هند و پاکستان در آتش جنگ؛ چرا افغانستان باید از این آتش فاصله بگیرد؟

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
1404/02/20
12:03 ب.ظ
بازدید: 15

پایگاه خبری تحلیلی روایت : هر جنگی در ذات خود زشت و ناپسند است، به‌ویژه زمانی که در همسایگی یک کشور رخ دهد و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر امنیت، اقتصاد و ثبات آن داشته باشد. تنش‌های اخیر میان هند و پاکستان نه‌تنها این دو کشور را درگیر کرده، بلکه افغانستان را نیز به‌طور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار داده است. مسدود شدن مرزها، اختلال در تجارت و سرگردانی تجار افغانستان در قدم نخست از جمله تبعات این درگیری‌هاست. در چنین شرایطی، افغانستان هرچند که حکومت ندارد و تحت سلطه طالبان است، اما مردم و جریانات ما باید موضعی هوشمندانه و مبتنی بر منافع ملی اتخاذ کند تا از دام تنش‌های منطقه‌ای دور بماند.

هر جنگی در ذات خود زشت و ناپسند است، به‌ویژه زمانی که در همسایگی یک کشور رخ دهد و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر امنیت، اقتصاد و ثبات آن داشته باشد. تنش‌های اخیر میان هند و پاکستان نه‌تنها این دو کشور را درگیر کرده، بلکه افغانستان را نیز به‌طور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار داده است. مسدود شدن مرزها، اختلال در تجارت و سرگردانی تجار افغانستان در قدم نخست از جمله تبعات این درگیری‌هاست. در چنین شرایطی، افغانستان هرچند که حکومت ندارد و تحت سلطه طالبان است، اما مردم و جریانات ما باید موضعی هوشمندانه و مبتنی بر منافع ملی اتخاذ کند تا از دام تنش‌های منطقه‌ای دور بماند.

پاکستان: همسایه‌ای با روابط پیچیده و تاریخ پرتنش

پاکستان به‌عنوان همسایه شرقی افغانستان، در هشت دهه گذشته نقش تعیین‌کننده‌ای در تحولات سیاسی و امنیتی کشور ما داشته است. از حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی تا مداخله در امور داخلی افغانستان، پاکستان همواره به‌عنوان بازیگری کلیدی در بحران‌های افغانستان مطرح بوده است. سقوط جمهوریت و بازگشت طالبان به قدرت در سال ۱۴۰۰ نیز با حمایت مستقیم و غیرمستقیم این کشور همراه بود.

با این حال، افغانستان نباید در تنش‌های کنونی هند و پاکستان موضعی خصمانه علیه اسلام‌آباد اتخاذ کند. هرگونه جهت‌گیری تند می‌تواند به ضرر منافع ملی تمام شود، زیرا پاکستان یک همسایه قدرتمند با نفوذ در گروه‌های داخلی افغانستان است. تنش با اسلام‌آباد می‌تواند امنیت مرزهای شرقی را به خطر بیندازد و به سلطه دوامدار طالبان و حتی ایجاد گروه تروریستی دیگر از دل طالبان منجر شود. همچنین افغانستان به‌دلیل وابستگی به بنادر پاکستان نمی‌تواند روابط تجاری خود را نادیده بگیرد. بنا فارغ از موضع گیری گروه طالبان که نفس پیدایش آن نیابتی و دست نشانده بوده؛ اما جریانات سیاسی مخالف طالبان، شخصیت ها و و مردمان کشور باید از موضع‌گیری آشکار ضد پاکستانی پرهیز کند، اما در عین حال، هوشیاری خود را در قبال سیاست‌های دوگانه اسلام‌آباد حفظ نماید.

