به عصر ترامپ خوش آمدید!

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/11/01
2:40 ب.ظ
بازدید: 36

پایگاه خبری تحلیلی روایت : امروز ترامپ، رییس جمهور منتخب آمریکا، مراسم ادای سوگند برگزار می‌کند و رسما مسوولیت ریاست جمهوری آن کشور را به عهده می‌گیرد. فرانسیس فوکویاما، نظریه‌پرداز معروف آمریکایی-ژاپنی‌تبار، در مصاحبه‌ای گفته بود که بازگشتِ ترامپ در 2024 با پیروزی‌اش در انتخابات سال 2016 تفاوت می‌کند. او این تفاوت را چنین شرح داده بود که در 2016 اکثر پژوهش‌گران تصور می‌کردند که ترامپ یک استثنا در تاریخ آمریکا و یک انحراف گذرا است؛ زیرا از یک‌سو با یک رقیب ضعیفی که او را جدی نمی‌گرفت مواجه بود و از سوی دیگر اکثریت رای مردمی را هم به دست نیاورد. با پیروزی بایدن تصور بر این بود که این انحراف، تصحیح شد و عرصه‌ی سیاست آمریکا دوباره به حالت عادی برگشته است. اما به باور فوکویاما، بازگشت ترامپ در انتخابات سال 2024 نشان داد که او یک پدیده‌ی استثنایی و انحرافی نه، بلکه ما در آغاز عصر جدید قرار داریم.

