طالبان در تازهترین اعلامیه خود در باره مراسم محرم، سخنان متناقضی مطرح کرده است: این گروه از یکسو گفته است که شیعیان در برگزاری مراسم مذهبی شان آزاداند و از سوی دیگر گفته است که در ایام محرم نباید گردهماییهای بزرگ برگزار شود و از رفتوآمدهای گروهی نیز جلوگیری گردد.
طالبان علت این محدودیتها را مسایل امنیتی اعلام کردهاند؛ این در حالی است که سخنگویان این گروه همیشه تامین امنیت سرتاسری در کشور را به عنوان یکی از دستاوردهای شان یاد کرده و حضور گروههای تروریستی را انکار کردهاند.
محدودکردن مراسمهای محرمی را میتوان اقدام تبعیضآمیز دیگری طالبان علیه برادران اهل تشیع در افغانستان دانست. طالبان از روزی که به قدرت رسیدهاند، یک حکومت تکقومی و تک مذهبی تشکیل داده و در برابر زنان، اقوام غیرپشتونی و اقلیتهای مذهبی دست به اقدامات تبعیضآمیز زدهاند.
مقابله با اقدامات تبعیضآمیز طالبان نیاز به همبستگی مذاهب و اقوام در کشور دارد. اگر این همبستگی را بخواهیم از محرم آغاز کنیم، باید به این دو نکته عمل کنیم:
یک: محرم را به یک مذهب تقلیل ندهیم:
مراسم عاشورای حسینی، مراسم یادبود از شهادت حضرت امام حسین، نواده پیامبر خدا، است. برگزاری این مراسم اختصاص به مذهب خاص نداشته، بلکه وظیفه همه مسلمانان است. طالبان دوست دارند که برگزاری این مراسم را آیین مذهبی ویژهی شیعیان بخوانند، اما واقعیت این است که اهل سنت افغانستان که حنفیمذهباند نیز در دوستداشتن اهل بیت پیامبر شبیه شیعیان و قریب به آنان است. عبدالجلیل رازی از متکلمان معروف تایید میکند که در میانِ مکاتب اهل سنت حنفیان در حبِ حضرت علی و اهل بیتِ پیامبر بیشتر از بقیه به اهل تشیع نزدیکاند. او به طور نمونه اشاره میکند به محبتِ ویژهی حنفیانِ خراسان، ماوراءالنهر، ترکستان و غزنه به حضرت علی و خانوادهی پیامبر. یکی از سلسلههای شاهیِ که در گسترش حنفیت در بیشتر قلمرو جهان اسلام نقش داشت، ترکان سلجوقی بود. آنهایی که تاریخ حنفیت را مطالعه کردهاند میدانند که گسترش حنفیت از ماوراءالنهر تا آناطولی و آسیای صغیر از کارنامههای درخشانِ سلجوقیان است. در بابِ محبتِ آنها به حضرت علی و خانواده پیامبر آوردهاند که سربازان ترک در مراسمهای عزاداری امام حسین شرکت میورزیدند و حتا در شهرهای کاملا سنیمذهب در دوران سلجوقیه این مراسم برگزار میشد.
بنابراین، بر اهل سنت افغانستان است که در ایام محرم، به ویژه در مراسم روز عاشورا، به صورت گسترده اشتراک کرده و محرم امسال را به روز اعلام همبستگی مردم افغانستان تبدیل کنند.
دوم: نافرمانی کنید!
یکی از عمدهترین پیامهای قیام امام حسین و رویداد کربلا استبدادستیزی است. حکومت امویان، حکومت مستبدی بود که بر مردم ظلم و ستم میکرد و غرق در تجمل و اشرافیت بود. امام حسین در برابر استبداد، فساد و تجملگرایی این حکومت قیام کرد.
از همین جا است که علامه اقبال لاهوری در بیان سِر حادثه کربلا میگوید:
تا قیامت قطع استبداد کرد
موج خون او چمن ایجاد کرد
ما نیز اگر خود را از پیروان و محبان امام حسین میدانیم، باید در برابر استبداد بایستیم. وضع محدودیت بر مراسمهای مذهبی، منع بانوان از آموزش و پرورش، حذف اقوام غیرپشتونی از قدرت، سرکوب و شکنجه مردم به بهانههای واهی… همه و همه نشاندهندهی این است که حکومت طالبان یک حکومت مستبد است.
ایستادگی علیه استبداد طالبانی، یعنی نافرمانی کردن در برابر فرامین ظالمانهی این گروه. محرم امسال باید با نافرمانی در برابر استبداد طالبان آغاز شود و همگان – اعم از شیعه و سنی – با برگزاری همایشهای بزرگ محرمی پیام ایستادگی علیه استبداد و آپارتاید را به طالبان مخابره کنند.
فراموش نکنیم که با نافرمانی و همبستگی میتوان حق خود را به دست آورد، نه با انفعال و سکوت و تفرقه. امروز اگر در برابر این محدودیتها سکوت کنیم، فردا محدودیتهای بیشتری وضع خواهد شد. نافرمانی بهترین وسیله برای عدالتخواهی است. در هر کجای دنیا عدالت اجتماعی وقتی تامین شده است که مردم متحدانه در برابر قوانین و فرامین ظالمانه نافرمانی کردهاند.