در چهارمین روز ماه محرم قرار داریم؛ ماهی که با نام امام حسین (رضی‌الله‌عنه) و قیام پرشکوه عاشورا گره خورده است. به همین مناسبت، گفت‌وگویی داشته‌ایم با دکتر عبدالرووف توانا، پژوهشگر برجسته مسائل دینی، تا در پرتو قیام عاشورا، نگاهی نو به وضعیت امروز امت اسلامی بیندازیم.
در این مصاحبه، پرسش‌هایی مطرح شده که آقای دکتر توانا پاسخ های آگاهی بخشی به آن داده اند؛ پاسخی آمیخته با آگاهی، مسئولیت، و تعهد دینی. شما را به خواندن این گفت‌وگوی تأمل‌برانگیز دعوت می‌کنیم.
روایت:
۱. فلسفه‌ی اصلی قیام امام حسین (رضی‌الله‌عنه) چه بود؟
استاد توانا:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
الحمدلله و کفی و السلام علی عباده الذین اصطفی، و بعد:
«قال الرسولُ: یا ربِّ إِنَّ قَومِی اتَّخَذوا هٰذَا القُرآنَ مَهجورًا… وَلِلَّهِ العِزَّةُ وَلِرَسولِهِ وَلِلمُؤمِنینَ وَلكِنَّ المُنافِقینَ لا یَعلَمونَ»
ماه محرم، ماهی است که نام آن با یاد امام حسین (رضی‌الله‌عنه) و شهدای مظلوم کربلا گره خورده است. حادثه‌ی کربلا، یک واقعه‌ی ساده‌ی تاریخی نیست، بلکه آزمونی بزرگ و درسی ماندگار برای امت اسلامی و تمام آزادگان جهان است.
از روز عاشورا تا امروز، پیکر اسلام همچنان مجروح و داغدار از آن خون فوران می کند. با گذشت نزدیک به پانزده قرن، هنوز زخم آن التیام نیافته و بلکه مصیبت و اندوه آن، روز‌به‌روز عمیق‌تر و جانکاه‌تر شده است.
امام حسین (رضی‌الله‌عنه) نواده امام انبیاء محمد (ص) برای قدرت، جاه یا مقام قیام نکرد. او برای احیای دین، اقامه‌ی امر به معروف و نهی از منکر، و اصلاح امت جدّ بزرگوارش پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وسلم) قیام نمود. خود فرمود:
«إنّما خرجتُ لطلبِ الإصلاحِ فی أُمّةِ جدّی؛ أُرید أن آمرَ بالمعروفِ و أنهى عنِ المنکر.»
قیام او پاسخی بود به انحرافات عمیق جامعه‌ی اسلامی و اعتراض به سلطه‌ی فاسقی چون یزید، که خلافت را به سلطنت موروثی بدل ساخته بود. امام حسین با خون خود مسیر بیداری امت را ترسیم کرد تا دین، قربانی سازش‌کاری و بی‌تفاوتی نگردد.
روایت:
۲. چرا بزرگداشت عاشورا حتی در عصر حاضر ضروری است؟
استاد توانا:
چنانچه بزرگان فرموده اند : «کلُّ یومٍ عاشورا و کلُّ أرضٍ کربلا.»
عاشورا فقط یک واقعه‌ی تاریخی نیست؛ بلکه نماد جاودانه‌ی تقابل حق و باطل در همه‌ی اعصار است. چنان‌که گفته‌اند:
بزرگداشت عاشورا، تجلیل از روح آزادگی، عدالت، ایثار و ایمان است. امروز نیز، جهان اسلام با کربلایی دیگر مواجه است. اگر دیروز یزید در برابر امت ایستاده بود، امروز میلیون‌ها یزید، در چهره‌ی استبداد، نفاق و خیانت ظاهر شده‌اند.
کربلای امروز، غزه است. جبهه‌ی امروز امام حسین، جبهه‌ی الاقصی است. یزیدیان امروز، همان‌هایی‌اند که دست در دست ترامپ و ناتانیاهو نهاده، با امضای پیمان ننگین ابراهیم، به نام اسلام، به قلب اسلام خنجر زدند.
روایت:
۳. انسان معاصر چه پیام‌هایی از عاشورا می‌تواند بیاموزد؟
استاد توانا:
پیام عاشورا، پیام مسئولیت و آگاهی است. نمی‌توان حسینی بود اما در برابر ظلم سکوت کرد. نمی‌توان شعار داد اما در جبهه‌ی باطل ایستاد. حسینی بودن یعنی:
- شعور، نه شعار؛
- فداکاری، نه راحت‌طلبی؛
- ایستادگی، نه انفعال.
. حسینی بودن مظهر رحمت الهی در میان مومنان و مظهر خشم پروردگار در مقابل جبهه کفر ، نفاق ، شرک و طواغیت است
انسان امروز باید از کربلا بیاموزد که در برابر ظلم و باطل بایستد؛ اصول اخلاقی و دینی را ولو به قیمت جان حفظ کند؛ فریب سیاست‌بازان و دین‌فروشان را بشناسد و در کنار رهبران صالح و مؤمن، با صداقت و وفاداری بایستد.
