رقابت روسیه و امریکا در افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1403/02/05
1:57 ب.ظ
بازدید: 30

پایگاه خبری تحلیلی روایت : حالا شاید برای بسیاری‌ها این پرسش مطرح باشد که چرا روسیه تلاش دارد که خود را نزدیک‌ترین کشور به طالبان نشان دهد و از آن طرف هم امریکا نیز با این‌که در ظاهر اعلام می‌کند که طالبان را به رسمیت نمی شناسد، اما در عمل در کنار ملاقات‌های فشرده سیاسی و نظامی علنی و سری با مقامات طالبان، بسته‌های چند ده میلیون دالری هر هفته ارسال می‌کند؟ آیا شرق و غرب در رقابت برای نفوذ بر طالبان قرار دارند؟ برای پاسخ چند نکته قابل ارزیابی است:

روز گذشته ضمیر کابلوف، نماینده ويژه ‎روسیه در امور افغانستان، در دیدار با مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی رییس الوزرای طالبان، گفت که مسکو خواهان واگذاری کرسی نمایندگی افغانستان در سازمان ملل به طالبان است. وی همچنین از امریکا خواست که دارای های بلوکه شده افغانستان را آزاد کند. البته این خواسته ها در حالی مطرح می‌شود که در طول بیش از دو سال گذشته، بر اساس گزارش ها، بیش از دو میلیارد پول نقد از سوی امریکا تحت عنوان بسته‌های کمکی، به بانک مرکزی تحت کنترل طالبان تحویل داده شده و از سویی هم امریکا چندین نشست و گفتگوی علنی و پنهان با سران طالبان در قطر و جاهای دیگر برگزار کرده است.

حالا شاید برای بسیاری‌ها این پرسش مطرح باشد که چرا روسیه تلاش دارد که خود را نزدیک‌ترین کشور به طالبان نشان دهد و از آن طرف هم امریکا نیز با این‌که در ظاهر اعلام می‌کند که طالبان را به رسمیت نمی شناسد، اما در عمل در کنار ملاقات‌های فشرده سیاسی و نظامی علنی و سری با مقامات طالبان، بسته‌های چند ده میلیون دالری هر هفته ارسال می‌کند؟ آیا شرق و غرب در رقابت برای نفوذ بر طالبان قرار دارند؟ برای پاسخ چند نکته قابل ارزیابی است:

اول این‌که افغانستان در طول تاریخ سیاسی خود باتوجه به موقعیت استراتژیک جغرافیایی که دارد، از اهمیت زیادی برای قدرت‌های منطقه و جهان برخوردار بوده است. تلاش انگلیس برای استعمار افغانستان و رسیدن به آسیای مرکزی در قرون ۱۸ و ۱۹، نشان از اهمیت بالای افغانستان داشت. همچنین این تلاش‌ها در چند صدسال اخیر و پس از تشکیل مستعمره ها و مرزبندی‌های جغرافیایی و سیاسی، اهمیت افغانستان را به عنوان چهار راه آسیای شرقی و غربی و آب های گرم و سرد، بیش از پیش مورد توجه کشورها قرار داد که همین مسئله سبب شد تا افغانستان به کانون زورآزمایی این قدرت‌ها برای سال های طولانی منجر شود. این زورآزمایی ها نگذاشت که افغانستان پیشرفت کند و نه حکومت مردمی و دمکراتیک داشته باشد.

همچنین بخوانید: در سال روان ۱۱۸ هزار تُن میوه تازه از قندهار به خارج از کشور صادر شده است

دوم، لشکرکشی شوروی سابق به افغانستان در ۱۹۷۹ و حضور نظامی نزدیک به ۱۰ ساله این کشور در افغانستان، با همین مبنا که افغانستان نقطه‌ی کنترول و رقابت با نفوذ غرب در آسیای جنوبی و مرکزی است، صورت گرفت. همه می‌دانیم که در دوران جهاد، کشورهای غربی که هیچ نقطه‌ی مشترکی با مجاهدین و مسئله جهاد افغانستان نداشتند، تاچه حد کمک نظامی و سیاسی را به جریانات و احزاب جهادی ارسال و گسیل کردند.

