ټرمپ د امریکا او طالبانو د بادار غلام اړیکې افشا کړې

تېره ورځ په رسنیو کې داسې خبرونه خپاره شول چې د امریکا پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي، که د ۲۰۲۴ کال ولسمشریزې ټاکنې وګټي، د افغانستان د بګرام پوځي هوايي ډګر کنټرول به بېرته ترلاسه کړي. د ډیلي میل د راپور له مخې، ټرمپ د سې شنبې په ورځ د اکتوبر په ۲۷مه (نومبر ۱۸) د آیوا ایالت په فورټ ډاج کې په یوه ټاکنیزه غونډه کې افغان ځواکونو ته د بګرام پوځي اډې د سپارلو پر پرېکړې نیوکه وکړه او ادعا یې وکړه چې دا هوايي ډګر یوازې یو ساعت لرې دی. له هغه ځايه چې چين خپل اټومي توغندي جوړوي، له هغه ځايه ليرې ده او اوس د چين په ولکه کې ده. دا خبر په حقیقت کې دوه ابهامونه په ډاګه کوي. لومړی له امریکا سره د طالبانو پټې اړیکې روښانه کوي. دوهم، دا د منځنۍ اسیا په ځانګړې توګه د افغانستان په سیاسي-پوځي ستونزو کې د طالبانو له خوا د چین د لاس وهنې اټکلونه پیاوړي کوي. د طالبانو د جوړیدو د پروژې له پیله دا خبره مطرح وه چې د طالبانو راڅرګندېدل د امریکا د څو کلونو پلان دی. بې نظیر بوټو هم په کتاب کې دهد هغه “لور شارق” یادونه وکړه چې هغه یو ځل له جورج بوش سره په شخصي ناسته کې ورته وویل چې ژر یا وروسته دا شیطان چې تاسو په افغانستان کې رامینځته کړی دی به هم ستاسو په غیږ کې ونیسي. خو د طالبانو بیا راڅرګندېدل په فریبناکو تبلیغاتو سره دومره جعل شول چې عامو خلکو باور وکړ چې طالبانو د امریکا په ماتولو سره واک ترلاسه کړی دی. دا باید ومنو چې په دې دوره کې د نړۍ تر ټولو لویه وسله مطبوعات دي. روانه جګړه هم د مطبوعاتو جګړه ده. د نړۍ د قدرتونو استخباراتي رسنۍ د عامه افکارو د ورځې په نفوذ سره د فریبناکو صحنو په جوړولو او د دې فریبکاره اعلانونو له لارې د یوه هیواد عامه افکار بدلوي. د دې فکري بدلون تر ټولو ستره اغېزه د نړۍ د قدرتونو د درواغو منل دي. د طالبانو ډله په دغه ډول تبلیغاتي طریقې سره وتوانېده چې د افغانانو عامه افکار تر اغیز لاندې راولي او دغه لوی درواغ (د امریکا ماتې) د خلکو په ذهنونو کې واچوي. خو اوس ډونلډ ټرمپ لوی درواغ او د بادارانو تړاو په ډاګه کړ.دا د امریکا او طالبانو اوږده غلامي ښکاره کړه. ځکه ښکاره خبره ده چې د یو هیواد په واکمنانو باندې د بادار له نفوذ پرته هیڅ ځواک نشي کولای چې په یوه ټاکنیزه جلسه کې د هغه هیواد تر ټولو مهم پوځي هوايي ډګر د نیولو ادعا وکړي. بله مسله دا ده چې په افغانستان کې د طالبانو د بیا راژوندي کېدو په پیل کې داسې ګونګوسې وې چې امریکا غواړي له افغانستانه د خپلو پوځیانو په ایستلو سره د چین پښه له افغانستانه وباسي. ظاهراً په افغانستان کې د چین په راکاږلو سره د امریکا پلان د چین اقتصادي جوړښت ته زیان رسول وو. ځکه ښکاره ده چې که په افغانستان کې پښې وغځوي نو له امریکا پرته هر ځواک به خپل اقتصادي ځواک له لاسه ورکړي. خو داسې ښکاري چې د امریکا دغه مغرضانه پلان هم ناکام شوی دی. ښایي چین د خپل اقتصادي – سیاسي هویت په لرلو سره دې پایلې ته ورسېږي چې د افغانستان په څېر په یوه ټوټه شوي هېواد کې پانګونه به له اقتصادي زیان پرته بل څه ونه کړي. د ټرمپ له خبرو څخه دا هم معلومیږي چې چین په افغانستان کې یو غیر موجود نفوذ دیهو، خو تر اوسه په دې هېواد کې رښتینی حضور نه شته او دا د امریکا لپاره د منلو وړ نه ده. هغه څه چې موږ له دې بحث څخه پایله اخلو هغه دا ده چې د طالبانو ډله په ټولو هغو پروژو کې چې د امریکا له خوا ټاکل شوې وه ناکامه شوه. که دا لړۍ همداسې دوام وکړي، امریکا به ډېر ژر دې پایلې ته ورسېږي چې د طالبانو ډله بې ګټې ده او د دوی د پلانونو د عملي کولو وړ نه ده. له طالبانو څخه د امریکا وتل د دغې ډلې بشپړه ناکامي ده. ځکه د طالبانو ډله د امریکا له ملاتړ پرته تر یوې میاشتې زیات ژوند نه شي کولای. د طالبانو د واکمنۍ د دوام یوازینی لامل دا دی چې امریکا تر اوسه په افغانستان کې له طالبانو پرته بدیل نه دی موندلی.