روایت:
۴. چرا مردم افغانستان باید عاشورا را گرامی بدارند؟
استاد توانا:
هیچ ملت اسلامی به اندازه‌ی مردم افغانستان، در راه دین، قربانی نداده است. این سرزمین، دیار مجاهدت، ایمان و وفاداری به اهل بیت پیامبر اسلام و اصحاب انحضرت (ص) است.
مردم ما با اقتدا به امام حسین (رض)، در برابر سه طاغوت زمانه ( انگلیس ، شوروی، آمریکا و ناتو) ایستادند و آزادی را با خون خویش به دست آوردند.
تجلیل از عاشورا برای ملت ما یعنی:
- احیای روح جهاد، غیرت، و عدالت‌خواهی؛
- پاس‌داشت یاد و راه شهدای امت اسلامی شهدای جهاد افغانستان .
- ارج‌نهادن به سلاله‌ی پاک پیامبر (ص)؛
- و بازآفرینی هویت اسلامی در بستر جامعه.
علمای اهل سنت نیز عاشق اهل بیت بوده‌اند. کدام عالم سنی است که نام امام حسین را بشنود و اشک از چشم و خون از دلش جاری نشود؟ در سال‌های جهاد، رهبران دینی، شاعران و اندیشمندان ما، امام حسین را مشعل راه دانستند و هزاران اثر گران‌سنگ در مناقب اهل بیت نگاشتند.
روایت:
۵. تجلیل از عاشورا چه نقشی در وحدت تسنن و‌تشیع دارد؟
استاد توانا:
امام حسین و اهل بیت (رضی‌الله‌عنهم) نه متعلق به یک مذهب، بلکه متعلق به همه‌ی امت اسلامی‌اند. حادثه‌ی کربلا قبل از ظهور مذاهب اسلامی رخ داد و همه‌ی مسلمانان در سایه‌ی قرآن و سنت، در سوگ آن شریک‌اند.
امام ابوحنیفه که در راه محبت به اهل بیت به شهادت رسید، امام شافعی، امام ذهبی، ابن حجر، ابن تیمیه، ابن کثیر، ابن عبدالبر و دیگر بزرگان اهل سنت، همگی فضایل امام حسین را ستوده‌اند.
تجلیل از عاشورا:
- زمینه‌ی وحدت میان شیعه و سنی را فراهم می‌سازد؛
- ارزش‌های مشترک اسلامی را برجسته می‌سازد؛
- امت را در برابر دشمنان اسلام، یک‌صدا و مقاوم می‌سازد.
فرهنگ محبت به اهل بیت، سرمایه‌ای مشترک برای امت است و عاشورا، این سرمایه را احیا و تقویت می‌کند.
جمع بندی مصاحبه :
عاشورا، صرفاً حادثه‌ای در گذشته نیست؛ بلکه میراثی از بیداری، شهامت، آگاهی و مسئولیت است. امام حسین (رض) به ما آموخت که:
حق را تنها نگذارید و در برابر باطل سکوت نکنید.
امروز که امت اسلامی در محاصره‌ی طواغیت زمان قرار دارد، بازگشت به عاشورا یعنی بازگشت به حقیقت اسلام، عدالت‌خواهی، غیرت دینی و وحدت اسلامی پاسداری از اسلام عزیز و. تمام سرزمین های اسلامی بویژه نخستین قبله مسلمانان بیت المقدس است .
از زمان بوش سردمداران امریکا یک جنگ اعلام نا شده را علیه اسلام آغاز کردند ، نخستین تجاوز جنگ صلیبی از افغانستان آغاز شد، جنگ امروز در غزه و‌تجاوز به سایر کشور های اسلامی ادامه همان جنگ صلیبی است که بوش پدر در برابر اسلام اعلام کرده بود .
یکی از پیام‌های راهبردی عاشورای امسال، شناخت طاغوت زمان است. طاغوت امروز، آمریکاست. بدون برائت عملی و دشمنی آشکار با آمریکا، ایمان هیچ مسلمانی تمام نیست.
مبارزه با طاغوت، سنگ محک ایمان است؛ نه یک انتخاب سیاسی، بلکه اصل اعتقادی است که در قرآن، شرط تحقق ایمان به خدا دانسته شده است:
«فَمَن یَکفُر بِالطّاغُوتِ وَیُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَکَ بِالعُروَةِ الوُثقى» (بقره: ۲۵۶)
عاشورا، قطب‌نمای بیزاری از طاغوت زمان، و پیمان خونین با جبهه‌ی الاقصی است. عاشورا، مدرسه‌ی بیداری، عدالت و وحدت امت اسلامی است.
از درگاه خداوند مسئلت داریم که ما را با امام حسین (رض)، شهدای بدر جنین ، و شهدای مظلوم غزه محشور گرداند، طواغیت زمان را نابود سازد، جبهه‌ی حق را از این فاجعه نجات دهد و قدس عزیز را آزاد فرماید.
