استاد ربانی شهید؛ دو خاطره و یک نقد کوچک

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/06/28
12:52 ب.ظ
بازدید: 28

پایگاه خبری تحلیلی روایت : فردا 29 سنبله، سالروز شهادت فرهیخته مردی می باشد که دنیا وی را «پیر خرد منطقه» می‌خواندند؛ آن مرد، استاد برهان الدین ربانی است. استاد برهان الدین ربانی که نزدیک به نیم قرن یکی از شخصیت‌های مطرح و اثرگذار در مسایل افغانستان بود، درست، در سال ۱۳۹۰ در چنین روزی، به دست سیاه دلان انتحاری به شهادت رسید. او در حالی توسط متحجران قرن، ترور شد که رییس شورای عالی صلح بود و مسوولیت پروسه آشتی ملی را به عهده داشت. سخن گفتن پیرامون شخصیت و همه ابعاد زندگی این مرد، قلمی تواناتر و فرصت بیش‌تر می‌خواهد، اما من تلاش خواهم کرد تا با ذکر دو خاطره از سال‌های پسین زندگی عزتمند آن، یاد و خاطره‌ی آن را گرامی بدارم.

فردا ۲۹ سنبله، سالروز شهادت فرهیخته مردی می باشد که دنیا وی را «پیر خرد منطقه» می‌خواندند؛ آن مرد، استاد برهان الدین ربانی است.
استاد برهان الدین ربانی که نزدیک به نیم قرن یکی از شخصیت‌های مطرح و اثرگذار در مسایل افغانستان بود، درست، در سال ۱۳۹۰ در چنین روزی، به دست سیاه دلان انتحاری به شهادت رسید.
او در حالی توسط متحجران قرن، ترور شد که رییس شورای عالی صلح بود و مسوولیت پروسه آشتی ملی را به عهده داشت.
سخن گفتن پیرامون شخصیت و همه ابعاد زندگی این مرد، قلمی تواناتر و فرصت بیش‌تر می‌خواهد، اما من تلاش خواهم کرد تا با ذکر دو خاطره از سال‌های پسین زندگی عزتمند آن، یاد و خاطره‌ی آن را گرامی بدارم.
خاطره نخست
چندسال پیش، بنیاد جهاد افغانستان، نشستی را به مناسبت سالروز خروج اتحاد جماهیر شوروی پیشین، از کشور برگزار کرده بود که در آن، جمع کثیری از رهبران جهادی، فعالان سیاسی و اعضای پارلمان اشتراک کرده بودند و در میان اشتراک‌ کنندگان استاد هم به نظر می‌خورد.
یکی از سخنرانان جلسه که عقده‌مندی‌های کهنه‌ ی تنظیمی با استاد داشت، با لحن غیرمودبانه، خطاب به او گفت: «من به همه رهبران جهادی احترام می‌گذارم، اما به مردم افغانستان می‌گویم که اگر رهبران جهادی در سنگرهای داغ مبارزه شهید نشدند و بلکه در بستر خواب و با مرگ طبیعی شان دنیا را ترک گفتند، در تشییع جنازه‌ای شان اشتراک نکنید.»
سخنران محترم می‌خواست دقیقاً به اتهامی اشاره کند که از نخستین سال‌های جهاد و مقاومت توسط برخی افراد معلوم الحال، و وابسته به رژیم کمونیستی وقت مطرح می‌گردید.
هواداران حزب دموکراتیک خلق افغانستان، برای آنکه بتوانند جنایات و وابستگی شان به قدرت‌های بیرونی را توجیه کنند و حقانیت جهاد برحق مردم افغانستان را زیر سوال ببرند؛ از همان نخستین روزهای پیروزی مجاهدین تبلیغات زهرآگینی را علیه جهاد و عناصر جهادی آغاز نموده و جهاد و مقاومت کشور را «جنگ قدرت» نامیدند.
یکی از پدیده‌های که این عناصر همواره بدان استشهاد می‌ورزیدند، قربانی شدن مردم عادی و سلامت رهبران بود.
آن‌ها می‌گفتند: “تاهنوز دیده نشده که یکی از رهبران جهادی شهید شده باشد. این در حالی است که همه شهدا ازتوده‌های مختلف مردم اند.”
من در آن محفل انتظار آن را داشتم که استاد بزرگوار پاسخ دندان شکنی به وی بدهد، اما وی سکوت را برگزید و تا پایان خاموش ماند. شاید نمی‌خواست پاسخ این اتهام را با حرف بگوید و منتظر فرصت دیگری بود، تا دلایل محکم و قناعت بخش‌تری ارایه کند که سرانجام ارایه کرد.
آری، استاد با خون سرخ و گلگون خود در روز ۲۹ اسد، نشان داد که همه‌ی این اتهامات، افترایی بیش نبوده و حقانیت جهاد مردم افغانستان خدشه‌پذیر نیست.
او نشان داد که رهبران جهادی ما نیز مرگی در بستر خواب را ترجیح نمی‌دهند و در آرزوی مرگ عزتمند می‌باشند.
من فکر می‌کنم شهادت استاد برهان الدین ربانی و جمع کثیری از یاران و همسنگرانش در چندسال پسین، دیگر پرونده ی این اتهام را بسته و همه‌ی مردم را به حقانیت جهاد و مقاومت باورمند گردانیده است.
خاطره دوم
چندسال پیش، یکی از روزها، عبدالشکور واقف حکیمی برایم زنگ زد که بیا با هم برویم نزد استاد، تا تو را به وی معرفی کنم. به اتفاق همدیگر رفتیم و استاد بزرگوار را در منزل شخصی شان در وزیر اکبرخان ملاقات کردیم.
استاد برایم پیشنهاد کرد که مسوولیت جریده «پیام جوان» را که ارگان نشراتی جوانان جمعیت اسلامی افغانستان می‌باشد، بپذیرم.
من این پیشنهاد را پذیرفتم، اما گفتم می‌خواهم از آدرس این جریده در برابر رشد بنیادگرایی و طالبانیزم در دانشگاه‌های کشور مبارزه کنم.
هیچ وقت فراموشم نمی‌شود که استاد بزرگوار با لحن بسیار آرام و مطمئن برایم گفت: “بنیادگراها را به حال خود شان بگذار، آن‌ها دشمنان فراوانی دارند. شما مسایل دیگری را مطرح کنید.”
من اگرچه در آن زمان در برابر حرف استاد چیزی نگفتم، اما فکر می کنم که این، یکی از اشتباهات عمده‌ی وی بود.
استاد متاسفانه خطر بنیادگرایی در افغانستان را خیلی جدی نمی‌گرفت. او حتا باری طالبان را فرشته‌های صلح خوانده بود. اما بی‌خبر از آنکه آن‌ها هیولاهای مرگ اند و حتا از ترور وی نیز ابا ندارند.