نقش شبکه‌های اجتماعی در پیروزی ترامپ

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/08/21
11:18 ق.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : پیروزی دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تا هنوز از منظرهای مختلفی بررسی شده است. یکی از منظرهایی که کم‌تر بدان پرداخته شده، ربط پیروزی او با ظهور عصر شبکه‌های اجتماعی است. آیا پیروزی ترامپ با ظهور عصر شبکه‌های اجتماعی ربط دارد یا خیر؟

پیروزی دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تا هنوز از منظرهای مختلفی بررسی شده است. یکی از منظرهایی که کم‌تر بدان پرداخته شده، ربط پیروزی او با ظهور عصر شبکه‌های اجتماعی است. آیا پیروزی ترامپ با ظهور عصر شبکه‌های اجتماعی ربط دارد یا خیر؟
عصر امروز را بسیاری‌ها عصر شبکه‌های اجتماعی می‌نامند. تحلیل‌گران معتقداند که در عصر شبکه‌های اجتماعی چند چیزی اتفاق افتاده است که به ظهور امثال ترامپ در حوزه سیاست کمک کرده‌اند:
1) رسانه‌زدایی:
تا دیروز آن‌چه که بر دنیای اطلاع‌رسانی و ارتباطات حکومت می‌کرد، رسانه‌های سنتی مانند رادیو و تلویزیون بود. در این عصر، جریان اطلاع‌رسانی در اختیار رسانه‌هایی مانند سی.ان.ان و بی بی سی بود. ساختار این رسانه‌ها طوری بود که جریانِ انتقال اطلاعات در آن‌ها یک طرفه بود. این رسانه‌ها عامل تولید و انتقال اطلاعات بودند و مخاطبان شان فقط گیرنده و مصرف‌کننده‌ی آن. ارتباط دوطرفه وجود نداشت.
اما با ظهور شبکه‌های اجتماعی، دیگر عصر ارتباطات یک‌طرفه پایان یافته و جای خود را به ارتباطات دوطرفه داده است. امروزه ما تنها گیرنده و مصرف‌کننده‌ی پیام نیستیم، بلکه تولیدکننده و انتقال‌دهنده‌اش نیز هستیم. به تعبیر دیگر، ما امروزه تماشاگر منفعل نیستیم، بلکه هر کسی که یک گوشی هوشمند و یک حساب کاربری در اختیار دارد، می‌توان در جریان نشر و پخش و تولید اطلاعات نقش فعال ایفا کند. جریان اطلاع‌رسانی، دیگر نیاز به نماینده‌ها و واسطه‌های مانند خبرنگار ندارد. خبرنگار، مرده است و عصر نمایندگی پایان یافته است. دیگر کسی خود را محتاج خبرنگاران فکر نمی‌کند، بلکه هر کسی می‌خواهد مستقیما در جریان اطلاع‌رسانی نقش داشته باشد و خبرنگار خود باشد. عصر نمایندگی در اطلاع‌رسانی پایان یافته و عصر ارایه‌ی مشترک فرارسیده است.
2) مرگِ سیاست‌مدار:
شاید بپرسید که پایان عصر نمایندگی در حوزه اطلاع‌رسانی چه تاثیری می‌تواند در دنیای سیاست داشته باشد.
در پاسخ خواهم گفت که پایان عصر نمایندگی در حوزه‌ی اطلاع‌رسانی، مرگِ سیاست‌مدار را نیز رقم زده است. بیونگ-چول هان درست می‌گوید که «سیاست به عنوان یک عمل راهبردی، به قدرت اطلاعات نیازمند است.» دیروز مردم به سیاست‌مداران حرفه‌ای و آن‌هایی که از سلسله‌مراتب حزبی بالا آمده بودند، رای می‌دادند. چون تصور می‌کردند که آن‌ها بر تولید و پخش اطلاعات تسلط دارند و فکر می‌کردند که مسوولان احزاب بیش‌تر خم و پیچ دنیای سیاست را از بقیه می‌دانند. به همین دلیل، مردم نیاز به نمایندگی در عرصه‌ی سیاسی احساس می‌کردند و به وساطت احزاب به نامزدان رای می‌داند.
اما در عصر شبکه‌های اجتماعی، همان طوری که مردم می‌‎گویند «من خبرنگار خودم هستم»، این را نیز می‌گویند که «من رای‌دهنده‌ی خودم هستم و نیازی به دیکته احزاب و سیاست‌مداران حرفه‌ای ندارم.»
ظهور این وضعیت جدید باعث می‌گردد که مردم کم‌تر در رای‌دهی به دیکته‌ی احزاب تن بدهند.
پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نتیجه‌ی چنین وضعیتی است. زیرا ترامپ به قشر نخبگان مستقر در واشنگتن تعلق ندارد و از میان الیت سیاسی برنخاسته و سلسله‌مراتب حزبی را در حزب جمهوری‌خواه طی نکرده است. با این همه مردم به او رای دادند بدون این‌که به این امر نگاه کنند که آیا او سیاست‌مدار حرفه‌ای است یا خیر.
3) پایان حقیقت:
یکی دیگری از تفاوت‌های شبکه‌های اجتماعی با رسانه‌های سنتی، عدم کنترول این شبکه‌ها توسط یک هیئت تحریریه است. شما نمی‌توانید مطالب دروغ، توهین‌آمیز و آلوده به تهمت و افترا را در یک روزنامه نشر کنید. چون در هر روزنامه، یک‌سری سلسله‌مراتب و هیئت تحریریه‌ای وجود دارد که پیش از نشر حتما آن را مرور می‌کند، اما فیسبوک و تویتر جایی است که هرچه را دل تنگ‌تان بخواهد می‌توانید بدون کدام ممانعت و مزاحمت در آن اشتراک‌گذاری کنید.
این در واقع به معنای حقیقت است. یعنی در شبکه‌های اجتماعی، اخبار جعلی بیش‌تر از حقیقت وجود دارد.
از شبکه‌های اجتماعی، سیاست‌مدارانی که خیلی پای‌بند حقیقت نیستند، به خوبی می‌توانند استفاده کنند. ترامپ از آن جمله سیاست‌مدارانی است که تبلیغاتش متکی بر دروغ است. در دور اول ریاست جمهوری او، واشنگتن پست اعلام کرد که ترامپ در طی چهار سال حکومت خود بیش از ۳۰۵۷۳ دروغ گفته است. معنای دیگری این سخن این است که شبکه‌های اجتماعی بهشت دروغ‌گویان و از آن جمله ترامپ است و به این طریق نقش فوق‌العاده‌ای در پیروزی او داشته است.