌زنی در میدان دیپلماتیک است؛ روسیه تلاش دارد تا با حفظ موقعیت برتر میدانی، شروط صلح را از موضع قدرت تعریف کند.

هرچند مواضع رسمی روسیه، اوکراین و آمریکا همچنان در ظاهر متناقض‌اند، اما خبر مذکور نشان می‌دهد که فضای تصمیم‌گیری استراتژیک در هر سه پایتخت در حال دگرگونی است.
آمریکا به‌دنبال پایان مدیریت‌شده جنگ است؛
اوکراین وارد فاز پذیرش راه‌حل‌های تدریجی شده؛
روسیه می‌خواهد قواعد صلح را خود تعیین کند.

نوشته های مرتبط :