روابط آمریکا و طالبان پس از انعقاد توافقنامه دوحه در سال ۲۰۲۰ میلادی شکل تازهای به خود گرفت. بر اساس این توافقنامه، دولت آمریکا پس از بیست سال حضور و هزینههای انسانی و مالی هنگفت، افغانستان را ترک کرد.
پس از سلطهی دوباره طالبان در افغانستان، آمریکاییها بسیار تلاش کردند تا از طریق تبلیغات و نشان دادن برخی چهرههای طالبان در رسانهها، این گروه را متفاوتتر از گذشته نشان دهند؛ و همزمان با این، زیر عنوان کمک به افغانستان، هفتهوار چهل میلیون دالر به گروه طالبان پرداخت کردهاند.
بر اساس ادعای دولت آمریکا، این کشور در بیش از دو سال گذشته، بیشتر از ۲ میلیارد دالر به افغانستان تحت سلطهی طالبان کمک کرده است.
اما حالا پس از نزدیک به سه سال حاکمیت طالبان در افغانستان، نشانههایی از روگردانی دولت آمریکا از طالبان مشاهده میشود. کارشناسان به این باوراند که طالبان نتوانسته یا نخواستهاند آنچه را برای آمریکاییها در دوحه تعهد کرده بودند، عملی سازند.
اینکه چه مواردی شامل این تعهد است، مشخص نیست. ازاینجهت، از یکسو تعهد شکنی طالبان و از سوی دیگر بدنامی این گروه در عرصه جهانی باعث ایجاد سروصداهای در داخل امریکا شده است.
بهتازگی سناتور مارکو روبیو، طالبان را یک سازمان تروریستی عنوان کرده و این گروه را به سو استفاده از کمکهای خارجی متهم کرده است.
آقای روبینو لایحهای را برای شفاف شدن توزیع کمکهای ملل متحد در افغانستان زیر عنوان «تمویل تروریسم متوقف شود»، به کانگرس این کشور ارائه کرده است که در صورت تصویب، حکومت امریکا را از «ارایه کمکهای اختیاری و درخواستشده برای افغانستان به سازمانملل» موقتاً منع میکند.
روبیو به فاکس نیوز گفته است که «سازمانهای تروریستی مانند طالبان، نباید از پول مالیاتدهندگان آمریکایی سود ببرند. متأسفانه، این سناریویی است که عملا در پیش چشم ما اتفاق میافتد. تا زمانی که اطمینان حاصل نکنیم، کمکهای مذکور به سازمانملل به حالت تعلیق در بیاید.»
بر بنیاد این لایحه، کمکهای امریکا به افغانستان پسازآن از سر گرفته خواهد شد که وزارت خارجه امریکا در کمیتههای روابط خارجی و تخصیص کانگرس تایید و تثبیت کند که طالبان از این کمکها استفاده نمیکند.
از سوی دیگر بر اساس گزارش سال گذشته جان ساپکو، سربارزس کمکهای امریکا به افغانستان، این کشور ابزاری برای نظارت و جلوگیری از دسترسی طالبان به کمکهای بشردوستانه امریکا به مردم افغانستان، در اختیار ندارد.
او گفته بود که طالبان برای استفاده از کمکهای خارجی، در سازمانهای امدادی و خیریه نفوذ کرده یا سازمانهای جعلی مشابه را ایجاد کردهاند.
انستیتوت صلح امریکا نیز در گزارشی برای اداره کمکهای بینالمللی امریکا گفته است که طالبان «در اکثر برنامههای کمکرسانی سازمانملل رخنه کرده است.»
این مباحث نشان میدهد که طالبان آن طوری که آمریکاییها میخواستند باب میل آنها عملنکردهاند و نهتنها باعث برآورده شدن خواستههای آمریکا نشدهاند که بدنامی نیز در عرصه بینالمللی برای این کشور ایجاد کردهاند. از این جهت گفته میتوانیم که همین دو امر احتمال تغییر سیاست دولت آمریکا در قبال قطع همکاری با طالبان را محتمل میسازد.