خشونت علیه شاگردان؛ سنتی تلخ که آینده کودکان و نوجوانان را تهدید می‌کند

دسته: اجتماعی, کودکان
نویسنده: ضیا ضیایی
1403/12/22
9:52 ق.ظ
بازدید: 25

پایگاه خبری تحلیلی روایت : اگر از نظر تاریخی بررسی کنیم، پیشینه تاریخی و فرهنگی رویکرد خشونت در برابر شاگردان به سده های گذشته بر می گردد. زیرا در افغانستان، تنبیه بدنی به عنوان یک روش تربیتی ریشه در سنت‌ها و باورهای فرهنگی دارد. بسیاری از اساتید و خانواده‌ها بر این باورند که تنبیه بدنی می‌تواند به انضباط و پیشرفت تحصیلی شاگردان کمک کند. این نگرش در جامعه‌ای که سال‌ها درگیر جنگ و ناامنی بوده، تا حدی قابل درک است، اما با استانداردهای جهانی حقوق کودک و آموزش مدرن در تضاد است. همه به یاد داریم که یکی از اصول نادرست در شیوه آموزش و یادگیری که بر اکثریت تقریبا اجرا شده، اتکا به خشونت در کشور است. یعنی این مثال برجسته است که سیلی استاد برای شاگرد از در بهتر است. با این رویکرد است خشونت علیه شاگردان به یک سنت تبدیل شده است.

اخیرا ویدیویی از تنبیه بدنی یکی از شاگردان یک مرکز آموزشی در کابل که از سوی یکی از اساتید این مرکز صورت گرفته، بازتاب وسیع در شبکه های اجتماعی داشته است. بسیاری ها این نوع نگرش و رفتار را در قبال شاگردان ناپسند دانسته و محکوم کرده اند.
البته تنبیه بدنی شاگردان در مکاتب افغانستان یکی از مسائل جدی و بحث‌برانگیز در نظام آموزشی کشور است که دهه‌ها و سده‌هاست جریان دارد. در ۲۰ سال دوران جمهوریت، با وجود باز تعریف ساختار و نظام آموزشی کشور، اما همان زمان بازهم تنبیه بدنی همچنان به عنوان یک روش تربیتی در برخی از مکاتب افغانستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. با روی کار آمدن ط.البان و اندیشه غالب مدرسه پروری به جای مکتب و اختیارات تام که به اساتید مدارس دینی داده شده، مسئله تنبیه شاگردان تشدید هم شده است.
با این حال این موضوع نه تنها از منظر حقوق بشری و روحی و روانی بلکه از جنبه‌های اجتماعی و رفتار فردی و آینده کودکان و نوجوانان نیز قابل بررسی است.

اگر از نظر تاریخی بررسی کنیم، پیشینه تاریخی و فرهنگی رویکرد خشونت در برابر شاگردان به سده های گذشته بر می گردد. زیرا در افغانستان، تنبیه بدنی به عنوان یک روش تربیتی ریشه در سنت‌ها و باورهای فرهنگی دارد. بسیاری از اساتید و خانواده‌ها بر این باورند که تنبیه بدنی می‌تواند به انضباط و پیشرفت تحصیلی شاگردان کمک کند. این نگرش در جامعه‌ای که سال‌ها درگیر جنگ و ناامنی بوده، تا حدی قابل درک است، اما با استانداردهای جهانی حقوق کودک و آموزش مدرن در تضاد است. همه به یاد داریم که یکی از اصول نادرست در شیوه آموزش و یادگیری که بر اکثریت تقریبا اجرا شده، اتکا به خشونت در کشور است. یعنی این مثال برجسته است که سیلی استاد برای شاگرد از در بهتر است. با این رویکرد است خشونت علیه شاگردان به یک سنت تبدیل شده است.
متاسفانه در بسیاری از مناطق کشور تنبیه بدنی به عنوان یک روش تربیتی پذیرفته شده است. خانواده‌ها و حتی معلمان از این روش برای “اصلاح” رفتار دانش‌آموزان استفاده می کنند. این نگرش ریشه در باورهای سنتی دارد که تنبیه را به عنوان ابزاری برای آموزش انضباط و احترام می‌دانند.

