رقابت هند و پاکستان و پیامدش برای افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1403/02/19
11:23 ق.ظ
بازدید: 23

پایگاه خبری تحلیلی روایت : روز گذشته آصف درانی، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان، مدعی شده است که هند از طریق طالبان در افغانستان، گروه طالبان پاکستان را تمویل می‌کند. او گفته که دهلی نو حدود ۳۵ میلیارد روپیه هندی روی طالبان پاکستان هزینه می‌کند.پیش از این هم این دیپلومات پاکستانی گفته بود که پنج تا شش هزار جنگجوی طالبان پاکستانی در افغانستان پناه گرفته‌اند که با خانواده‌های خود به حدود هفتاد هزار نفر می‌رسند.اگر به حکومت های ۴۰ سال گذشته در افغانستان نگاه کنیم، رقابت هند و پاکستان در این ۴۰ سال کاملا مشهود بوده و بخش بزرگی از چالش‌های خلق شده در کشور نیز ناشی از مداخلات پاکستان و رقابت این دو کشور بوده است.

روز گذشته آصف درانی، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان، مدعی شده است که هند از طریق طالبان در افغانستان، گروه طالبان پاکستان را تمویل می‌کند. او گفته که دهلی نو حدود ۳۵ میلیارد روپیه هندی روی طالبان پاکستان هزینه می‌کند.

پیش از این هم این دیپلومات پاکستانی گفته بود که پنج تا شش هزار جنگجوی طالبان پاکستانی در افغانستان پناه گرفته‌اند که با خانواده‌های خود به حدود هفتاد هزار نفر می‌رسند.

اگر به حکومت های ۴۰ سال گذشته در افغانستان نگاه کنیم، رقابت هند و پاکستان در این ۴۰ سال کاملا مشهود بوده و بخش بزرگی از چالش‌های خلق شده در کشور نیز ناشی از مداخلات پاکستان و رقابت این دو کشور بوده است.

با این حال اما رقابت هند و پاکستان در طول سال‌های متمادی و پس از تاسیس این دو کشور و ایجاد روابط با افغانستان، پیامد فاجعه بار برای کشور داشته است؛ زیرا حکومت های مستقر در کابل به دلیل وابسته بودن به کشورهای بیرونی از جمله بلوک شرق، نخواستند که تعادل را در سیاست خارجی برقرار کنند.

وقتی‌که حکومت داود خان با سیاست ضد پاکستانی و روابط نزدیکی که با هند داشت، سرنگون شد، با روی کار آمدن حزب خلق و پرچم در افغانستان و آغاز جهاد مردم افغانستان، فرصت برای مداخله بیشتر پاکستان فراهم گردید. هند از حاکمیت خلق و پرچم و بعدها هم در دوان مقاومت اول از جبهه شمال حمایت می کرد، در مقابل پاکستان احزاب جهادی را دیوان و دفتر در اختیار در آنان قرار داده بود و همچنین طالبان را به وجود آورد. همین طور در بیست سال گذشته، مهمترین چالش افغانستان مربوط به رقابت هند و پاکستان بوده است، زیرا دولت های کرزی و احمدزی نتوانستند که تعادل در سیاست خارجی برقرار کرده و روابط با کشورها از جمله هند و پاکستان را بر اساس حسن تعامل دوجانبه تعریف کنند.

همچنین بخوانید: عوامل افزایش فقر در افغانستان

حالا اما پس از سلطه مجدد طالبان و با توجه به نارضایتی پاکستان از حضور طالبان پاکستانی در افغانستان و تنشی که اخیرا در روابط پاکستان با طالبان پیش آمد، هند این بار محتاطانه خود را به طالبان نزدیک کرده و اخیرا یک هیئت از وزارت خارجه این کشور نیز از کابل بازدید کرد. این مسئله سبب نگرانی پاکستان گردیده و در نهایت باعث شده تا باردیگر رقابت این دو کشور در افغانستان تحت کنترل طالبان داغ شود.

با این وجود به وضوح دیده می شود که پاکستان از نزدیکی طالبان با هند راضی نیست. پاکستان تلاش می کند تا نفوذ هند را در افغانستان محدود کند. از این رو از تمامی امکانات دست داشته خود استفاده می کند تا به این هدف نائل آید. البته طالبان هم در وضعیت دشواری قرار گرفته اند، زیرا از یک‌سو پاکستان قرار دارد که حیثیت کشور دوم را برای گروه داشته و نمی توانند به این کشور پشت کنند. از سوی دیگر برای جلب کمک‌های هند و همچنین کسب مشروعیت ناگزیر به ایجاد روابط با این کشور می باشند. البته به نظر نمی رسد که طالبان توان ایجاد تعادل در روابط با هند و پاکستان را داشته باشد، از این رو افزایش تنش و رقابت داغ تر میان این دو کشور در افغانستان در آینده انتظار می رود.

نکته آخر اینکه همان گونه که بارها بیان شده، مهمترین دلیل ناامنی‌ و عدم ثبات و پیشرفت در افغانستان مداخله پاکستان در افغانستان از جمله تلاش این کشور برای زدودن نفوذ هند بوده است. حالا بدون در نظر گرفتن جایگاه و حکومت طالبان که مشروعیت داخلی و بین المللی ندارند، هیچ حکومتی در افغانستان در بیش از ۴ دهه‌ی گذشته نتوانسته یا نخواسته که منافع این دو کشور رقیب را باهم جمع کند و تعادل در سیاست خارجی را برای دور نگه داشتن افغانستان از میدان جنگ نیابتی برقرار دارد. البته تا زمانی‌که این کار صورت نگیرد یعنی تعادل در سیاست خارجی افغانستان بر قرار نگردد و کشور از تحت نفوذ پاکستان و هند خارج نشود، قطعا مثل همیشه میدان رقابت این دوکشور قدرتمند اتمی خواهد بود.

همچنین بخوانید: «جبهه آزادی»: چهار عضو طالبان در یک حمله در کابل کشته شدند

نوشته های مرتبط :