آیا سلطان محمود غزنوی، چپاولگر بود؟

دسته: مصاحبه
نویسنده: حکیم حکمت
1403/10/02
12:41 ب.ظ
بازدید: 12

پایگاه خبری تحلیلی روایت : خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، در گفتگو با یکی از رسانه های آن کشور گفته است که سلطان محمودی غزنوی، از سلاطین معروف دودمان غزنویان، دزد و چپاولگر بود.او گفته است: “در پاکستان به جای مهاجم، او را به عنوان قهرمان معرفی می کنند، اما من قهرمان نمی دانم.” به این سخن خواجه آصف، شماری از سیاستمداران افغانستان، از جمله امرالله صالح واکنش نشان داده و گفته است. فارغ از دعوای سیاستمداران بر سر سلطان محمود، اما جای این پرسش هنوز باقی است که سلطان محمود که بود: مجاهد کبیر یا دزد و چپاولگر؟

خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، در گفتگو با یکی از رسانه های آن کشور گفته است که سلطان محمودی غزنوی، از سلاطین معروف دودمان غزنویان، دزد و چپاولگر بود.

او گفته است: “در پاکستان به جای مهاجم، او را به عنوان قهرمان معرفی می کنند، اما من قهرمان نمی دانم.”
به این سخن خواجه آصف، شماری از سیاستمداران افغانستان، از جمله امرالله صالح واکنش نشان داده و گفته است.
فارغ از دعوای سیاستمداران بر سر سلطان محمود، اما جای این پرسش هنوز باقی است که سلطان محمود که بود: مجاهد کبیر یا دزد و چپاولگر؟

در افغانستان نیز مانند پاکستان، از سلطان محمود یک چهره ی افسانوی و مجاهد کبیر ترسیم می شود.
۲۰ سال قبل وقتی تازه از خنجان به سوی کابل می آمدم تا در امتحان کانکور شرکت کنم، جوانی از بدخشان نیز در موتر/ماشین همراه ما بود.
او به تبع اطلاعات تاریخی که داشت، سلطان محمود را دزد و چپاولگر خواند و از بت شکنی هایش در هندوستان انتقاد کرد.
من که هنوز تحت تاثیر تلقینات ملی گرایی بودم و او را قهرمان می دانستم، برآشفته شدم و با او به تندی برخورد کردم.
با گذشت ۲۰ سال از آن رویداد و به مناسبت دعوای سیاستمداران افغانستانی و پاکستانی بر سر سلطان محمود، می خواهم سخن آن جوان را تایید کنم که قهرمان دوره ی کودکی های ما چپاولگری بیش نبوده است.
او در زندگی خود نه تنها بار بار به هندوستان لشکر کشید و آن جا را غارت نمود که داستانش معروف است، بلکه با مسلمانان ایران و خراسان را نیز همین کار را کرد.

همچنین بخوانید: رژیم رفت و آمد آزاد و غیر نظامی‌سازی

دو نمونه ای از برخوردش با مسلمانان ایران و خراسان را به نقل از فردریک استار در کتاب “روشنگری در محاق: عصر طلایی آسیای میانه از حمله ی اعراب تا حکومت تیمور لنگ” در این جا ذکر می کنم.

نمونه ی اول
وقتی سلطان محمود غزنوی نیشابور را تصرف کرد، “شنید مردی در شهر هست که پولش از پارو بالا می رود. وی را به غزنی خواند و او را متهم به ارتداد کرد، در حالی که هیچ مدرکی نداشت. مرد بیچاره به شدت منکر شد و گفت حاضر است هر چه لازم باشد بپردازد تا تبرئه شود. محمود همه ی ثروت او را مصادره کرد و نوشته ای به دستش داد که از همه ی اتهامات تبرئه اش می کرد.”

نمونه ی دوم
“در سال ۴۰۱ نیشابور بر اثر مالیات های سنگینی که او بر مردم بست به قحطی بزرگی دچار شد. قریب به ۱۰۰۰۰۰ تن جان باختند و آدم خواری رواج یافت. در مراحل اولش گوشت مردگان را می خوردند و سپس کار به کشتن یکدیگر در خیابان ها برای سیر کردن شکم رسید.

بیست بار لشکرکشی به هندوستان

سلطان محمود در دوره ی سلطنت خود بیش از ۲۰ بار به هندوستان لشکرکشی کرده است.
در هر لشکرکشی، دست کم ۵۰۰۰۰ نفر کشته شده اند.
هدف او از این لشکرکشی ها نیز گسترش اسلام نبوده، بلکه چپاولگری بوده است.
او در سال ۴۱۶ به هندوستان لشکرکشی کرد و معبد سومنات در جنوب گجرات را تصرف نمود.
محمود کاروان های بزرگی از طلا انباشت و همراه لینگام مقدس معبد به غزنه فرستاد و آن را در در مسجد جامع غزنی نصب کرد.
او همچنان از هندوستان برده های بسیاری آورد که به قول یکی از وقایع نویسان دربار محمود، “چندان برده بیاورد که نزدیک مشارب و مشارع غزنه بر ایشان تنگ آید” و “مردم سپیدچهره در میان ایشان گم می گشت.”

همچنین بخوانید: سراج: گروه‌های تروریستی از حالت تحکیم‌ به مرحله تهاجم می‌روند

این خلاصه ی از کارنامه ی سلطان محمود غزنوی است. در اینکه سلطان محمود اهل شعر و فرهنگ نیز بوده و در دربارش بیشتر از ۴۰۰ می زیسته اند، تردیدی نیست؛ اما این فرهنگ دوستی او نباید باعث شود که جنایاتش را فراموش کنیم.
چهره های تاریخی، به ویژه شاهان، فرشته نیستند و بلکه گاهی خطاهای شان گاهی بیشتر از خوبی های شان است. بر ما است که با کارنامه ی آن ها منتقدانه برخورد کنیم و سره را از ناسره تفکیک نماییم.

نوشته های مرتبط :