اینترنت در افغانستان؛ پول‌های که برای فحاشی‌های نجیب بروت هدر می رود
روز که گذشت یعنی ۲۹ اکتبر در تقویم جهانی به عنوان روز جهانی اینترنت نام گذاری شده است. بدون شک اینترنت نقش بسیار پررنگی در زندگی امروز بشر دارد. از جمله تأثیرات بسیار مهم اینترنت، ارتقای سطح تحصیلات و دسترسی به اطلاعات است. با اینترنت، امکان دسترسی به اطلاعات مرتبط با هر موضوعی به راحتی وجود دارد. این باعث شده است که افراد به راحتی بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را برای یادگیری و تحصیلات مورد نیاز دسترسی پیدا کنند.
اینترنت برای اولین بار در دهه ۶۰ میلادی توسط امریکا ابداع و مورد استفاده ارتش این کشور قرار گرفت. از سال ۲۰۰۰ به بعد، با ارائه‌ی اینترنت پهنای باند بیشتر و ظهور فناوری‌های جدیدی مانند تلفن همراه و دستگاه‌های هوشمند، استفاده از اینترنت به شدت گسترش یافت و به عنوان یکی از ابزارهای اصلی ارتباطی و تجاری در سراسر جهان شناخته شد.
در حال حاضر، یکی از مهمترین کاربردهای اینترنت، ارتباطات اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر، تلگرام، اینستاگرام و… است که به کاربران اجازه می‌دهند با یکدیگر در ارتباط باشند و اطلاعات را به اشتراک بگذارند.
اینترنت همچنین به عنوان یک منبع بزرگ اطلاعاتی و آموزشی شناخته شده است. وب سایت‌هایی بزرگ مانند ویکی پدیا و… به کاربران اینترنت امکان می‌دهند تا به راحتی به اطلاعات و آموزش‌های مختلف دسترسی پیدا کنند.
در افغانستان هم اینترنت طی دو دهه گذشته بسیار سریع انکشاف یافت. مخصوصا پس از به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر، استفاده از اینترنت روز به روز بین مردم بیشتر گردید. امروز در افغانستان استفاده اعظمی اینترنت برای ورود به شبکه‌های اجتماعی و حضور در این میدان گرم است.
با این حال استفاده از اینترنت به طور کلی و همچنین به گونه موردی در کشور، مزایا بسیار زیاد و در عین حال اگر نگوییم مضرات، حداقل چالش‌هایی را نیز دارد:
_اولین نکته منفی در مورد استفاده از اینترنت که احتمالا بسیاری روی آن حساس هستند، عدم مصئونیت حریم خصوصی افراد است. یکی از نگرانی های همیشگی کاربران اینترنت بویژه آنان که در فضای مجازی مانند فیسبوک، توییتر، تلگرام و… حضور دارند، دست‌برد به حریم خصوصی این افراد است. کاربران اینترنت اکثرا این نگرانی را دارند که با ورود به اینترنت، اطلاعات خصوصی آنان چه از سوی مالکان پلتفرم ها و چه هکرها به سرقت رفته و یا منتشر شود. از این رو یکی از مضرات یا چالش‌ها استفاده از اینترنت، این مورد می باشد.
_نکته منفی دیگر در زمینه استفاده از اینترنت دسترسی آسان به مطالب و تصاویر مستهجن است که برای افراد جامعه بویژه جوانان و نوجوانان به شدت تاثیر مخرب دارد. اینترنت سبب می شود که جوانان به راحنی به محتواهای پورنوگرافی دسترسی داشته باشند. از این رو محتوای نامناسب گروه‌های سنی یکی از مهمترین معایب اینترنت است. تصاویر جنسی برای افراد نابالغ مهمترین آن است که در اینترنت فراوان یافت می شود. بنابر این محتویات جنسی که با سهولت در اینترنت عرضه می شود، عوارض جبران ناپذیری چه برای بسیاری از افراد جامعه بویژه کودکان و جوانان خواهد داشت.
_مورد منفی دیگر در زمینه استفاده از اینترنت، انزوای اجتماعی و عواقب آن است که در پی دارد. اینترنت و اعتیاد به آن باعث گوشه نشین شدن شخص شده و در نهایت او را افسرده و چاق می کند. چون اجازه نمی دهد او به بیرون رفته یا نزدیک خانواده باشد. همچنین بین خانواده‌ها فاصله ایجاد می‌کند. اینترنت سرگرم کننده است و هر چیزی که به اینترنت مربوط باشد می‌تواند اعتیاد آور باشد. از جمله‌ی این موارد می‌توان به گشت و گذار بیش از حد در اینترنت، قمار بازی آنلاین، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های اینترنتی اشاره نمود. از سویی هم استفاده از اینترنت در جوامع مانند افغانستان که روابط اجتماعی و خانوادگی در آن بسیار نزدیک و گسترده است، سبب دوری شده و به نوعی آسیب اجتماعی و دوری اعضای خانواده را در پی داشته و دارد.
