آصف درانی، نمایندهی پیشین پاکستان در امور افغانستان، طالبان را به صورت غیرمستقیم تهدید کرده است که اگر به حمایت خود از تی تی پی ادامه بدهند، پاکستان نیز به مخالفان طالبان پناه خواهند داد.
درانی گفته است که اعضای تی تی پی در خوست زکات جمعآوری میکنند و رییس این گروه در کابل زندگی میکند. او از طالبان پرسیده است که آیا میخواهند پاکستان نیز متقابلا به مخالفان شان پناه بدهد؟
یکی از کشورهایی که از نخستین روزهای ظهور طالبان، یعنی از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱، حامی این گروه بود، پاکستان است.
وقتی طالبان در سال ۲۰۲۱ مجددا کابل را تسخیر کرد، جنرال فیض حمید، رییس استخبارات نظامی پاکستان، نخستین مقام خارجی بود که به کابل آمد و با نوشیدن قهوه در یکی از هتلهای مجلل کشور پیروزی این گروه را جشن گرفت.
تصور پاکستان این بود که با پیروزی طالبان در کشور در واقع افغانستان به صورت غیررسمی به ایالت دیگری آن کشور تبدیل میشود و آنها میتوانند از طریق تعیین یک وایسرای یا نایبالحکومه در کابل، به صورت غیرمستقیم کشور ما را اداره کنند. اما تحولات آتی و حمایت طالبان از تی تی پی، نه تنها این خواب و خیال پاکستان را برهم زد، بلکه طالبان و پاکستان را وارد تقابل با همدیگر جدی کرده است.
این تقابل تاسرحدی جدی است که در تازهترین مورد، آصف درانی نمایندهی پیشین پاکستان، طالبان را تهدید کرده است که کشورش از مخالفان این گروه حمایت خواهد کرد.
پرسشی را که من میخواهم مطرح کنم این است که آیا پاکستان توانایی حمایت از مخالفان طالبان را دارد؟
پاکستان در چهل سال اخیر از چند شورش مسلحانه در افغانستان حمایت کرده است: جهاد افغانستان علیه اتحاد جماهیر شوروی و شورش طالبان علیه حکومت استاد ربانی تا سال ۲۰۰۱ و علیه نظام جمهوریت تا سال ۲۰۲۱.
در دورهی جهاد علیه اتحاد جماهیر شوروی آنچه به پاکستان این توانایی را بخشیده بود تا از گروههای جهادی در افغانستان حمایت کند، کمکهای نجومی کشورهای غربی و عربی بود. این کمکها به پاکستان سرازیر میشد و ارتش پاکستان نیم آن را به جیب خود میزد و بقیه را به گروههای جهادی توزیع میکرد.
در شورش طالبان علیه حکومت استاد ربانی و علیه جمهوریت، نیز آنچه به پاکستان این توانایی را بخشیده بود که از این گروه حمایت کند، همگرایی قبایل آنسوی مرز با پاکستان بود. در شورشهای ۲۰ سال اخیر، این قبایل آن سوی مرز بودند که به طالبان پناه داده بودند و با آنان نان و جای خود را تقسیم نموده بودند.
در حال حاضر اما فکر میکنم پاکستان هیچ کدامی از این دو را ندارد که از مخالفان طالبان حمایت کند. در حال حاضر نه دنیا از شورش مسلحانه در افغانستان حمایت میکند و نه اقتصاد پاکستان در وضعیتی قرار دارد که بتواند به صورت مستقلانه از جنگ در کشور ما حمایت کند.
قبایل هم از تی تی پی حمایت میکند و دیگر در راهاندازی شورشهای مسلحانه در افغانستان، متحد پاکستان نیست.
پس به قطع و یقین میتوان گفت که این تهدید پاکستان عملی نیست و از سوی طالبان هم جدی گرفته نخواهد شد.