سوم؛ پس از شکست شوروی در جغرافیای استراتژیک افغانستان، امریکا در ۲۰۰۱ وارد عمل شده و به افغانستان لشکر کشید. هدف امریکا در کنار موارد دیگر، ایجاد پایگاه نظامی و سیاسی در افغانستان با هدف مقابله با قدرت‌های مانند روسیه، چین و ایران بود. اما همه دیدیم که با تقویت طالبان و فشاری که بر امریکا وارد شد، این کشور رویکرد خود را در برابر طالبان تغییر داده و سرانجام در یک معامله افغانستان را به طالبان واگذار کرد. با این‌که امریکا در بیست سال گذشته شانس اش را برای سلطه بر افغانستان آزمود، ولی با خروج نظامی از افغانستان همچنان با رویکرد جدید در تلاش سلطه و نفوذ بوده بوده است.

چهارم؛ امروز هم با توجه به اهمیت بالای افغانستان از نگاه موقعیت استراتژیک، هیچ قدرت جهانی و منطقه نمی تواند که بی‌خیال افغانستان شود. افغانستان برای همه قدرت‌ها حیثیت اتاق فرمان در قاره آسیا را دارد. از همین رو است که یک طرف روسیه قرار دارد که تمام تلاش این کشور زدودن نفوذ امریکا از منطقه است. موضع گیری‌های این کشور و خوش‌خدمتی های که برای طالبان دارد می‌کند، نه از روی همفکری، بلکه براساس قاعده بازی قدرت‌ها برای مقابله باهم و به خاطر تخریب وجهه امریکا نزد طالبان است. یعنی روسیه تلاش دارد که به طالبان بگوید که مثلا ما خواستار شناسایی حاکمیت این گروه به عنوان دولت مشروع هستیم، ولی امریکا مانع اصلی این امر می باشد.

همچنین بخوانید: مرگ یک تازه عروس در بدخشان در شب اول عروسی بر اثر گاز گرفتگی

در طرف دیگر این قضیه، امریکا قرار دارد. امریکا باوجود ترک افغانستان، همچنان به این کشور به عنوان نقطه کنترولی‌ رقیبان جهانی خود مانند روسیه و چین نگاه می کند. بسته های ارسالی دالر از سوی امریکا و نرم کردن زبان و خوی تند و تیز طالب در مقابل امریکا، تاحدودی جواب داده است. تلاش روسیه و کشورهای دیگر برای تخریب وجهه‌ امریکا نزد طالبان، با بسته های ارسالی ۴۰ و ۸۰ میلیون دالری، تاحالا خنثی شده است. امریکا این بسته‌های دالر را نه از روی صداقت و کمک برای مردم و رضا خدا، که صرفا برای تطمیع طالبان و بازی کردن نقش اول در منطقه ارسال می‌کند.

با این‌ وجود اما تلاش کشورها و قدرت‌ها در نفوذ و سلطه بر طالبان که در رقابت هم هستند، تا حالا نه چندان به نفع این کشورها تمام شده و نه به نفع مردم افغانستان. بسته های دالر امریکا پایه‌های اقتصادی دولت تمامیت خواه در کابل را مستحکم و تقویت کرده و اظهارات ضمیر کابلوف وجهه سیاسی طالبان و جایگاه این گروه را در حالی‌که به هیچ قانون تمکین ندارند، تاحدودی تقویت و بهبود بخشیده است. بنابر این تا اینجای کار از رقابت های قدرت‌ها و کشورهای جهان بر سر نفوذ و سلطه بر طالبان، فقط طالبان سود برده اند و تمام!

نوشته های مرتبط :