مذهب کنار مذهب؛ همدلی و همگرایی شیعه و سنی در افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1403/02/27
11:52 ق.ظ
بازدید: 20

پایگاه خبری تحلیلی روایت : البته آنچه در صدور این اعلامیه‌ها و حواشی آن قابل توجه است، این است ‌که افغانستان نمونه موفقی از زندگی برادرانه شیعه و سنی کنار هم هستند. هرچند که بیانیه‌ای شورای علمای شیعه اولین و آخرین و تنها سند توصیه به برادری میان شیعه و سنی افغانستان نبود و نیست، ولی در شرایطی که شیعیان طی چند سال گذشته همواره مورد حملات هدف‌مند تروریستی قرار گرفته و تلاش‌های زیادی در جهت ایجاد و اشتعال‌ جنگ فرقه‌ای میان شیعه و سنی صورت گرفته، اما امثال بیانیه‌های شورای علمای شیعه افغانستان که پس از سیلاب اخیر بغلان و توصیه به کمک فوری و همدردی با سیلاب زدگان حوزه شمال شرق کشور که عموما سنی ها هستند، صادر شده، نشان می دهد که اختلاف افکنی گروه‌های تروریستی در جهت فاصله میان مذاهب شکست خورده و رابطه تاریخی و غیر قابل گسست شیعه و سنی در افغانستان مثل همیشه پابرجا است.

پس از جاری شدن سیلاب‌ها در چند روز اخیر در ولایات مختلف کشور، به ویژه بغلان که در کنار خسارات هنگفت مالی جان صدها تن از هموطنان ما را گرفت، شورای علمای شیعه کشور در واکنش به این رویداد، ضمن ابراز غم شریکی با خانواده‌های داغ دیده از تمام مردم، موسسات خیریه، دفاتر مراجع تقلید و حکومت ط-البان خواسته تا به هر طریق ممکن در اسرع وقت به کمک آسیب دیدگان بشتابند و به وظایف اسلامی و انسانی خود عمل نمایند.

البته آنچه در صدور این اعلامیه‌ها و حواشی آن قابل توجه است، این است ‌که افغانستان نمونه موفقی از زندگی برادرانه شیعه و سنی کنار هم هستند. هرچند که بیانیه‌ای شورای علمای شیعه اولین و آخرین و تنها سند توصیه به برادری میان شیعه و سنی افغانستان نبود و نیست، ولی در شرایطی که شیعیان طی چند سال گذشته همواره مورد حملات هدف‌مند تروریستی قرار گرفته و تلاش‌های زیادی در جهت ایجاد و اشتعال‌ جنگ فرقه‌ای میان شیعه و سنی صورت گرفته، اما امثال بیانیه‌های شورای علمای شیعه افغانستان که پس از سیلاب اخیر بغلان و توصیه به کمک فوری و همدردی با سیلاب زدگان حوزه شمال شرق کشور که عموما سنی ها هستند، صادر شده، نشان می دهد که اختلاف افکنی گروه‌های تروریستی در جهت فاصله میان مذاهب شکست خورده و رابطه تاریخی و غیر قابل گسست شیعه و سنی در افغانستان مثل همیشه پابرجا است.

با این‌که افغانستان کشوری است که به لحاظ مذهبی و قومی، بافتی ترکیبی دارد؛ زیرا کشور از مذاهب و اقوام مختلف تشکیل شده است؛ چنانچه بر اساس اطلاعات جامعه شناسی حدود ۳۵ قوم و نژاد و چند مذهب در آن زندگی می‌کنند. از سوی هم در حالی‌که اختلاف و شکاف قومیت، زبان و مذهب در کشورهای مختلف از جمله کشورهای در حال توسعه، سه شکاف عمده برای ایجاد تنش و بحران می باشد، اما در افغانستان با اطمینان می توان گفت که حداقل مذهب از این امر مستثنا بوده است. زیرا مردمان کشور در طول تاریخ پس از اسلام تا امروز و با تمامی تبلیغات افراطی و زهرآکین که صورت گرفته و می‌گیرد، با آن‌هم اما فقط با گونه‌ای از اسلام متعادل سنتی همراه و همقدم بوده‌اند که برخاسته از اثرگذاری عرف و سنت‌های اجتماعی بر جامعه است و ساختار جامعه، حاصل ادغام مذهب و سنت‌های اجتماعی بوده که برای مردمان کشور وحدت و هم‌ پذیری را به میان آورده است.. البته این نکته را هم نباید نادیده گرفت که از جمله‌ی مذاهب اربعه اهل سنت، مذهب حنفی که اکثریت پیروان را در کشور‌ دارد، بیشترین نزدیکی را با مذهب شیعه دارد.

همچنین بخوانید: چرا تاریخ در افغانستان توقف کرده است؟

این نکته بسیار مهم است که به رغم کشتار شیعیان در سال های پسین اما این مسائل هیچ تنش و گسست مذهبی را نتوانسته میان شیعه و سنی بوجود آورد.

همان گونه که اشاره شد اکثریت اهل سنت در افغانستان پیرو مذهب حنفی هستند و همه می‌دانیم که امام ابوحنیفه، مبلغ یکی از متعادل‌ترین نگرش‌های فقهی بوده است. از همین رو است که با وجود هزینه میلیون‌ها دالر از سوی کشورهای متمول وهابی و همچنین اعمال زور از سوی طالبان و طرفداران مکتب دیوبندی و گروه داعش به عنوان نیروی آدم‌کش نیابتی، هیچ کدام از این دیدگاه ها نتوانسته در میان جامعه افغانستان به قرائت دینی اکثریت بدل شود. هرچند که این گونه دیدگاه‌های افراطی در میان جوانان و جذب آنان به این نگرش‌ها در آینده نگران کننده است و باید برای جلوگیری از آن فکری شود.

به هر حال تا زمان فعلی باوجود تمامی تلاش‌ها و کنش‌های که از سوی گروه های مختلف در جهت ایجاد اختلاف و تقابل میان شیعه و سنی صورت گرفته، این تلاش‌ها و رویکرد اما شکست خورده است. همه به یاد داریم که در سال های پسین و پس از حملات گروه های تروریستی علیه شیعیان، این سنی ها بودند که برای انتقال زخمی ها و اهدای خون پیش قدم بوده‌اند. پس از هربار حمله به مراکز و اماکن شیعیان، صدها جوان سنی پشت دروازه های بیمارستان ها برای اهدای خون به شیعیان صف کشیدند. امروز هم اگر شورای علمای شیعه افغانستان اعلامیه‌ی فوری در جهت کمک به هموطنان سنی که گرفتار سیلاب شده اند صادر می‌کند و مردم بامیان و غزنی و دایکندی کمپاین‌ جمع آوری کمک‌ راه‌ اندازی می‌کنند، نشان از شکست پروژه‌های اختلاف افکنانه گروه‌های تروریستی در کشور دارد.

همچنین بخوانید: جان بولتون: نباید برای جهان تصوری ایجاد شود که قبول کند طالبان مشروع اند

نوشته های مرتبط :