بهار نامهای یاران رفته میآرد
گلی که وا کند آغوش در برش گیرید
بهار نخستین فصل گاهشمار خورشیدی و سومین فصل گاهشمار میلادی است. فصلی که با نوروز یعنی همان روز اول سال خورشیدی، آغاز میشود. گاهشمار خورشیدی چهار فصل دارد. بهار در این گاهشمار سه ماه دارد که در سرزمینهای فارسی بهنامهای مختلف یاد میشوند. فروردین/حمل و اردیبهشت/ثور و همچنان خرداد/جوزا نامهای این ماههای سالاند.
بهار آبوهوای معتدل دارد که پس از یک زمستان سرد و قبل از تابستان گرم جلوهنمایی میکند. بهار را نماد زایش دوباره طبیعت، گل و لاله، آرامش و مهربانی، آغاز کار و زراعت، سبزی و طراوت میپندارند که در ادبیات فارسی جایگاه ویژه و در سرزمینهای پارسی فصل آغاز کار، تلاش و تفکر خوانده میشود.
برگ درختان سبز در نظر هوشیار
هر ورق اش دفتریست معرفت کردگار
موسیقی را هنر بیان احساسات انسانی میخوانند و مهمترین عوامل تشکیلدهنده آن را صدا و ریتم گفتهاند که صدا را نیز نتیجهی حرکت ارتعاشی میگویند که توسط گوش احساس میشود.
در طول سالهای دراز این موسیقی بوده است که بیشتر از هر بخش دیگری در زندگیمان؛ صدای پای بهار را تداعی کرده است و از آمدن بهار سخن گفته است. موسیقی که با هر تار و نوای آن، صدایی به پهنای هستی آرامآرام، دلگرمی و نشاط را در دل هر جنبندهای تازه کرده است.
هنرمندان بیشماری در افغانستان به استقبال از بهار، شعرهایی که گاه مضمون اصلی و گاه هم بیتهای قشنگ بهاری داشتهاند را، در آهنگهایشان استفاده کردهاند. این هنرمندان گاه تولیدکننده اصلی آهنگ بودهاند و گاه هم در بازخوانی یک آهنگ بهاری، نقشه داشتهاند. آهنگهای بهاری که سالهاست در دل چندین نسل ریشه کردهاند و هنوز شنوندگان خودشان را دارند.
اگر بهار بیاید ترانهها خواهم خواند
ترانههای خوشی عاشقانه خواهم خواند
احمد ظاهر که به ستاره شرق مشهور است؛ هنرمندی است که بهار برایش معنی خاص دارد و خواسته است در بهار ترانههای بیشماری برای مردم بخواند. ترانههایی که احمدظاهر خوانده، ترانههای ساده نه بلکه ترانههای عاشقانهی بهاری بوده است.
تلاش او برای آهنگسازی برای این شعر، این پیام را میرساند که بهار فصل ترانه و عشق است و موسیقی نیز همنوای این ترانه و عشق، به هستی و جهان خواهد پرداخت. در بیت دیگر این شعر که معنی زایش دوباره طبیعت است و آغوش گشودن طبیعت را نشان میدهد، هنرمند فراخوانی بهسوی طبیعت، برای مردم میدهد که محبت در آن طبیعی گل کرده و فراوان دیده میشود.
گشوده لانهی عشق و فشانده دانهی مهر
ترا پرنده غمگین به آشیانه خواهم خواند
همچنان در آهنگ بهاری هنرمند محبوب کشور، استاد شادکام بهار فصلیست که گلزارهای بیشماری را با خودش آورده است. بلبلان نغمهساران این فصل زیبا هستند و تکرار در تکرار از آمدن بهار مژده میدهد.
بهار آمد بهار آمد
چمن چمن گل با وی
شمیم سنبل با وی
نوای بلبل با وی
بهار
بهار
بهار آمد …
در جای دیگر؛ هنرمندان گرامی چون دکتر صادق فطرت ناشناس، استاد بیلتون و آقای حیدر سلیم آهنگی را هرکدام یکی پس از دیگری به اجرا کردهاند که در آن، بهار را تعریف و آنچه در بهار انجام میشده را به تصویر میکشند. این شعر بهاحتمالقوی واقعیت چگونگی گرامیداشت بهار در سالهای گذشته است که سرود سازی شده است.
در فصل بهار میله میکردیم
گل بر سر یار دسته میکردیم
…
پغمان و دره شب مهتابی
با شور و هوس، عشق و بیتابی
بی رنج خمار میله میکردیم
گل بر سر یار دسته میکردیم
این آهنگ در ساختهای متفاوت اما شاد و توسط هنرمندان زیادی اجرا شده است. هنوز این آهنگ در دل چندین نسل جای خودش را دارد و بهارهای وطن و دور از وطن با این آهنگها، زیبایی خاصی به خود میگیرند و هر بار شنیدن آن نفسی تازه به انسان میبخشد.
استاد آرمان یکی دیگر از هنرمندان کشور نیز بهار را فصل آمدن، جوانه زدن، ستایش و نوازش میخواند. او نیز با انتخاب شعری، مثل سایر هنرمندان به استقبال بهار میرود. در آهنگ او نیز بهار معنای تازگی و شاداب بودن را دارد.
بهار آمد گل آمد
گل آمد سنبل آمد
به گلشن بلبل آمد
همی گریم ز شوقت ژاله ژاله
الا ای رشک لاله
بیا تا من به غمهایت ستیزم
گل لاله به دامان تو ریزم
آهنگهای زیادی هم در سبک موسیقی بومی و هم در سبک موسیقی محلی و وارداتی بر کشورما، از بهار و زنده شدن دوباره زمین، آهنگسازی شده است. من بااینکه شعر از چه کسی، ساختن موسیقی و مسایل دیگر یک آهنگ از چه کسانی بوده است، کاری ندارم. نگاه من در این نوشته این است که ما با موسیقی به استقبال بهار برویم.
موسیقی بهاری پخش کنیم و در دل تاریکیها رخنه کنیم. امروز اگر در سرزمین عشق و هنر موسیقی، ممنوع است و نمیگذارند صدای هنر و هنرمند بلند شود و شعری که برای استقبال بهار خلقشده، آهنگ شود؛ در حد خودتان در گرامیداشت از بهار، به موسیقی بپردازیم.
نگذاریم صدای شوم سیاهی و بدبختی، بیشتر از این بر زندگی ما سایه اندازد. همانگونه که در برابر تمامی استبداد، خودکامگی، برتریطلبی و حرکتهای آپارتایدی آنها صدایی از خویش داشتهایم، امروز در برابر اقدامات آنها علیه بهار و موسیقی نیز صدای از خود داشته باشیم. اجازه ندهیم تا با سکوتمان این دو نیاز هستی بشر نیز را ریشهکن کنند.