په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د استازولۍ سرپرست نصیر احمد فایق د دغه سازمان د عمومي غونډې په درېیمه کمېټه کې ویلي، چې طالبانو څرګنده کړې چې د افغانانو او نړیوالې ټولنې مشروع غوښتنو ته د ځواب ویلو لېوالتیا نه لري.
نوموړي په دې ناسته کې چې تېره شپه جمعه، ۱۱ د لړم، جوړه شوې، ویلي چې د یو ټولګډونه او ځواب ویونکي حکومت د رامنځته کولو له پرله پسې غوښتنو سره سره چې د ټولنې د ټولو طبقو په ځانګړې توګه د ښځو اراده او مشارکت منعکس کړي، طالبانو داسې حکومت تحمیل کړی چې لومړیتوب یې انحصار دی، نه یووالی.
فایق په خپلو خبرو کې زیاته کړې، چې افغان ښځې او نجونې د طالبانو د ظالمانه سیاستونو له امله په غیر متناسب ډول اغیزمنې شوې دي. هغه د ښځو او نجونو پر وړاندې د طالبانو محدودیتونه جنسیتي اپارتاید بللی او ویلي یې دي چې دغه سیاست د افغاني ټولنې نیمايي ظرفیت له منځه وړي او ټولنه د وروسته پاتې والي لور ته هڅوي.
د هغه په وینا ، چې د جنسیتي مسایلو سربیره د هزاره ګانو په ګډون قومي او مذهبي لږکي د له ځورونې، تبعیض او هدفی بریدونو سره مخ دی.
فايق دا هم ویلي، چې يوه تر ټولو د اندېښنې وړ موضوع د امنيتي ځواکونو او پخوانيو دولتي چارواکو پر وړاندې د طالبانو انتقام دى. د هغه په وينا، د عفوې له ژمنو سره سره د پخوانيو سرتېرو د خپلسري توقيف، شکنجې، جبري بې درکه کولو او د بې عدالتي وژنو راپورونه دوام لري.
یوناما په خپل راپور کې ویلي، چې د جولای له لومړۍ نیټې څخه د سپټمبر تر ۳۰مې نیټې پورې یې د پخواني حکومت د سرتیرو د خپل سري نیولو او زنداني کولو ۲۴ قضیې او د شکنجې او بد چلند ۱۰ قضیې ثبت کړي دي. په دې موده کې یوناما د پخوانیو سرتیرو د وژلو پنځه قضیې مستندې کړې دي.
ملګرو ملتونو کې د افغانستان د استازولۍ سرپرست زیاته کړې، چې د طالبانو سیاستونه د افغانانو ریښتیني اسلامي ارزښتونه او دودونه نه منعکسوي او دغه سیاستونه په افغانستان کې د فقر، انحصار او جګړې دوره لا پسې ژوروي.
هغه د بشري حقونو په برخه کې د ځانګړي راپور ورکوونکي له سپارښتنو ملاتړ کړی او د جنسیتي اپارتاید د رسمیت پیژندلو ترڅنګ یې د افغانستان لپاره د حساب ورکونې د یوه خپلواک میکانیزم د رامنځته کېدو غوښتنه کړې، چې د ځانګړي راپور ورکوونکي بشپړ کار وي.
فایق همدارنګه د المان، کاناډا، اسټرالیا او هالینډ د هغه اقدام هرکلی کړی چې د ښځو پر وړاندې د تبعیض د له منځه وړلو کنوانسیون (CEDAW) له مخې یې د طالبانو حساب ورکاوه او ویې ویل چې دا نوښت چې د عدالت نړیوالې محکمې ته وړاندې کیږي، ښیې. د بشري حقونو د سرغړونو لپاره د طالبانو د حساب ورکولو لپاره نړیواله ژمنه.
فایق همدارنګه د المان، کاناډا، استرالیا او هالینډ د هغه نوښت چې د ښځو پر وړاندې د تبعیض د له منځه وړلو کنوانسیون (CEDAW) پر بنسټ طالبان حساب ورکولو ته اړباسي هرکلی کړی او ویلي یې دي، دا نوښت چې کیدای شي د عدالت نړیوالې محکمې ته وړاندې شي، د بشري حقونو د سرغړونو په برخه کې د طالبانو د حساب ورکولو لپاره نړیواله ژمنه ښیي.
هغه ټینګار کړی چې نړیواله ټولنه باید د افغانستان لپاره د بشري حقونو پر بنسټ یوه واحده تګلاره غوره کړي. هغه ویلي: «موږ په خبرو اترو کې د اصولي دریځ غوښتنه کوو چې له طالبانو سره د هر ډول خبرو اترو لپاره د شرط په توګه د بشري حقونو په برخه کې د پام وړ پرمختګ ته اړتیا لري. دا کړنلاره حساب ورکونه پیاوړې کوي او بشري حقونه د ډیپلوماتیکو هڅو په مرکز کې بدلوي.»
فایق د خپلو خبرو په پای کې ویلي، چې نن ورځ د افغانستان خلک له یو تور حقیقت سره مخ دي چې په چټکۍ سره د دوی ازادي، کرامت او امنیت له منځه وړي. هغه ټینګار کړی چې نړیواله ټولنه نه شي کولای غیر فعاله پاتې شي.
