با کتاب‌های مدارس دینی می‌شود علوم عصری آموخت؟

دسته: تحلیل
نویسنده: احمد فرزاد
1403/05/09
2:13 ب.ظ
بازدید: 29

پایگاه خبری تحلیلی روایت : به تازگی وزیر معارف طالبان، در سخنرانی‌ در کابل، بر اهمیت آموزش علوم عصری تأکید کرده و آن را «فرض کفایی» برای جامعه افغانستان عنوان کرده است. او در مراسم تقدیر از پیشتازان کانکور ۱۴۰۳، اعلام کرد که برای حفظ حریم هوایی کشور و مقابله با تهدیدات خارجی، نظیر گشت‌زنی پهپادها، فراگیری علوم جدید ضروری است. این اظهارات ظاهرا نشان دهنده‌ی تمایل طالبان به پیشرفت در زمینه‌های علمی و فناوری است، اما واقعیت‌های موجود در نظام آموزشی تحت سلطه طالبان تناقضات جدی با این بیانات دارد.

به تازگی وزیر معارف طالبان، در سخنرانی‌ در کابل، بر اهمیت آموزش علوم عصری تأکید کرده و آن را «فرض کفایی» برای جامعه افغانستان عنوان کرده است. او در مراسم تقدیر از پیشتازان کانکور ۱۴۰۳، اعلام کرد که برای حفظ حریم هوایی کشور و مقابله با تهدیدات خارجی، نظیر گشت‌زنی پهپادها، فراگیری علوم جدید ضروری است. این اظهارات ظاهرا نشان دهنده‌ی تمایل طالبان به پیشرفت در زمینه‌های علمی و فناوری است، اما واقعیت‌های موجود در نظام آموزشی تحت سلطه طالبان تناقضات جدی با این بیانات دارد.

پس از به قدرت رسیدن طالبان، بسیاری از استادان و پژوهشگران دانشگاه‌های افغانستان به دلیل تغییرات گسترده در نظام آموزشی، ممنوعیت آموزش دختران و وضعیت ناامن کشور، مجبور به فرار از افغانستان شدند. در این میان، طالبان به جای تمرکز بر بهبود کیفیت آموزش در نهادهای آموزشی، بیشتر به گسترش مدارس دینی و افزایش تعداد مضامین دینی در برنامه‌های آموزشی پرداخته‌اند. این تغییرات شامل اعمال تغییرات گسترده در نصاب درسی و افزایش تعداد مضامین دینی در مکاتب و دانشگاه‌ها است که منجر به کاهش مضامین علمی و ضروری از جمله، علوم سیاسی، فلسفه، تکنولوژی و علوم مدرن امروزی شده است.

کتاب‌هایی که در مدارس دینی تحت مدیریت طالبان تدریس می‌شود، عمدتاً منابعی هستند که در دهه‌های گذشته توسط ملاهای پاکستانی و ملاهای درس‌خوانده‌ی افغانستان در پاکستان، نوشته شده‌است. این منابع به طور عمده بر مباحث دینی مورد پسند طالبان تمرکز دارد و در بسیاری موارد مخالف مباحث علمی و تکنولوژی مدرن است. به صورت کل، کتاب‌های آموزشی در مدارس دینی بیشتر به مباحثی می‌پردازند که مرتبط با نیازهای روز جامعه علمی مدرن و امروزی نیست.

همچنین بخوانید: یک مرد در خوست سه عضو خانواده‌ی خود را کشت

با وجود این تغییرات در نظام آموزشی و تمرکز بر آموزش دینی، نهادهای دولتی و کرسی‌های دانشگاهی به افرادی سپرده شده است که به نحوی از دانش‌آموختگان همین مدارس دینی هستند. این امر باعث شده که سیستم آموزشی افغانستان به شدت از منابع انسانی با تجربه و آموزش‌های مدرن محروم گردد. در چنین شرایطی، این سوال مطرح می‌شود که حتی اگر طالبان بخواهند علوم عصری را آموزش دهند، چگونه، در کجا، با چه کسانی و با چه زیرساخت‌هایی می‌توانند این کار را انجام دهند؟

عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و منابع انسانی متخصص، چالش‌های بزرگی را برای آموزش علوم جدید در افغانستان تحت سلطه‌ی طالبان ایجاد کرده است. نهادهای آموزشی که بیشتر به گسترش آموزش‌های دینی می پردازند، از امکانات و منابع مورد نیاز برای آموزش علوم مدرن و کارآمد محروم هستند. علاوه بر این، بسیاری از افراد مسئول در سیستم آموزشی، به دلیل وابستگی به منابع آموزشی دینی و عدم برخورداری از تجربه‌های علمی مدرن، نمی‌توانند به طور مؤثر علوم جدید را به دانش‌آموزان و دانشجویان منتقل کنند.

تناقض میان اظهارات وزیر معارف طالبان و وضعیت واقعی آموزش در افغانستان، نشان‌دهنده‌ی چالش‌های عمده‌ای در تحقق اهداف به ظاهر “مدرن آموزشی” آن‌ها است. اگرچه طالبان بر ضرورت آموزش علوم عصری تأکید کردند، اما واقعیت‌های موجود در نظام آموزشی تحت سلطه آن‌ها نشان‌دهنده‌ی مشکلات جدی در اجرای این اهداف است.

در نتیجه، تغییرات گسترده در نصاب درسی و تمرکز بر مضامین دینی، به همراه عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و منابع انسانی با تجربه، تحقق اهداف آموزشی مدرن را در افغانستان دشوار می‌سازد. برای دستیابی به پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی امروزی در افغانستان، لازم است تغییرات بنیادی در نظام آموزشی صورت گیرد و توجه ویژه‌ای به بهبود کیفیت و تنوع آموزشی مدرن معطوف شود. در غیر این صورت، تحقق اهداف آموزشی مدرن در افغانستان دور از دسترس، دشوار و غیر منطقی به نظر می‌رسد.

همچنین بخوانید: عبدالرشید دوستم: طالبان افغانستان را به مرکز تجهیز تروریستان بین‌المللی تبدیل کرده است

نوشته های مرتبط :