همچنین بخوانید: بازار کساد کتاب در افغانستان

هند: روابط اقتصادی و همکاری‌های سازنده
هند در دو دهه گذشته یکی از شرکای مهم اقتصادی و توسعه‌ای افغانستان بوده است. از ساخت پروژه‌های زیربنایی مانند ساختمان پارلمان افغانستان تا کمک‌های بشردوستانه و آموزشی، دهلی نو نقش نسبتاً مثبتی در بازسازی افغانستان ایفا کرده است. این کمک‌ها هرچند تا حدی در راستای مقابله با نفوذ پاکستان بوده، اما به هر حال برای افغانستان مفید واقع شده است.

با این حال، افغانستان نباید به ابزار سیاست خارجی هند تبدیل شود. برخی از تحلیلگران معتقدند که هند از افغانستان به‌عنوان ابزاری برای فشار بر پاکستان استفاده کرده است. بنابراین، موضع سیاسیون‌افغانستان باید مبتنی بر قدردانی از کمک‌های هند بدون ورود به اتحادهای استراتژیک ضد پاکستانی باشد. افغانستان باید از تبدیل شدن به سرباز نیابتی کشورها در منطقه پرهیز کند و اولویت خود را به منافع ملی به‌جای جانبداری از یک طرف درگیری معطوف نماید. جریانات افغانستان می‌تواند روابط اقتصادی با هند را حفظ کند، اما نباید درگیر رقابت‌های ژئوپلیتیک این کشور با پاکستان شود.

کشمیر؛ ریشه تنش و نقش افغانستان
منطقه کشمیر دهه‌هاست که به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تنش میان هند و پاکستان مطرح است. هند با وجود ادعای دموکراسی، از برگزاری همه‌پرسی در کشمیر جلوگیری کرده، در حالی که پاکستان نیز از گروه‌های شبه‌نظامی برای بی‌ثبات کردن منطقه استفاده نموده است.

خلاصه حرف و سوال کلیدی این است که آیا جریانات و مردمان افغانستان باید در این مناقشه موضع بگیرد؟ پاسخ منفی است، زیرا افغانستان تحت سلطه یک گروه ظالم و نامشروع بوده و خود درگیر بحران‌های داخلی است و ورود به چنین اختلافاتی تنها امنیت ملی را تهدید می‌کند که سلطه طالبان را دوامدار تر کرده و به مشکلات کشور یک کور گره دیگر اضافه می‌کند. جریانات سیاسی مخالف طالبان اگر هم افغانستان بخواهد نقشی ایفا کند، باید تنها از طریق دیپلماسی و دعوت به گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز باشد، نه جانبداری از یک طرف. افغانستان باید از موضع بیطرفی و صلح‌طلبی، خواستار حل مسالمت‌آمیز بحران کشمیر باشد.

همچنین بخوانید: یونیسف: در ماه گذشته برای شش میلیون تن در افغانستان خدمات صحی و تغذیه ارایه کردیم

راهکار پیشنهادی: موضع هوشمندانه افغانستان
برای جلوگیری از آسیب‌پذیری در تنش‌های هند و پاکستان، جریانات سیاسی در عین برقراری روابط با دو طرف، باید بیطرفی فعال را در پیش بگیرد و از هرگونه جانبداری پرهیز کند. روابط سیاسی با هر دو کشور باید حفظ شود، اما جریانات افغانستان نباید وارد رقابت‌های امنیتی آن‌ها گردد.
جنگ هند و پاکستان یک چالش منطقه‌ای است، اما افغانستان نباید قربانی این تنش‌ها شود. ما نه سرباز پاکستان هستیم، نه متحد استراتژیک هند.

سیاست خارجی جریانات تاثیر گذار افغانستان باید بر اساس منافع ملی، ثبات داخلی و توسعه اقتصادی پایه‌گذاری شود. هرگونه موضع‌گیری تند می‌تواند امنیت و اقتصاد کشور را به خطر بیندازد. صلح در منطقه به نفع همه است، و افغانستان باید نقشی سازنده در کاهش تنش‌ها ایفا کند، نه اینکه به میدان جنگ دیگری تبدیل شود.

نوشته های مرتبط :