امروز ترامپ، رییس جمهور منتخب آمریکا، مراسم ادای سوگند برگزار می‌کند و رسما مسوولیت ریاست جمهوری آن کشور را به عهده می‌گیرد.
فرانسیس فوکویاما، نظریه‌پرداز معروف آمریکایی-ژاپنی‌تبار، در مصاحبه‌ای گفته بود که بازگشتِ ترامپ در ۲۰۲۴ با پیروزی‌اش در انتخابات سال ۲۰۱۶ تفاوت می‌کند. او این تفاوت را چنین شرح داده بود که در ۲۰۱۶ اکثر پژوهش‌گران تصور می‌کردند که ترامپ یک استثنا در تاریخ آمریکا و یک انحراف گذرا است؛ زیرا از یک‌سو با یک رقیب ضعیفی که او را جدی نمی‌گرفت مواجه بود و از سوی دیگر اکثریت رای مردمی را هم به دست نیاورد. با پیروزی بایدن تصور بر این بود که این انحراف، تصحیح شد و عرصه‌ی سیاست آمریکا دوباره به حالت عادی برگشته است. اما به باور فوکویاما، بازگشت ترامپ در انتخابات سال ۲۰۲۴ نشان داد که او یک پدیده‌ی استثنایی و انحرافی نه، بلکه ما در آغاز عصر جدید قرار داریم.
این عصر جدید چیست؟
من دوست دارم این عصر جدید را «عصر ترامپ» بنامم.
«عصر ترامپ» چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا ما آماده‌ی ورود به این عصر استیم؟
من فکر می‌کنم برای نسل ما (نسلی که در دوهه‌ی اخیر بزرگ‌ شده و برای دموکراسی و حقوق بشر در افغانستان مبارزه می‌کند) هیچ چیزی حیاتی‌تر از طرح این پُرسش‌ها نیست. ما اگر ندانیم که در کدام عصر زندگی می‌کنیم و اقتضائات آن چیست، هر نوع کنش‌گریِ سیاسیِ ما به رهاکردن تیر در تاریکی شبیه خواهد بود.
عصر ترامپ چیست؟
«عصر ترامپ»، عصر بازگشت جناح راست افراطی به قدرت است. جناح راست افراطی به گروه‌هایی گفته می‌شود که مهاجرستیز و بیگانه‌ستیزاند و خیلی به موضوعات حقوق بشری و پیمان‌های بین‌المللی اهمیت نمی‌دهند.
جناح راستِ افراطی امروزه از آمریکا شروع تا اروپا و آمریکا همه جا را تسخیر کرده است. ترامپ در آمریکا، جریان برگزیت در بریتانیا، جریان مارین لوپن در فرانسه، حزب آلترناتیو برای آلمان، اردوغان در ترکیه، حزب ملی گرایی هندو در هند و … همه متعلق به این جناح‌اند.
ویژگی‌های عصر ترامپ به باور من همان ویژگی‌های احزاب راستی افراطی‌اند. من در این‌جا سه ویژگی این عصر را یادآوری می‌کنم:
بیگانه‌ستیزی و منازعات هویتی
احزاب راست افراطی، احزابی اند وارث ایدیولوژی و آرمان حکومت‌های فاشیستی در آلمان و ایتالیا. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این احزاب، بیگانه‌ستیزی و غیریت‌سازی مفرط/ما و آن‌ها سازی است. این احزاب با غیریت‌سازی مفرط و ایجاد دوگانه‌ی «ما» و «آن‌ها»، تفاوت ها میان افراد، ملیت‌ها و اقوام را مطلق جلوه می‌دهد و مهاجران و بیگانگان را تهدیدی برای موجودیت فرهنگی ملت‌ها معرفی می‌کند.
یکی از مصادق بیگانه‌ستیزی این احزاب، مهاجرستیزی شان است. امروزه احزاب راست افراطی ده‌ها تیوری توطئه علیه مهاجران ساخته‌اند و با تبلیغ آن‌ها در اروپا و آمریکا، خواهان مهاجران از آن کشورها می‌باشند.
عصر پساحقیقت
یکی دیگری از ویژگی‌های احزاب راستِ افراطی، توسل به دروغ و تبلیغات از نوع «دروغ گوبلزی» است. گوبلز، سیاستمدار نازیست آلمانی بود که از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ وزیر اطلاع‌رسانی رژیم نازی بود و پس از مرگ هیتلر، پست نخست وزیری را نیز به عهده گرفت.
گوبلز در اول یک روزنامه‌نگار عادی بود، اما آن‌چه باعث شد تا او به پست وزارت اطلاع‌رسانی رژیم هیتلر برسد، توانایی او در دروغ‌گفتن بود. او آن قدر در دروغ‌گویی توانایی داشت که می‌توانست سیاه را سفید خوانده و حقانیت سخنان خود را اثبات کند.
گوبلز، مبدع تکنیکی در دروغگویی است که از آن در ادبیات سیاسی به نام دروغ‌گوبلزی یاد می‌شود. او معتقد بود که دروغ هرچه بزرگ‌تر باشد، قابل باورتر است. او اگرچه دشمنان هیتلر را متهم به دروغ‌گویی می‌کرد، اما شایع است که هیچ سیاست‌مداری به اندازه‌ی او در تبلیغات سیاسی از دروغ استفاده نکرده است.
احزاب راست افراطی که وارث فاشیسم و نازیسم استند، نیز در تبلیغات سیاسی خود به دروغ متوسل می‌شوند.
در یک گزارش تحقیقی که واشنگتن پُست منتشر کرده بود آمده است که ترامپ در چهار سال دور اول حکومت خود بیش از ۳۰ هزار دروغ گفته است.
احزاب راست نه تنها در تبلیغات خود به دروغ متوسل می‌شوند، بلکه می‌کوشند با ترویج اخبار جعلی، از ژورنالیسم و رسانه‌ها نیز اعتبارزدایی کنند تا مرز حقیقت و دروغ برای همیشه مخدوش گردد و کسی توانایی تمایزگذاری میان این دو را نداشته باشد.
عصر انزواگرایی
ویژه‌گی دیگری این عصر، عبور کشورها از سیاست بین‌الملل گرایی یا جهان‌گرایی به انزواطلبی است. سیاست بین‌الملل‌گرایی در آمریکا با ویلسون، ۲۸مین رییس جمهور دموکرات ایالات متحده‌ی آمریکا، آغاز شد که اصول او به نام «اصول چهارده‌گانه‌ی ویلسون» معروف‌اند. ترامپ اما به شدت مخالف بین‌الملل‌گرایی است. او معتقد است که اولویت اصلی آمریکا پرداختن به موضوعات داخلی‌اش باید باشد.
نه تنها ترامپ، بلکه سایر احزاب راست افراطی نیز مخالف اتحادیه‌ها، سازمان‌ها و پیمان‌های بین‌المللی اند.
با دستیابی این ها به قدرت در اروپا و آمریکا اتحادیه‌های بین‌المللی و سازمان‌های بین‌المللی در واقع در خطر تضعیف یا فروپاشی قرار می‌گیرند.
عصر عربده‌کشی و دوقطبی‌شدن جوامع
هر نظم جمهوری برای ثبات و بقای خود به دو گونه حفاظ ضرورت دارد: ۱) حفاظ‌های سخت که شامل اصل توازن قوا و سایر ترتیبات نهادی در قانون اساسی است؛ ۲) حفاظ‌های ثانویه یا خفیفه که شامل روحیة تساهل متقابل و خویش‌تن‌داری می‌باشد.
روحیه تساهل متقابل به روحیه‌یی گفته می‌شود که بر بنیاد آن گروه‌های سیاسی به همدیگر نه به چشم دشمن بل به صفت رقیب می‌نگرند. لازمه چنین نگرشی این است که زعیم یا زمام‌دار نه در پی حذف حریف بلکه به دنبال رقابت با او در خدمت‌گزاری به ملت می‌باشد. روحیه خویشتن‌داری اما متعلق به حوزه کاربرد صلاحیت‌های قانونی یک نهاد یا زعیم می‌باشد. به گونه مثال: در همه قوانین اساسی کشورها یک سری صلاحیت‌هایی برای رییس‌جمهور در نظر گرفته شده است. این روحیه از رییس‌جمهور می‌خواهد که در اعمال صلاحیت‌های قانونی خود از خویشتن‌داری استفاده کرده و با مخالفان سیاسی خود بیشتر از درِ سازش و تعامل وارد شود. دانش‌مندان علوم سیاسی، استفاده از همه صلاحیت‌های قانونی را لجاجت قانونی می‌نامند. این دانشمندان، از جمله، روحیه تساهل متقابل و خویشتن‌داری را حفاظ‌های خفیفه دموکراسی می‌نامند. آن‌ها بدین باور اند که اگر الیت سیاسی یک جامعه از این دو روحیه برخوردار نباشد یا این دو هنجار را رعایت نکند، اصل دموکراسی و جمهوریت تضعیف شده، قطب‌بندی خطرناکی در جامعه به وجود می‌آید تا سرحدی که باعث فروپاشی اجماع سیاسی و درخطرافتادن اصل جمهوریت می‌گردد.
احزاب راست افراطی با نادیده‌گرفتن حفاظ‌های ثانویه، در واقع رقابت‌ها را به دشمنی تبدیل کرده و جوامع را دوقطبی می‌سازند.