همچنین بخوانید: کاردار سفارت انگلیس: استفاده از خشونت را برای دست‌یابی به قدرت در افغانستان شديداً رد می‌کنیم

از جانب دیگر، بسیاری از معلمان در افغانستان آموزش‌های لازم برای مدیریت کلاس و برخورد با دانش‌آموزان را ندیده‌اند. در نتیجه، به جای استفاده از روش‌های روان‌شناختی و تربیتی مدرن، به تنبیه بدنی متوسل می‌شوند. این موضوع به ویژه در مناطق روستایی که دسترسی به آموزش‌های تخصصی کمتر است، شایع‌تر است. هرچند در مناطق شهری هم وضعیت چندان مطلوب نیست.
متاسفانه معلمین را سراغ داریم که حتی بر مبنای نگرش‌های قومی با شاگردان برخورد غیر انسانی داشته اند. بسیاری ها شاید به یاد داشته باشند که بعضی از اساتید دانشگاه‌های کشور بر مبنای نگرش‌های قومی و بعضا مذهبی و… شاگردان را تحت فشار قرار داده، توهین کرده و بعضا حتا در قسمت نمره دادن این نگرش را اعمال کرده اند.

دلایل دیگری از جمله فقر گسترده در افغانستان باعث شده است که بسیاری از معلمان با حقوق ناکافی و شرایط کاری سخت مواجه باشند. این فشارهای اقتصادی ممکن است باعث افزایش استرس و ناامیدی در معلمان شود و در نتیجه، آن‌ها را به سمت رفتارهای خشن سوق دهد. همچنین ضعف نظارتی با توجه به سیستم آموزشی ضعیف منجر به تنبیه بدنی شاگردان و در بسیاری از موارد، گزارش‌های مربوط به تنبیه بدنی نادیده گرفته می‌شوند یا پیگیری نمی‌شوند.

به هر روی تنبیه بدنی ساگردان عواقب دردناک روحی و روانی و جسمی برای شاگرد دارد. تنبیه بدنی می‌تواند باعث ایجاد ترس، اضطراب و افسردگی در دانش‌آموزان شود. بسیاری از ماها تجربه تلخ برخوردهای خشن را داشته و داریم. این آسیب‌های روانی ممکن است در طولانی‌مدت بر عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و اعتماد به نفس بسیاری از ماها تأثیر منفی گذاشته باشد و بگذارد.
همچنین تنبیه بدنی منجر به ترک تحصیل و دوری شاگردان از آموزش می شود. زیرا دانش‌آموزانی که به طور مکرر مورد تنبیه بدنی قرار می‌گیرند، ممکن است از مدرسه و مکتب فرار کنند یا به طور کلی ترک تحصیل کنند.

همچنین بخوانید: پاکستان یک ترمینال جدید در مرز افغانستان می‌سازد

خلاصه اینکه با وجود پیشرفت علوم و آگاهی جهانی، هنوز در افغانستان تنبیه بدنی شاگردان و همچنین توهین و تحقیر آنان یک شیوه زشت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی‌که عواقب دردناک این رفتار زشت غیر قابل جبران است، اما این رویکرد بازهم در اکثر مدارس و مکاتب مورد استفاده است.
هرچند در سال‌های اخیر جمهوریت گام‌هایی در جهت ممنوعیت تنبیه بدنی برداشته است. قانون حمایت از حقوق کودک که در سال ۲۰۱۹ تصویب شد، تنبیه بدنی را در مکاتب و سایر مراکز آموزشی ممنوع اعلام کرد.

همچنین، افغانستان در زمان جمهوریت به کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد پیوسته بود که در ماده ۱۹ آن، هر گونه خشونت علیه کودکان، از جمله تنبیه بدنی، ممنوع شده است. با این حال، اجرای این قوانین به دلیل نبود نظارت کافی و مقاومت فرهنگی با چالش‌های جدی مواجه است.
امروز که طالبان بر کشور سلطه دارند و به آموزش سنتی بسیار مقید هستند، مسئله تنبیه برای آنان اهمیتی ندارد. زیرا در مدارس دینی تنبیه و ایجاد ترس برای یادگیری به عنوان یک اصل غلط در پیشرفت آموزشی در نظر گرفته شده و اعمال می شود.

نوشته های مرتبط :