امریکا و سقوط سه دولت (افغانستان، پاکستان و بنگلادیش) در سه سال

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
۱۴۰۳/۰۵/۲۲
۱۲:۵۶ ب٫ظ
بازدید: 24

پایگاه خبری تحلیلی روایت : روز گذشته «شیخ حسینه» نخست وزیر مستعفی بنگلادیش در اولین مصاحبه خود از زمان استعفایش که تحت فشار چند هفته اعتراضات و ناآرامی صورت گرفت، مدعی شد که امریکا در سرنگونی او نقش داشته است. حسینه که حدود یک هفته پیش به دنبال اشغال و غارت شدن کاخ نخست وزیری در بنگلادیش به هند گریخت، در اولین مصاحبه پس از فرار خود، به نشریه «اکونومیک تایمز» گفت: «من استعفا کردم تا جلوی اینکه خشونت‌های بیشتری را شاهد باشیم بگیرم. آنها (مخالفان) به دنبال تصاحب قدرت با عبور از روی اجساد دانشجویان بودند اما من با استعفایم جلوی آن را گرفتم.»

روز گذشته «شیخ حسینه» نخست وزیر مستعفی بنگلادیش در اولین مصاحبه خود از زمان استعفایش که تحت فشار چند هفته اعتراضات و ناآرامی صورت گرفت، مدعی شد که امریکا در سرنگونی او نقش داشته است.
حسینه که حدود یک هفته پیش به دنبال اشغال و غارت شدن کاخ نخست وزیری در بنگلادیش به هند گریخت، در اولین مصاحبه پس از فرار خود، به نشریه «اکونومیک تایمز» گفت: «من استعفا کردم تا جلوی اینکه خشونت‌های بیشتری را شاهد باشیم بگیرم. آنها (مخالفان) به دنبال تصاحب قدرت با عبور از روی اجساد دانشجویان بودند اما من با استعفایم جلوی آن را گرفتم.»

گذشته از اعتراضات دانشجویی که علیه سهمیه بندی استخدام در ادارات دولتی بنگلادیش صورت گرفت؛ شیخ حسینه اما مهمترین دلیل استعفایش فشار و مداخله امریکا عنوان کرده است. وی به وضوح در مصاحبه اخیر خود گفت: «اگر من حاکمیت جزایر سنت مارتین را به امریکا واگذار کرده و به ایالات متحده اجازه می‌دادم خلیج بنگال را تحت نفوذ خود داشته باشد، همچنان در قدرت حضور داشتم. من از مردم سرزمینم استدعا دارم، لطفا نگذارید افراطی‌ها شما را بازیچه‌دست قرار دهند.»

از سوی دیگر در حالی‌که مهمترین خواسته معترضان لغو سهمیه بندی استخدام در ادارات بود که در همان روزهای نخست اعتراضات از سوی دولت شیخ حسینه لغو شد؛ اما اعتراضات مشکوک و حمله به پارلمان و محل اقامت حسینه سبب شد تا وی استعفا دهد. یعنی با وجود دست یابی معترضان به خواسته شان، اما همچنان حرکات مشکوک کودتا گونه که نقش امریکا با ادعای حسینه در آن قابل مشاهده است، سبب سرنگونی وی شد. حالا اگر به امریکا اجازه داده می‌شد که در خلیج بنگال‌ پایگاه نظامی و حضور داشته باشد، قطعا حسینه در قدرت باقی می ماند.

همچنین بخوانید: نشست شورای امنیت درباره‌ی افغانستان روز جمعه برگزار می‌شود

از سوی دیگر در اوایل سال ۱۴۰۱ و چند ماه پس از تحویل افغانستان به طالبان، تحولات و رخدادهایی چند روزه در پاکستان منجر به سقوط کابینه عمران خان و انحلال پارلمان این کشور شد.
همان زمان «عمران خان» اعلام کرده، «دونالد لو» بالاترین مقام آمریکایی که در وزارت امور خارجه آمریکا با آسیای جنوبی سروکار دارد، در “توطئه خارجی” برای سرنگونی دولتش دست داشته است. خان در گفت‌وگو با اعضای ارشد حزب تحریک انصاف پاکستان از جمله وزرای سابق گفته بود: مخالفان هنوز نمی توانند بفهمند که دقیقاً چه اتفاقی برای آنها افتاده است.

