په ټولنيزو شبکو کې يوه ويډيو خپره شوې چې ښيي يو افغان د لندن په هيترو هوايي ډګر کې زلمی خليلزاد ودراوه او د هېواد د بربادۍ مسوول يې وباله او له افغان مېرمنو يې بښنه وغوښته.
دغه تبعه حوريه مصدق نومېږي او له خليلزاد سره يې خبرې له خپلې کمرې ثبت کړې او له رسنيو سره يې شريکې کړې دي.
د مېرمن مصدق له خوا په ثبت شوې دوه نیم دقیقې ویډیو کې خلیلزاد د دوحې په خبرو اترو کې د امریکا د ځانګړي استازي په توګه د افغانستان د ورانۍ مسوولیت نه دی منلی او له مېرمنو څخه بښنه ونه غوښت.
کارپوهان په دې نظر دي چې د افغان ښځو د نن ورځې د تورو ورځو اصلي لامل له افغانستان څخه د امریکا غیر مسوولانه تېښته او د دوحې تړون دی. د دوحې تړون په حقیقت کې په افغانستان کې د ښځو او بشري حقونو د درناوي په برخه کې د دې ډلې له تضمین پرته، طالبانو ته د هېواد د تسلیمېدو یوه موافقه وه.
البته، د جمهوري نظام په سقوط کې د خلیلزاد ونډه یوازې په دغو دوو مواردو پورې محدوده نه ده، بلکې د افغانستان له سیاسي مشرانو سره یې په ناستو کې هڅه کوله چې د جمهوري نظام له ملاتړه هغوی منصرف کړي او د حکومت پرېښودو ته یې وهڅوي.
زه د یو ژورنالیست او سیاسي فعال په توګه دا ګواهي ورکولای شم چې هغه د افغانستان سیاسي مشرانو ته په رشوت ورکولو سره هغه اجماع چې د جمهوري نظام د ټینګښت په اړه موجوده وه له منځه یوړه او له همدې ځایه یې د جمهوریت په سیاسي سقوط کې هم ونډه درلوده.
خو کله چې مېرمن حوریه مصدق خلیلزاد ته بلنه ورکوي چې د افغانستان له ښځو بښنه وغواړي، د اوسني وضعیت پړه پر نورو اړخونو اچوي، خپل رول او د امریکا رول ردوي او له بښنې ډډه کوي.
په افغانستان کې د جمهوري نظام له ړنګېدو او د طالبانو له رانسکورېدو وروسته خلیلزاد څو ځله په رسنیو کې راڅرګند شو او د افغانستان د ننني وضعیت په پرمختګ کې یې خپل مسوولیت نه دی منلی او ویلي یې دي چې دی یوازې د پرېکړو او پریکړو اجرا کوونکی دی. د امریکا متحده ایالاتو له اغلې موساد سره په خبرو کې پر دې هم ټینګار کوي چې “امریکا پرېکړه کړې وه!”
د هغه خبرې د نازي مجرم اېچمن یوه خبره یادوي، چې د اورشیلم په محکمه کې یې ټینګار کاوه چې هغه بې ګناه دی او یوازې د هټلر امرونه یې تعقیب کړي دي.
که خلیلزاد بې ګناه وګڼو، نو اېچمن هم باید بې ګناه وګڼو، چې داسې نه ده.
حقیقت دا دی چې خلیلزاد او امریکا طالبانو ته د هیواد د سپارلو اصلي مسؤلین دي او د دوحې تړون د هیواد د ښځو د تورو ورځو اصلي عامل دی، خو حقیقت دا دی چې دوی یې مسوولیت نه مني. پښیماني نه کوي او د هیواد له ښځو څخه بښنه نه غواړي د هغه د اخلاقي ضمیر د نشتوالي نښه ده.
د لهستانی شاعر ویتسلوا زیمبورسکا په زړه پوري لیکلي دي:
ګیدړ هیڅکله ځان د ملامتۍ وړ نه ګڼي
او شارک په هغه څه نه شرمیږي چې دا کوي
فلنګ د وجدان په اړه هیڅ نه پوهیږي
او که مار هم لاس درلود نو ویل به یې چې زما لاس پاک دی
ګیدړان پښیمانه نه دي
زمری او سپګه په خپلو لارو ثابت قدمه دي
او ولې بايد په دې خبره ټينګ نه وي چې تل ځان حق ګڼي
غټ کب(نهنگ) چې کولای شي یو سړی وخوري زړه یې په ترازو ډیر دی یعنی داچې بي باک او بیخیال دی
پر دې سربيره پر زړه يې هيڅ بار نشته، هغه غافل او بې شرمه دی
دلمر په دریمه سیاره کې
په دې وخت کې حیوان صفتونه
څومره، څومره ډېر دي
