در کوچههای خاموش بلاکهای دانشگاه شهید استاد ربانی، چراغهای خانه استادان یکییکی خاموش میشود. تفنگها جای کتابها را میگیرند و گلولهها جای قلم را. طالبان آب و برق این خانهها را قطع کرده و دستور تخلیه دادهاند. خانههایی که برای نخبگان و دانشمندان کشور طراحی شده، اکنون برای تودههای جنگجو سپرده میشوند. استادانی که روزگاری ستون آموزش کشور بودند، امروز با بیخانمانی دستوپنجه نرم میکنند.
این اقدام که سایهی آوارهگی را بر سر استادان افکنده، پرسشهای جدی درباره احترام به جایگاه علمی و اجتماعی آنان برانگیخته است.
استادان میگویند طالبان از چند هفته بدینسو آب، برق و سایر خدمات این بلاکها را قطع کردند تا زمینه تخلیه را فراهم سازند. همزمان از آنان خواسته شده تا مقروضههای باقیمانده از زمان جمهوریت و امارت را پرداخت کنند، در غیر آن با برخورد قانونی مواجه خواهند شد.
این در حالی است که بیشتر ساکنان این خانهها، استادان متقاعد و زنان تنقیص شده هستند؛ کسانی که سالها در دانشگاه خدمت کردهاند، اما حقوق بازنشستگیشان تاکنون پرداخت نشده است.
آصف احمدی، مستعار یکی از استادان دانشگاه استاد ربانی است که بیش از سه دهه در بلاکهای همین دانشگاه زندگی کرده با چشمان خسته و مملو از نگرانی به خبرنگار روایت میگوید: «ما بیشتر عمر خود را صرف آموزش اولاد وطن کردیم. حالا اما نه حقوق داریم و نه خانه؛ تنها اخطار، فشار، توهین و تحقیر نصیب ما شده است.»
هارون کریم که مستعار یکی دیگر از استادان این دانشگاه است با گلایه از آیندهی نامعلوم میافزاید: «طالبان جنگجویان خود را در خانههای ما جابهجا میکنند. این کار هم ما را بیخانمان میسازد و هم به مقام دانش و دانشگاه بیاحترامی میکند.»
کاکا رووف که کمرش در صفا کاری و مراقبت از این خانهها خم شده است، میگوید: بسیاری از این استادان بیش از سی سال در این بلاکها سکونت داشتهاند، اما حالا بهزور تفنگ اخراج میشوند.
دیوارهای این خانهها خاطرات کودکی فرزندانشان، غمها و شادیهای زندگی مشترک را در خود ثبت کرده است. حالا اما همه آن خاطرهها در سایه تهدید به تخلیه قرار گرفته و ساکنان، توانایی خرید یا اجاره خانه جدید را ندارند.
استادان میگویند بارها به وزارت تحصیلات عالی طالبان و شخص «ندا محمد ندیم» مراجعه کردهاند، اما در برابر دادخواهیشان بیاعتنایی دیدهاند. این بیپاسخی، ناامیدی و پریشانی آنان را بیشتر ساخته است.
پیشتر، شماری از استادان دانشگاه پولیتخنیک کابل و نیز استادانی در شهرهای مزارشریف و هرات به روایت گفته بودند که وزارت تحصیلات عالی طالبان در نامهای رسمی، از آنان خواسته است خانههای مسکونیشان را تخلیه کنند.
استادانی که ستونهای آموزش کشور بودهاند، امروز خود نیازمند حمایت جامعهاند. آنها میپرسند که اگر نتیجهی دههها خدمت صادقانه، محرومیت و بیخانمانی باشد، پس چه انگیزهای برای نسلهای آینده خواهد ماند؟
سرنوشت این خانهها تنها یک نزاع ملکی نیست؛ آزمونی است برای عدالت، حرمت علم و جایگاه معلم در کشوری که بیش از هر زمان دیگر به دانش و خرد نیاز دارد.