د کابل په شمال کې د پروان ولایت یو شمېر اوسېدونکي په خپلو کلیو کې د نامعلومو کسانو له زیاتوالي شکایت کوي.
د بګرام د ولسوالۍ اوسیدونکی او د پروان ولایت په پلازمینه کې د چیکال، رباط، سنجدره او لغمانی صوفیان د کلیو اوسیدونکی وایی، د طالبانو له بېرته نیولو راهیسې، په ځانګړې توګه له پاکستان څخه د کډوالو ایستل، د هغوی په کلیو کې د دغو خلکو شتون او حرکت په بې ساری ډول زیات شوی دی.
د يادو سيمو اوسېدونکي وايي، چې دغه کسان د کوچيانو او مهاجر په نومونو د وسله والو طالبانو په ملاتړ خپلو کليو او مالونو ته کډه شوي او دا لړۍ لا هم روانه ده.
يو شمېر دغه اوسېدونکي په خپلو سيمو کې د يادو کسانو شتون د سر درد بولي او په بې ثباتۍ، شخړو او قومي شخړو کې ښکېل ګڼي.
د پروان ولایت یو شمېر اصلی اوسیدونکو، چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شی،د روایت خبری اژانس ته وویل، دا ډول خلکو، چې پخوا یې د کابل په شمال کې د هغه وخت د حکومتونو په ملاتړ میشت شوی وو، دوی د کابل په شمال کې د اشغال او تسلط په دوو دورو کې له طالبانو سره وسله والې همکارۍ درلودل.
ځايي اوسېدونکي زياتوي: دغه ناپېژانده کسان چې د پروان ښار او کليو ته راغلي په بشپړه توګه پردي دي او د شمال د خلکو په ژبه، دود او کلتور نه پوهيږي.
همایون چې د پروان ولایت د بګرام ولسوالۍ یو اوسیدونکی دی وايي: «ډیرو دغو پردیو کورنیو د بګرام په باریک آب کې دولتي ځمکې غصب کړي ځینې نور دهغو پښتنو په کورونوکې ځای پرځای شول چې هغوی له پخوا څخه همدلته ژوند کوله.
د بګرام د دغه اوسېدونکی په خبره: په پروان کې د دغو ناڅرګندو مېلمنو د سلګونو تنکيو ماشومانو او زرګونو غواګانو شتون د خلکو د ژوند د ګډوډۍ او ګډوډۍ لامل شوی دی.
همايون زياته کړه: دغه کسان روغتيايي مسايلو ته پاملرنه نه کوي او چاپيريال يې ککړ کړى دى. هغه د اندېښنې په څرګندولو سره وويل: “دا کسان د بېلابېلو ناروغيو په ځانګړې توګه په بګرام کې د پوليو لېږدوونکي دي.”
د بګرام د دغه اوسېدونکی په خبره، د هلمند او کندهار د هغو کورنیو ماشومانو له ډلې چې د بګرام هوایی ډګر په شاوخوا کې مېشت دی، درې کسان د پولیو په ناروغۍ اخته دی.
د بګرام ولسوالۍ د ۲۰ بستریز روغتون د عامې روغتیا ریاست مسوولینو هم تایید کړې چې د بګرام په جنوب کې د ماشومانو په منځ کې د پولیودوه پېښې او یوه شکمنه پېښه ثبت شوې ده.
په پروان کې د فرهنګي چارو یو شمېر کارپوهان شمال ته د کوچیانو ځای پر ځای کول په دغو سیمو کې د پښتونولۍ د هغو پروګرامونو دوام ګڼي چې د عبدالرحمن خان او امان الله خان د واکمنۍ پر مهال پیل شوي وو.
د پروان ولایت یوه ښوونکې علیسینا وايي:«د شمالي سیمو خلک د دغو مشکوکو کسانو د شتون ښه خاطره نه لري، چې ډېری یې په دې خاوره کې پښتانه دي. ځکه چې که څه هم دا خلک په دې چاپیریال کې لوی شوي او په دې اقلیم کې تنفس او لوی شوي دي، دوی د دې وطن لپاره هیڅ احساس نه لري کله چې طالبان په شمال باندې یرغل وکړ،دوی له دغه ډلې څخه ملاتړ وکړ
د دغه فرهنګي کارپوه په وينا، د پروان، کاپيسا، پنجشېر او شمالي کوهدامن ځمکې د حاصلخېزۍ ترڅنګ پلازمېنې او ولسمشرۍ کلا ته نږدې اهميت هم لري. له همدې امله طالبانو او پښتنو حکومتونو له تېرو سلو کلونو راهیسې په دې خاوره کې د شمال د خلکو د شومو پلانونو د شنډولو لپاره د پاکستان د کوچیانو او قبایلو د اوسېدو لړۍ جاري ساتلې ده.
د کوچیانو ستونزه، له جنوب څخه شمال ته د خلکو لېږدول او د دې سیمې د اوسېدونکو د ملکیتونو غصب هم د حامد کرزي او اشرف غني د حکومتونو پر مهال زیاتې شوې وې.
حامد کرزي د خپلې واکمنۍ په وروستیو ورځو کې یو فرمان صادر کړ چې له مخې یې هرې کوچي کورنۍ ته لس جریبه ځمکه وویشل شي، تر څو د نورو ولایتونو له اوسېدونکو سره د هغوی د مالدارۍ او ترانسپورت ستونزې هوارې شي.
په ۲۰۰۹ کال کې کرزي هڅه وکړه چې د بګرام پهباریک آب میدانونو کې ۵۰۰۰۰ طالبانو ته چې د کوچیانو او مهاجرینو جامې یې اغوستې وې د زیږون سندونه او کورونه ورکړي. خو د دې ولسوالۍ اوسېدونکو هغه مهال په خپلو سختو غبرګونونو سره د دغه پلان د عملي کېدو مخه ونيوله.
اوس چې طالبان په ټول هېواد کې بشپړ استبدادي واکمني لري، د حامد کرزي، اشرف غني او نورو پښتنو پاچاهانو نيمه پخه شوې پلانونه په شمال او نورو غيرپښتنو سيمو کې پرته له کوم خنډه پلي کوي.
. په بګرام ولسوالۍ کې د پیژندنې د کارتونو د احصایې او ویشلو یو کارکوونکی د خپل نوم په ساتلو ټینګار وکړ او ویې ویل چې طالبان اوس مهال په بګرام ولسوالۍ کې د کوچیانو او مهاجرو په نومونو زرګونو پاکستانیانو ته د پېژندنې کارتونه وېشی او هغوی ته یې کورونه برابر کړی دی.