با این وجود اما اینترنت مزایایی بیشتری نسبت به معایب آن دارد. اگر بخواهیم تک تک مزایای استفاده از اینترنت را بازگو کنیم، طبعا در این نبشته نمی گنجد؛ ولی به صورت فشرده می شود به مزایای از جمله دستیابی به اطلاعات به طور آنی و همچنین این‌که مردم این امکان را می دهد که براحتی و به سرعت به یکدیگر ارتباط برقرار کنند اشاره کرد. از جانب دیگر مهمترین مزیت استفاده از اینترنت، قابلیت دسترسی به منبع جهانی اطلاعات است. کاربران قادرند به جستجوی منابع بپردازند و نتایجی معتبر از منابع جاری و قدیمی به زبان های گوناگون، و حتی از طریق گوشی های همراهشان استخراج کنند. همچنین اینترنت امکان دسترسی آسان و سریع را ایجاد کرده است.
در مقایسه با استفاده از منابع چاپی گوناگون، کاربران برای جستجو از طریق اینترنت به میزان زیادی در زمان صرفه جویی می کنند.
در بخش اکادمیک و علنی هم قابلیت استفاده از اینترنت برای مطالعات طولانی، محققان را قادر می سازد داده ها و اطلاعاتشان را با سرعت زیادی گردآوری کنند، و صرفنظر از موقعیت مکانی و جغرافیایی افراد و موضوعات مورد مطالعه شان به دیتای مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند. همان طور که در بالا اشاره شد، با استفاده از اینترنت برقراری ارتباط از طریق چت و شبکه های اجتماعی به افراد کمک کرده است به آسانی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و بطور پیوسته از هم خبردار باشند. بر خلاف نامه که یک یا چندین روز طول می کشد تا به مقصد خود برسد، اینترنت این قابلیت را ایجاد کرده است که بلافاصله پیام ها بین افراد رد و بدل شود. همینطور امکان برقراری ارتباط ویدئویی که از طریق اینترنت امکانپذیر شده است هم در زمینه ی حفظ روابط خانوادگی بسیار کمک کرده است، و هم از نظر شغلی و حرفه ای، جایگزین بسیاری از سفرهای کاری شده است که با برقراری ویدئو کنفرانس باعث صرفه جویی های زیادی در هزینه و زمان شده است.
از جانب دیگر برای خرید و فروش اینترنت نهایت کمک را نموده است. یعنی خرید بصورت آنلاین نیز قابلیتی است که تبدیل به مزیتی بزرگ برای بسیاری مصرف کنندگان شده است، بطوریکه عادت های خرید این افراد را بطور کل تغییر داده است، چرا که این روش خرید، امکان مقایسه ی قیمت ها و مشخصات کامل کالا ها را برای مخاطبان فراهم می کند. بنابراین فرآیند خرید را تبدیل به فرآیندی مطمئن، راحت، سریع و خوشایند کرده است.
با این وجود اما در افغانستان امروز اینترنت با مزیت‌ها و معایب که در بالا ذکر شد، در کنترل طالبان است. حکومت طالبان علاوه بر دسترسی به اطلاعات افراد، اما چالش‌های نیز بوجود آورده و خواهد آورد. وضع محدودیت بر عدم استفاده از تصاویر زنده جان یک نمونه آن است. همچنین احتمال بستن تلویزیون‌ها که میلیون‌ها مخاطب را از طریق اینترنت و ماهواره و… از اوضاع کشور باخبر می‌کرد، محدودیت دیگری است که وضع گردیده است. همچنین بعضی از محدودیت‌های که در زمینه خرید و فروش اینترنتی که تاثیر منفی روی اقتصاد کشور می گذارد.
به هر حال، امروزه اینترنت به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای معلوماتی، تجاری و تبلیغاتی به شمار می‌رود. اینترنت تاثیر زیادی بر روی سبک زندگی و کسب وکارهای مختلف دارد و احتمالاً در آینده نیز به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای ارتباطی و تجاری در جهان به کار گرفته خواهد شد.
به عنوان نکته آخر، نیاز است که فرهنگ استفاده از اینترنت در افغانستان نهادینه شود. مراکز فرهنگی، اجتماعی و فعالین واقعی عرصه مجازی از این فضا برای ایجاد تغییرات مثبت در کشور و پایگاهی برای نهادینه ساختن وحدت و دوری از تفرقه های قومی و مذهبی باید بهره برداری کنند. همچنین به کسانی‌که در فیسبوک، توییتر و بویژه تیک‌تاک در سال‌های اخیر آدرس‌های فحاشی و بذله گویی راه اندازی کرده اند و جز این‌که پول و وقت مردم را هدر می دهند، باید “نه” گفته شود.
نویسنده: غلام رضا سادات
