خبری در رسانهها منتشر شد مبنی بر اینکه دو کشور تاجیکستان و ایران با هم سند لغو روادید/ویزا را امضاء کردهاند.
بر بنیاد گزارش رسانهها، این سند در پی دیدار روسای جمهور ایران و تاجیکستان در شهر دوشنبه و در قصر ملت به امضاء رسیده است.
با امضای این سند، دیگر ایرانیان و تاجیکان برای سفر به این دو کشور به روادید/ویزا نیاز ندارند.
با شنیدنِ این خبر پرسشی در ذهنم ایجاد شد که آیا ممکن است در آینده اتحادیهی میان فارسیزبانان منطقه به وجود بیاید که دیگر مرزهای جغرافیایی فاصله میان شان ایجاد نکند و رفت و آمد و همدلی و همنظری میان شان گسترش یابد؟
وقتی از فارسیزبانان منطقه صحبت میکنیم، منظورم تمام فارسیزبانانی است که در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و در شهرهای سمرقند و بخارا و ترمذ ازبکستان زندهگی میکنند.
این فارسیزبانان، زبان مشترک، تاریخ مشترک، هویت و افتخارات هویتی مشترک دارند. مردم در تاجیکستان همانقدر به کورش عشق میورزند که در ایران. همچنان سعدی و حافظ شیرازی، رودکی سمرقندی و مولانا جلالالدین محمد بلخی همانقدر در میان فارسیزبانان افغانستان عزیزاند که در میان شهروندان ایران و تاجیکستان.
این شهرها و سرزمینها روزگاری تمدن واحدی را تشکیل میدادند. بلخ یکی از کهنترین شهرهای ایران بود. سمرقند و بخارا هم دو شهری که زبان فارسی در آنها احیاء شد. توس و نیشابور نیز خاستگاه بزرگان ادبیات و فرهنگ فارسی بودند.
متاسفانه اما استعمار با جعل مرزهای سیاسی، میان این ملتها فاصله انداخت و پیکره تمدن زبان پارسی را تکه و پارچه کرد. یک تکهاش امروز در افغانستان است، یک پارچهاش در ایران، و قسمتهای دیگرش در تاجیکستان و ازبکستان.
این تکهها اگر با همدیگر متحد نشوند، احتمال اینکه هویت فارسی در برخی از این سرزمینها نابود شود، خیلی بالا است.
همین اکنون زبان فارسی در بخارا و سمرقند و ترمذ در حال مرگ و احتضار است. در افغانستان نیز فارسیستیزی به اوج خود رسیده و گمانههایی وجود دارد که حکومت طالبان در صدد جاگزینی اردو به جای فارسی است.
زبان فارسی اگر در این سرزمینها نابود شود، دیگر از این پیوند نیمبندی که هنوز میان فارسیزبانان منطقه در حال حاضر وجود دارد، اثری باقی نخواهد ماند.
کشورهای فارسیزبان برای تقویت فرهنگ فارسی و همچنان پاسداری از میراث و ارزشهای مشترک نیاز به همگرایی دارند.
عصر امروز، عصر اتحادیهها و همگراییهای منطقوی است. در دنیای امروز، اتحادیههای مانند اتحادیه اروپا، اتحادیه آمریکای لاتین، اتحادیه عرب و اتحادیه کشورهای ترکزبان فعالیت میکنند.
چه بهتر است که در آینده نزدیک شاهد ایجاد اتحادیه کشورهای فارسیزبان نیز باشیم.
