تجارت جهانی زیر سایه تقابل‌ها؛ جنگ تعرفه‌ای ترامپ با هند

دسته: تحلیل
نویسنده: محمد خالد صدیقی
1404/05/16
9:36 ق.ظ
بازدید: 3

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در بحبوحه‌ رقابت‌های ژئوپولیتیکی و تجاری قدرت‌های جهانی، روابط اقتصادی میان ایالات متحده آمریکا و هند در سال‌های اخیر با نوسانات جدی مواجه شده است. با بازگشت دونالد ترامپ به قدرت و اتخاذ رویکردی تهاجمی در سیاست خارجی و تجاری، کاخ سفید در اقدامی جنجالی دستور اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات کالاهای هندی را صادر کرد. این تصمیم، که به‌طور مشخص به افزایش تعرفه کلی واردات به ۵۰ درصد منجر شد، با هدف مجازات دهلی‌نو به‌دلیل ادامه واردات نفت از روسیه اتخاذ گردید. در این میان، هند نیز با بازنگری در رویکرد دیپلماتیک و اقتصادی خود، در تلاش است تا توازن نوینی میان بازیگران بزرگ جهانی برقرار کند، چنان‌که سفر قریب‌الوقوع نخست‌وزیر نارندرا مودی به چین، در میانه تنش‌ها با واشنگتن، گویای همین تغییر رویکرد است.

در بحبوحه‌ رقابت‌های ژئوپولیتیکی و تجاری قدرت‌های جهانی، روابط اقتصادی میان ایالات متحده آمریکا و هند در سال‌های اخیر با نوسانات جدی مواجه شده است. با بازگشت دونالد ترامپ به قدرت و اتخاذ رویکردی تهاجمی در سیاست خارجی و تجاری، کاخ سفید در اقدامی جنجالی دستور اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات کالاهای هندی را صادر کرد. این تصمیم، که به‌طور مشخص به افزایش تعرفه کلی واردات به ۵۰ درصد منجر شد، با هدف مجازات دهلی‌نو به‌دلیل ادامه واردات نفت از روسیه اتخاذ گردید. در این میان، هند نیز با بازنگری در رویکرد دیپلماتیک و اقتصادی خود، در تلاش است تا توازن نوینی میان بازیگران بزرگ جهانی برقرار کند، چنان‌که سفر قریب‌الوقوع نخست‌وزیر نارندرا مودی به چین، در میانه تنش‌ها با واشنگتن، گویای همین تغییر رویکرد است.

ریشه‌های جنگ تعرفه‌ای؛ از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵

نخستین جرقه‌های تنش تجاری میان دو اقتصاد بزرگ، در سال ۲۰۱۹ و در جریان نخستین دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ زده شد. آمریکا در آن سال، در قالب سیاست حمایت از تولیدات داخلی، امتیازات تعرفه‌ای هند را که تحت برنامه “نظام عمومی ترجیحات” (GSP) اعطا شده بود، لغو کرد. این اقدام به‌دلیل ادعای واشنگتن مبنی بر نبود رفتار منصفانه هند با شرکت‌های آمریکایی و محدودیت‌های وضع‌شده بر بازار داخلی هند صورت گرفت؛ موضوعی که از منظر آمریکا باعث ایجاد توازن ناعادلانه در تجارت دوجانبه شده بود.

در مقابل، هند نیز اقدامات متقابلی اتخاذ کرد و با وضع تعرفه‌های تلافی‌جویانه بر برخی کالاهای آمریکایی مانند بادام و سیب، به مقابله پرداخت. این دوره از تنش، عملاً روابط اقتصادی دو کشور را وارد مسیر پرتنشی کرد که با تغییر دولت در آمریکا، اندکی آرام شد؛ اما اکنون ، دوباره شعله‌ور شده است.

دلیل تعرفه‌های جدید؛ نفت روسیه و استقلال هند

اعمال تعرفه اضافی ۲۵ درصدی بر کالاهای هندی توسط دولت ترامپ، واکنشی صریح به ادامه واردات نفت ارزان از روسیه توسط هند در دوران تحریم‌های غرب علیه مسکو است. این اقدام در حالی انجام شده که ایالات متحده و متحدانش تلاش کرده‌اند از طریق فشار اقتصادی، منابع درآمدی روسیه را محدود سازند. با این حال، هند با تأکید بر منافع ملی و استقلال در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، مسیر خود را حفظ کرده و به خرید نفت از روسیه ادامه داده است.

ترامپ که همواره رویکردی ملی‌گرایانه و منفعت‌محور در تجارت دارد، اکنون با ابزار تعرفه‌ها درصدد مجازات دهلی‌نو برآمده است. از منظر او، تجارت باید در خدمت منافع استراتژیک آمریکا باشد و هرگونه بی‌توجهی به این اصول، باید با فشار اقتصادی پاسخ داده شود.

پاسخ هند: نزدیکی به چین و بازی با کارت‌های جدید

هم‌زمان با اعلام تعرفه‌های جدید آمریکا، یک منبع دولتی در هند اعلام کرد که نخست‌وزیر نارندرا مودی پس از بیش از هفت سال، برای شرکت در نشست سران سازمان همکاری شانگهای، به چین سفر خواهد کرد. این سفر، به شهر بندری تیانجین در تاریخ ۹ سنبله (اواخر اوت ۲۰۲۵) برنامه‌ریزی شده و از آن به‌عنوان نشانه‌ای مهم از گرم‌تر شدن روابط میان دهلی‌نو و بیجینگ یاد می‌شود.

هند با این رویکرد، در حال ارسال پیامی آشکار به آمریکا است؛ مبنی بر این‌که در دنیای چندقطبی امروز، هیچ کشوری انحصار شراکت استراتژیک با هند را ندارد. از منظر ناظران، هند در تلاش است ضمن حفظ روابط خود با غرب، از اهرم چین برای موازنه قدرت و افزایش چانه‌زنی در تعاملات بین‌المللی استفاده کند.

نتیجه‌گیری: آینده پرچالش روابط اقتصادی آمریکا–هند

آنچه امروز میان دهلی‌نو و واشنگتن در قالب جنگ تعرفه‌ای در حال وقوع است، تنها بخشی از پازل پیچیده‌ روابط ژئوپولیتیکی جهان معاصر است. تصمیم ترامپ برای مجازات اقتصادی هند به‌خاطر روابط انرژی‌محور با روسیه، از یک سو تأکید بر سیاست‌های فشارمحور آمریکا دارد و از سوی دیگر، استقلال‌طلبی هند را بیش از گذشته برجسته می‌سازد.

در این میان، نزدیکی تاکتیکی هند به چین و حضور فعال در سازمان‌هایی چون شانگهای، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در نظم نوین آسیایی ایفا کند. اما در نهایت، سرنوشت این تقابل اقتصادی نه تنها بر مناسبات دوجانبه هند و آمریکا، بلکه بر مسیر آینده تجارت جهانی نیز تأثیرگذار خواهد بود.

نوشته های مرتبط :