تخریب مجسمه استاد مزاری؛ استبداد و نفی قومی و مذهبی جواب می دهد؟

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
۱۴۰۳/۰۷/۰۱
۱:۲۶ ب٫ظ
بازدید: 5

پایگاه خبری تحلیلی روایت : شب گذشته رسانه‌ها به نقل از منابع محلی در کابل گزارش دادند که شهرداری کابل چوک استاد مزاری در غرب پایتخت را تخریب کرده است. در تصاویر و ویدیوهای که منتشر شده،دیده می‌شود که کارمندان شهرداری کابل با «اسکواتور» در حال تخریب این چوک هستند. این در حالی است که قبل از این طالبان علاوه بر تخریب مجسمه استاد مزاری در بامیان در ماه اسد ۱۴۰۰، مجسمه او را کمی بعد تر در چوک منتسب به او در پل سوخته تخریب کردند.

شب گذشته رسانه‌ها به نقل از منابع محلی در کابل گزارش دادند که شهرداری کابل چوک استاد مزاری در غرب پایتخت را تخریب کرده است. در تصاویر و ویدیوهای که منتشر شده،دیده می‌شود که کارمندان شهرداری کابل با «اسکواتور» در حال تخریب این چوک هستند. این در حالی است که قبل از این طالبان علاوه بر تخریب مجسمه استاد مزاری در بامیان در ماه اسد ۱۴۰۰، مجسمه او را کمی بعد تر در چوک منتسب به او در پل سوخته تخریب کردند.

حالا با توجه به تخریب نمادها و آثار و مجسمه‌های شخصیت‌های قومی، آیا این امر ترویج شکاف قومی نیست؟ دست گذشتن روی مسائل حساسیت‌زا و قومی افغانستان را به کدام سو می‌برد؟

اول این‌که هرچند هنوز روش نیست که طالبان به چه دلیلی این چوک را تخریب کرده‌اند. اما پیشتر گفته می شد که این چوک به دلیل توسعه جاده این منطقه قرار است تخریب شود. حالا این‌که واقعا این چوک و نماد به خاطر توسعه جاده تخریب شده یا اهداف دیگر منجمله نگرش قومی و مهمتر از آن مذهبی و حرام دانستن تندیس، در جای خودش و کارشناسانه قابل بحث است؛ ولی آنچه قابل تامل است، بخشی از بحران افغانستان نفی اقوام و مذاهب و استبداد قومی می باشد. این رویکرد (نفی و استبداد قومی و مذهبی) حداقل از حدود ۳ قرن گذشته در خراسان/ افغانستان امروز جریان داشته و اجرا می‌شود.
البته در ۵ دهه گذشته به ویژه ۳۰ سال اخیر افغانستان، تنش‌ها برجسته، منشا قومی و بعضا مذهبی داشته است و این مسئله ناشی از نابرابری قومی و نفی مذهب بوده است. نابرابری قومی هرچند اصطلاحی جدید در حوزه ادبیات توسعه اقتصادی و اجتماعی است که نخستین‌بار توسط آلبرتو آلسینا مطرح گردید. از نظر وی “نابرابری در ترکیب با تنوع قومی می‌تواند آثار منفی فراوانی داشته باشد و موجب انحراف کشورها از مسیر توسعه شود. نابرابری قومی می‌تواند موجب بروز و تداوم درگیری و خشونت، فروپاشی انسجام اجتماعی و ایجاد مانع بر سر راه تکامل نهادی به‌عنوان مهم‌ترین معیار توسعه اقتصادی شود”. دقیقا همان چیزی‌که امروز در افغانستان وجود دارد.

همچنین بخوانید: جبهه مقاومت، ادعای کشتن دو طالب را در هرات نمود

نکته دوم اما زمینه‌های فراهم سازی استبداد قومی و مذهبی است که باید مورد تامل قرار بگیرد. اگر رویکرد گذشته و فعلی طالبان را مبنای قومی با گرایش مذهبی بشماریم و سهم گروه‌ها و احزاب را در تقابل و تعامل با آن بررسی نماییم؛ به صورت موردی حزب وحدت و استاد مزاری به قول خود شان با مذاکره و تعامل در ۳۰ سال پیش به این گرایش (سلطه قومی و ایدولوژی مذهبی که امروز تندیس او را حرام می دانند) کمک کردند. آن هم به این دو دلیل که یکی حزب جمعیت مثلا حاضر نشد که چند چوکی مهم به حزب وحدت بدهد و در ثانی نگرش سران حزب وحدت این بود و حتی امروز هم بعضی ها این دیدگاه را دارند که “دامن اوغان کلان است” هرگز حرمت‌ها را نمی شکند. با این شیوه حزب وحدت هم در گذشته ضرر کرد و هم امروز. حالا اگر تندیس مزاری به هر دلیلی چه قومی و یا مبنای مذهبی و تحریم شکسته می شود، باید این تعامل‌ها و تسلیم‌ها از مزاری شروع و تا معامله و سکوت امروز استاد خلیلی به عنوان میراث‌دار مزاری مورد نقد قرار گیرد.

به هر حال شکستن تندیس مزاری و نمادهای دیگر فارغ از جناح بندی آن، چه به دلیل قومی و یا مذهبی صورت گرفته و می‌گیرد، نشان داد/ می دهد که در افغانستان هیچ دامنی کلان وجود ندارد و نفی قومی و مذهبی همچنان حاکم می باشد. از سوی هم پیروان رهبران که از تعامل و تسلیم رهبران شان دفاع می‌کردند و مدعی بودند که این کارها به خاطر شریک شدن در قدرت صورت گرفته/ می‌گیرد؛ امیدواریم به اشتباهات که منجر به نابودی کامل و محو ارزش‌های آنان شده، پی برده باشد. و این نکته را گرفته باشند که به جای تعامل و تسلیم به دشمن مذهبی_قومی، تعامل با گروه‌های همسو و گذر از بهانه‌ تراشی‌ها می توانست سرنوشت امروز را به دنبال نداشته باشد.

همچنین بخوانید: خراسانی بر آرامگاه امیر حبیب‌الله کلکانی اکلیل گُل گذاشت

نوشته های مرتبط :