فروپاشی ائتلاف حاکم و سقوط دولت عمران خان در پاکستان پس از نخستین سفر عمران خان به مسکو آغاز شد. زیرا تغییر احتمالی سیاست اسلام آباد در آن زمان به سوی روسیه چالش جدی برای امریکا بود. همزمان با حضور عمران خان در مسکو، روسیه به اوکراین حمله کرد و عمران خان هیچ گونه موضع منفی نگرفت.

در واقع از نکات مهم در برکناری نخست وزیر پاکستان، یکی این بود که «عمران خان» اجازه احداث پایگاه نظامی آمریکا در پاکستان را نداد و چپ افتادن «واشنگتن» با «اسلام آباد» نیز از همین جا آغاز شد و شدت گرفت.
پیپس از آن تیرگی روابط پاکستان و آمریکا گرایش اسلام آباد به سوی دیگر کشور‌های قدرتمند همچون روسیه و چین افزایش یافت.

از سوی دیگر پس از حمله روسیه به اوکراین، آنگونه که آمریکا و اروپا از پاکستان انتظار داشتند در جنگ اوکراین موضع گیری کند، اتفاق نیفتاد. در همان زمان نخست‌وزیر پاکستان با انتقاد از سفرای غربی مستقر در «اسلام‌آباد» که خواستار محکومیت جنگ اوکراین از سوی پاکستان شده بودند، از آن‌ها پرسیده بود: فکر می‌کنید پاکستان برده شماست؟ در واقع چالشی که بین پاکستان با آمریکا و غرب بر سر مسئله اوکراین و اجازه ندادن به ایجاد پایگاه نظامی در خاک این کشور از سوی آمریکا ایجاد شد، عامل اصلی سقوط دولت عمران خان است. همچنین همراه نشدن «اسلام آباد» با «ریاض» در جنگ یمن، باعث شد تا سعودی‌ها حمایت‌های مالی خود را از پاکستان قطع کنند. از جانب هم مواضع نسبتا ضد صهیونیستی «عمران خان» نیز در برکناری او بی تاثیر نبوده است. بنا تمام این عوامل سبب شد تا دولت عمران چند پس از سقوط کابل، با دخالت امریکا سرنگون شود.

همچنین بخوانید: برگزاری مراسم عاشور توافقی شد طالبان محدودیت ‎های گسترده‌یی را براین مراسم وضع کرده‌‎اند

از جانب دیگر این روزها سقوط افغانستان نیز به سه سالگی اش نزدیک می‌شود. به نکته تقریبا همه کارشناسان سیاسی اتفاق نظر دارند که در ۱۴ اگست ۲۰۲۱ امریکا در معامله با طالبان افغانستان را به این گروه واگذار کرد. افغانستان البته بیشتر از پاکستان و بنگلادیش تحت نفوذ امریکا و وابسته به این کشور بود. از این رو مداخله و نقش امریکا در واگذاری برای هیچ کسی نمی تواند قابل کتمان باشد.در حالی که امریکا در سال ۲۰۱۴ با افغانستان پیمان امنیتی امضا کرده بود که از افغانستان در برابر هر تهدیدی دفاع کند و نگذارد که حکومت جمهوریت سقوط کند، اما نه تنها با این پیمان عمل نکرد که در سال ۲۰۱۹ و با امضای معاهده دوحه، تحویل افغانستان را امضا کرد.
به هر حال حرف در زمینه نقش امریکا در سقوط دولت‌ها منجمله واگذاری افغانستان بسیار است؛ اما نکته مورد توجه این‌است که این‌روزها باردیگر شماری از سیاسیون و نظامیان حکومت پیشین از امریکا طلب کمک نظامی و سیاسی دارند تا آنان را برای رسیدن به قدرت یاری کنند. این جماعت در حالی‌که به وضوح از مداخله و نقش امریکا در سرنگونی دولت ها آگاه هستند و می دانند که امریکا نه برای دمکراسی و مردم سالاری که برای منافع اش می جنگد و اعمال نفوذ می کند، اما بازهم ساده لوحانه و با گردن کج هر روز از کشور می خواهند که حامی مردم سالاری باشد و برای نهادینه ساختن این سیستم آنان یاری کند.

نوشته های مرتبط :